Thuốc lào không bị đánh thuế khiến người hút thuốc chưa giảm

Điều tra mới nhất về kinh tế thuốc lá tại Việt Nam do TS.  Jean-Marc Olivé - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho thấy, trong các biện pháp can thiệp để giảm nhu cầu thuốc lá để giúp cải thiện sức khỏe người dân thì việc tăng giá thông qua tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá là cách làm hiệu quả nhất.

Hiện nay, mức thuế thuốc lá tại Việt Nam chiếm chưa tới 45% giá bán lẻ có bao gồm thuế thuốc lá, thấp hơn nhiều so với mức khuyến cáo của thế giới là 65% đến 80%, hiện đang được áp dụng tại nhiều nước có chính sách kiểm soát thuốc lá hiệu quả. Tại Việt Nam, thuốc lào vẫn chưa bị thu thuế trong khi đây cũng là thủ phạm gây ra nhiều loại bệnh cho người hút.

Theo TS. Oliver, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt hằng năm thêm 20% sao cho giá các sản phẩm thuốc lá tăng ít nhất là bằng hoặc tốt hơn là vượt tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam. Với việc tăng thuế này sẽ giúp tăng thêm khoảng 2.000 tỉ đồng trong doanh thu thuế hằng năm và giúp ngăn chặn khoảng 100.000 ca tử vong sớm trong vòng 40 năm tới.

Còn một cách khác là áp dụng một loại thuế theo số lượng với mức thuế 1.750 đồng cho một bao thuốc 20 điếu, và có điều chỉnh tăng theo lạm phát hằng năm. Mức thuế này sẽ tăng giá bán thuốc lá trung bình khoảng 30% và qua đó tăng thêm khoảng 4.300 tỉ đồng cho doanh thu thuế hằng năm, đồng thời giúp ngăn chặn hơn 339.000 ca tử vong sớm trong vòng 40 năm tới.

Đặc biệt, giá các sản phẩm thuốc lá càng cao càng có khả năng ngăn cản đối với những người chưa hút thuốc bắt đầu hút, giúp họ tránh bị nghiện và có thể thuyết phục những người hút thuốc hiện tại bỏ thuốc hoặc giảm lượng tiêu thụ.

Ngoài ra, giá càng cao cũng càng có khả năng tránh cho những người đã bỏ thuốc không hút trở lại. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng khi tăng giá thuốc lá thêm 10% có thể dẫn đến giảm lượng tiêu thụ thuốc lá ít nhất là 5%.