Vẽ chân dung nghi phạm bằng những mô tả trái ngược

Trong đêm 13/1, sau khi vụ án bắt cóc trẻ em được công an quận 7 khám phá,  PV Infonet đã có buổi trò chuyện với họa sĩ Phan Vũ Linh (giảng viên trường đại học Mỹ Thuật TP.HCM). Anh cho biết đây lần đầu tiên tham gia quá trình phá án cùng cơ quan công an trong vai trò là họa sĩ vẽ phác họa chân dung nghi phạm, công việc mà anh chưa từng làm trước đó. 

Họa sĩ Phan Vũ Linh vẽ phác họa tại bệnh viện quận 7.

3 người 4 ý

Họa sĩ Linh kể lại, khi vụ bắt cóc trẻ sơ sinh xảy ra, một người bạn của anh đã liên hệ với Công an quận 7 gợi ý về cách phá án bằng phương pháp vẽ phác họa chân dung nghi can, với mong muốn trong thời gian nhanh nhất truyền tải hình ảnh đối tượng tình nghi đến rộng rãi người dân hơn. Nhận lời đề nghị này, trong chiều 11/1, một điều tra viên liên hệ mời anh đến bệnh viện quận 7 để nghe lời mô tả của các nhân chứng.

Với đồ nghề chỉ là tập giấy vẽ trắng và vài cây bút chì, anh Linh đến bệnh viện trò chuyện với 3 người là vợ chồng anh Trương Văn Hên - chị Nguyễn Thị Minh Tâm (cha mẹ bé trai bị bắt cóc) và chị Trúc Cẩm Vân (em kết nghĩa của chị Tâm) để nắm bắt nhận dạng của người phụ nữ được cho là tình nghi bắt cóc đứa bé. 

“Nghe ba người mô tả gương mặt cô gái bí ẩn, tôi cố gắng tìm những đặc điểm nổi bật nhất như gương mặt tròn, đầy đặn, mắt to tròn… rồi đặt bút vẽ những đường sơ phác”- anh Linh thuật lại. 

Vừa vẽ họa sĩ Linh vừa nghe ba người điều chỉnh sao cho bức vẽ giống nhất theo trí nhớ của mỗi người. “Khó khăn trong lúc vẽ là mình phải chọn lọc chi tiết nổi bật từ 3 người kể. Như khi vẽ mắt cô gái, anh Hên thấy cần phải vẽ to ra, trong khi chị Tâm và người em đã thấy giống lắm rồi”- anh Linh chia sẻ. 

Và những chi tiết khác cũng tương tự. Khi nhìn trực tiếp thì mẫu vật là một. Nhưng qua hồi ức của ba người thì từ 1 hình mẫu đã thành 3. Đem 3 mẫu khác nhau đó để tạo ra một hình ảnh cuối cùng với điều kiện cả 3 đều hài lòng vì thấy giống mình, là điều cực kỳ khó. 

Nhưng rồi cuối cùng bức phác thảo bằng bút chì cũng hoàn thành. Đối chiếu qua lại, cả ba nhân chứng đều nhận xét bức vẽ khá giống với gương mặt cô gái.

Chân dung “mẹ mìn” giống tới 90%

Bức vẽ chì phác họa chân dung cô gái tình nghi bắt cóc được các trang mạng đưa lên, báo chí đăng tải. Đến nay, họa sĩ Linh khẳng định đó là bức vẽ chì duy nhất. Cũng chính từ hình vẽ này, anh scan thành ảnh, sau đó sử dụng kỹ thuật vẽ bằng photoshop trên máy tính để cho ra hình ảnh màu sắc 2D cho giống người thật. 

Hình ảnh được cộng đồng xã hội cho là rất giống với nghi pham.

Đề phòng trường hợp kẻ bắt cóc chỉ giả vờ đeo kính cận hòng gây khó khăn cho việc nhận dạng nên họa sĩ Linh đã vẽ 2 bức hình màu, trong đó có một bức cô gái không đeo kính. Thời gian cho mỗi bức vẽ màu trên máy vi tính chừng hơn 2 tiếng đồng hồ.

Theo lời họa sĩ Linh, từ mô tả của chị Tâm anh đã phác họa được 60% gương mặt cô gái tình nghi. “Có thể nỗi đau mất con quá lớn đã thôi thúc chị Tâm lục lọi trong trí nhớ chính xác từng chi tiết khuôn mặt hung thủ đã bắt cóc con trai mình. Chị tả cô gái có khuôn mặt tròn, đầy đặn, tóc bới cao, mắt tròn… đa số các chi tiết này đối chiếu với khuôn mặt hung thủ đều chính xác ”- họa sĩ Linh nhận xét.  

Để hoàn chỉnh hơn bức chân dung kẻ tình nghi, sáng 12/1 điều tra viên cùng anh Hên đến tận nhà họa sĩ Linh để chỉnh sửa lần cuối. Nhìn bức ảnh màu, anh Hên chỉ muốn điều chỉnh lại chân mày cô gái nhạt hơn. Trong thời gian 5 phút, bức ảnh chân dung màu giống với kẻ bắt cóc nhất đã được hoàn chỉnh. Cũng trong buổi sáng hôm đó, họa sĩ Linh cung cấp thêm 2 bức vẽ màu cho công an quận 7. Từ đó làm cơ sở để các trinh sát nhận diện đối tượng.  

So sánh với phương pháp xác định chân dung tội phạm ở các nước tiên tiến trên thế giới, họa sĩ Linh cho hay, họ có thư viện về các giác quan như mắt, mũi, miệng, khuôn mặt…. và quá trình sàng lọc ra khuôn mặt nghi can hoàn toàn dựa trên phần mềm máy tính. Tuy là lần đầu tiên tham gia phá án cùng công an qua nét vẽ tay nghề nhưng họa sĩ Linh vẫn vững tin rằng mình có thể mô phỏng giống gương mặt nghi phạm.

“Hung thủ bị bắt giữ phụ thuộc rất nhiều yếu tố khác như nghiệp vụ điều tra, trình báo của người dân, yếu tố may mắn nữa… trong khi đó bức vẽ chân dung của tôi chỉ góp phần đánh động tâm lý đối tượng”- họa sĩ Linh khiêm tốn. 

Đam mê với hội họa từ nhỏ nhưng ít ai biết Phan Vũ Linh từng thi đậu đại học An ninh Nhân dân. Cha mẹ từng công tác trong lực lượng công an, nhưng Linh lại rẽ theo con đường nghệ thuật. Ngoài niềm đam mê với nét cọ, chàng họa sĩ tài hoa này từng là thành viên của ban nhạc rock Atmosphere khá nổi tiếng. Hiện Phan Vũ Linh theo nghiệp sáng tác tranh và truyền cảm hứng cho thế hệ học trò tại trường đại học Mỹ thuật TP.HCM.