Trung – Nhật đấu khẩu, nguy cơ gia tăng xung đột ở quần đảo tranh chấp?

Kyodo dẫn lời nguồn tin từ chính phủ Nhật Bản tiết lộ hôm 13/3, Trung Quốc đã nói với Nhật Bản rằng Bắc Kinh đang “thực hiện tự kiểm soát” bằng việc điều động các tàu hải cảnh nước này hoạt động gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông.

Tuyên bố của Trung Quốc được đưa ra sau khi mối quan ngại an ninh ngày càng gia tăng liên quan tới việc Trung Quốc mới thông qua bộ luật mới hôm 1/2 nhằm cho phép lực lượng hải cảnh nước này “sử dụng mọi biện pháp cần thiết” bao gồm vũ khí để chống lại các tổ chức và cá nhân nước ngoài vi phạm cái mà Bắc Kinh gọi là chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia. 

Phía Nhật Bản đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích các tàu hải cảnh Trung Quốc xuất hiện gần quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư, nơi đang nằm dưới sự kiểm soát của Tokyo. Nhật Bản lâu nay khẳng định Senkaku/Điếu Ngư là quần đảo nằm trong vùng lãnh thổ của quốc gia này.

Tàu của hải cảnh Trung Quốc xuất hiện gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông. (Ảnh: Kyodo)

Tuy nhiên, phía Trung Quốc lại khẳng định nước này đang “thực hiện tự kiểm soát” bằng việc dùng vũ khí và xua đuổi các tàu Nhật Bản tiến vào vùng biển gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Trung Quốc cũng nhấn mạnh chiểu theo bộ luật mới được thông qua, nước này sẽ không dừng lại các hành động để ngăn chặn tàu thuyền Nhật Bản tiến vào vùng biển quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư bao gồm cái gọi là vùng tiếp giáp bên ngoài lãnh hải Nhật Bản.

Đáp lại, Nhật Bản nhấn mạnh tuyên bố của Trung Quốc là không thể chấp nhận được và không có gì để bàn cãi về vấn đề chủ quyền của quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Việc bộ luật mới cho phép hải cảnh Trung Quốc sử dụng vũ khí chống lại các tàu thuyền nước ngoài vi phạm cái mà Bắc Kinh gọi là chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia làm dấy lên mối quan ngại hải cảnh Trung Quốc sẽ tấn công các tàu của Nhật Bản xuất hiện gần Senkaku/Điếu Ngư.

Kể từ khi bộ luật mới được thông qua và Bắc Kinh liên tiếp khẳng định Senkaku/Điếu Ngư là “lãnh thổ riêng của Trung Quốc”, căng thẳng giữa Trung Quốc với Nhật Bản và Mỹ không ngừng gia tăng.

Cụ thể, vào ngày 1/2, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato nhấn mạnh Trung Quốc cần xóa bỏ bộ luật “đi ngược lại với luật pháp quốc tế”.

Song vào đầu tháng Ba, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị lại khẳng định bộ luật mới của nước này “không nhằm vào bất cứ quốc gia nào cụ thể, cũng như phù hợp với luật pháp và thủ tục quốc tế”.

Nhưng trong tháng Hai, Bộ Quốc phòng Mỹ đã lên tiếng chỉ trích các hành động của Trung Quốc gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, đồng thời nhấn mạnh Mỹ “ủng hộ” Nhật Bản trong vấn đề liên quan tới Senkaku/Điếu Ngư.

Đáng nói, sau cuộc họp với giới chức chính phủ Nhật Bản, hôm 25/2, các thành viên trong đảng Dân chủ Tự do cầm quyền (LDP) khẳng định Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản có thể nổ súng trực tiếp nhằm vào các tàu thuyền nước ngoài có ý định xâm phạm gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông.

Các quan chức Nhật Bản xác nhận, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản hoàn toàn có thể nổ súng vào các tàu thuyền nước ngoài chiểu theo những bộ luật hiện hành liên quan tới những tàu thuyền có ý định xâm phạm các hòn đảo ở Nhật Bản như Senkaku/Điếu Ngư. Bởi theo Nhật Bản, đây được xem là hành vi phạm tội bạo lực.

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã cho tăng cường điều động các tàu hải cảnh và nhiều tàu thuyền khác tới gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Trong năm 2020, Nhật Bản ghi nhận các tàu của Trung Quốc xuất hiện gần khu vực tranh chấp chủ quyền nhiều kỷ lục lên tới 333 ngày.

Cũng trong năm 2020, các tàu của hải cảnh Trung Quốc tiến vào vùng biển gần Senkaku/Điếu Ngư khoảng 2 lần/tháng. Nhưng sau khi Trung Quốc thông qua bộ luật mới vào tháng Hai năm nay, tần suất tàu hải cảnh Trung Quốc có mặt gần Senkaku/Điếu Ngư đã tăng lên thành 2 lần/tuần, theo số liệu được Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản công bố.

Minh Thu (lược dịch)