Tình tiết mập mờ trong vụ 16 máy bay quân sự TQ xâm phạm không phận Malaysia

Trung Quốc vẫn mập mờ trong việc tuyên bố số lượng máy bay quân sự từng xuất hiện gần không phận Malaysia.

Phía Malaysia từng nhấn mạnh, 16 máy bay quân sự Trung Quốc đã suýt xâm phạm không phận quốc gia này vào tuần trước. Vụ việc khiến Bộ trưởng Ngoại giao Malaysia Hishammuddin Hussein lên tiếng cáo buộc đây là một “vụ xâm nhập”. Malaysia sau đó xác nhận các máy bay quân sự Trung Quốc xuất hiện gần không phận chủ quyền của nước này gồm Ilyushin Il-76 và Xian Y-20.

Tuy nhiên, nguồn tin từ quân đội Trung Quốc lại nói với tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) rằng, Trung Quốc chỉ điều động 2 máy bay vận tải tới Biển Đông trong sứ mệnh vận chuyển hàng hóa thiết yếu cho các binh sĩ Trung Quốc hiện diện trên các hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng trái phép ở Biển Đông.

Không quân Hoàng gia Malaysia chụp lại được hình ảnh máy bay quân sự Trung Quốc gần xâm phạm không phận. (Ảnh: Reuters)

Sau vụ việc, một chỉ huy Không quân Mỹ đã bày tỏ sự ủng hộ với Không quân Hoàng gia Malaysia sau khi Malaysia cho điều động các chiến đấu cơ đi theo dõi máy bay quân sự Trung Quốc vào ngày 31/5. Theo đó, các máy bay quân sự Trung Quốc được mô tả đã bay theo “đội hình chiến thuật” ở khu vực cách bang Sarawak của Malaysia 60 hải lý.

“Chúng tôi ủng hộ các đồng nghiệp trong Không quân Hoàng gia Malaysia và khuyến khích Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của tất cả các nước”, một sĩ quan thuộc Không quân Mỹ ở Thái Bình Dương nói với SCMP.

Ngoài ra, Không quân Mỹ ở Thái Bình Dương cho hay số lượng máy bay quân sự Trung Quốc xuất hiện gần không phận của Malaysia “gần với con số mà Không quân Hoàng gia Malaysia đã công bố”.

Tuy nhiên, phát ngôn viên Không quân Mỹ ở Thái Bình Dương từ chối đưa ra con số chính xác số máy bay quân sự Trung Quốc đã có mặt gần không phận Malaysia bởi “lo ngại trước các vấn đề an ninh”.

Hôm 4/6, Tư lệnh Không quân Mỹ ở Thái Bình Dương là Tướng Ken Wilsbach cho hay số máy bay Trung Quốc tham gia vụ việc xâm nhập “không đúng với số lượng được Trung Quốc công bố”. Ông Wilsbach cho biết “ông cần tham khảo lại các nguồn tin để có được con số chính xác”. Ông Wilsbach nhấn mạnh thêm, các chuyến bay của quân đội Trung Quốc ở Malaysia và Đài Loan là hành động làm “leo thang” căng thẳng và “gây bất ổn” an ninh.

Trong khi đó, đại sứ quán Trung Quốc ở Kuala Lumpur tuyên bố các máy bay của nước này đã tiến hành “chuyến bay huấn luyện thường xuyên và không nhằm vào bất cứ quốc gia nào, cũng như tuân thủ chặt chẽ luật pháp quốc tế, chứ không xâm phạm không phận của nước nào”.

Ông Collin Koh, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng ở Singapore, nhận định “trên thực tế, phía Trung Quốc không tranh cãi về số lượng máy bay”.

“Thứ nhất, họ (Trung Quốc) nghĩ không cần phải phản ứng, nên họ đã không làm. Thứ hai, các tuyên bố của Trung Quốc không nhắc tới số máy bay cụ thể dường như là ngầm thừa nhận số lượng lớn máy bay quân sự đã được điều động làm nhiệm vụ”, ông Koh cho hay.

Cũng theo ông Koh, trong tuyên bố chính thức, Trung Quốc chỉ chú trọng tới “tính pháp lý” khi nhấn mạnh các máy bay nước này không xâm phạm không phận của Malaysia, chứ không đề cập tới số lượng máy bay.

Ông Zachary Abuza, Giáo sư tại Trường Cao đẳng Chiến tranh Quốc gia Mỹ ở Washington, cho hay chuyến bay của Trung Quốc là bất hợp pháp. Do đó, việc điều động tới 16 máy bay quân sự mang tính “cực kỳ khiêu khích” và khiến Malaysia phải có phản ứng.

Dù Malaysia đã triệu tập đại sứ Trung Quốc tới để làm rõ sự việc vào tuần trước, nhưng theo ông Koh, câu chuyện sẽ không bị đẩy đi xa hơn bởi nó có thể làm ảnh hưởng xấu tới mối quan hệ song phương. Nói cách khác, các mối quan hệ thương mại và đầu tư với Trung Quốc “hiện vô cùng quan trọng đối với Malaysia trong quá trình phục hồi và tăng trưởng trở lại sau đại dịch Covid-19”.

“Tôi tin rằng, chính phủ Malaysia vẫn duy trì đường lối ngoại giao mềm mỏng với Trung Quốc. Tuy nhiên, các lực lượng quân sự Malaysia sẽ tăng cường cảnh giác và phản ứng một cách phù hợp trước những hành vi phạm quy của Trung Quốc mà không để làm ảnh hưởng tới nền hòa bình và ổn định của khu vực. Nói cách khác, Malaysia vẫn sẽ đưa ra phản ứng quyết đoán và cứng rắn, nhưng có kiềm chế để tránh làm bùng phát xung đột”, ông Koh kết luận.