Thúc đẩy chuyển dịch năng lượng công bằng để Việt Nam đạt mức phát thải ròng bằng “0”

Việt Nam là quốc gia thứ ba triển khai chương trình Quan hệ Đối tác về Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), sau sự ra mắt thành công của JETP ở Nam Phi tại COP26 và JETP Indonesia tại hội nghị thượng đỉnh các Nhà lãnh đạo G20 năm 2022. 

Sự kiện này vừa được đánh dấu thông qua thỏa thuận giữa Việt Nam và nhóm Đối tác Quốc tế (IPG) đã được thông qua ngày 14/12/2022 tại Brussels (Bỉ). Nhóm đối tác này bao gồm Liên minh Châu Âu, Vương quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Italia, Canada, Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch.

Các đối tác cam kết hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu tham vọng về đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đẩy nhanh tốc độ đạt đến đỉnh phát thải khí nhà kính và chuyển đổi từ nhiên liệu hoá thạch sang năng lượng sạch.

Chương trình JETP ban đầu sẽ huy động 15,5 tỷ USD từ nguồn tài chính công và tư nhân trong vòng 3 - 5 năm tới, qua đó hướng tới một số mục tiêu mới như: đưa Việt Nam đạt đỉnh phát thải khí nhà kính vào năm 2030; giảm phát thải đỉnh của ngành điện tối đa là 30% đến năm 2030, đưa thời điểm đạt đỉnh phát thải khí nhà kính sớm hơn 5 năm, thành năm 2030; giảm công suất điện than từ mức 37 GW theo kế hoạch hiện tại xuống còn 30,2 GW; triển khai năng lượng tái tạo chiếm 47% tổng lượng điện được tạo ra đến năm 2030.

Nhân sự kiện này, lãnh đạo các quốc gia đối tác thuộc IPG đã khẳng định mạnh mẽ các cam kết hỗ trợ Việt Nam sớm đạt mục tiêu phát triển bền vững.

Thủ tướng Vương quốc Anh Rishi Sunak nhấn mạnh, Việt Nam là một nền kinh tế mới nổi, năng động ở trung tâm Đông Nam Á. Đầu tư mà IPG đang thực hiện ngày hôm nay đồng nghĩa với việc Việt Nam có thể giảm phát thải, đồng thời tạo ra việc làm mới và tiếp tục tăng trưởng.

Theo Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Ursula von der Leyen, với chương trình JETP, Việt Nam có thể thực hiện thành công quá trình chuyển dịch sang năng lượng sạch. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo cũng sẽ hỗ trợ Việt Nam tăng cường an ninh năng lượng và tự chủ về năng lượng.

JETP là một mô hình để các bên đóng góp có thể làm việc cùng với các đối tác như Việt Nam để hành động hướng tới các nguồn năng lượng sạch hơn. Thủ tướng Canada Justin Trudeau khẳng định Canada cam kết sẽ tiếp tục là đối tác trong quá trình chuyển dịch sang năng lượng sạch và loại bỏ than ở Việt Nam, đó là mối quan tâm lớn nhất của chúng tôi vì một tương lai năng lượng sạch, toàn diện ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

JETP Việt Nam sẽ hỗ trợ các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng và tăng đáng kể năng lượng tái tạo vào năm 2030 như một nỗ lực chung để giữ nhiệt độ toàn cầu không tăng lên quá 1,5 độ C. Đây là minh chứng về hợp tác chặt chẽ với Việt Nam để đảm bảo rằng quá trình chuyển dịch cần thiết sẽ diễn ra một cách công bằng và toàn diện.

Về phía Nhật Bản, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida Fumio khẳng định: “Nhật Bản đã và đang hỗ trợ quá trình khử các-bon của Việt Nam thông qua các dự án liên quan đến năng lượng tái tạo và hoan nghênh tham vọng của Việt Nam trong việc thúc đẩy nhanh hơn nữa quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng để đạt được mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050”.

Chia sẻ về thỏa thuận giữa Việt Nam và các đối tác, Tổng thống Hoa Kỳ, Joe Biden cho rằng Việt Nam đã thể hiện vai trò lãnh đạo trong việc vạch ra một lộ trình chuyển dịch sang năng lượng sạch, mang lại an ninh năng lượng lâu dài. 

Với thỏa thuận vừa đạt được, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres bày tỏ Việt Nam đã trở thành quốc gia tiên phong trong một khuôn khổ hợp tác mới để thực hiện một quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, bao trùm và hướng đến năng lượng tái tạo. Trong đó, JETP là một công cụ quan trọng để khơi thông những nỗ lực giảm phát thải mà thế giới trong những năm 2020.

Tuân Nguyễn