Thụy Điển tuyên bố đại dịch Covid-19 chấm dứt, dừng xét nghiệm đại trà để đỡ tốn tiền

Thụy Điển tuyên bố đại dịch Covid-19 chấm dứt, cho xóa bỏ hầu hết quy định phòng dịch và dừng xét nghiệm đại trà để đỡ tốn tiền.

Hôm 9/2, giới chức y tế Thụy Điển tuyên bố đại dịch Covid-19 đã kết thúc tại quốc gia này, và hầu hết các biện pháp phòng dịch đã được gỡ bỏ.

Theo đó, Thụy Điển cho dừng làm xét nghiệm Covid-19 đại trà kể cả đối với những người có triệu chứng nhiễm virus corona. Điều này đồng nghĩa với việc các lều di động lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 trong khu vực thành phố, cùng các trung tâm lưu động làm xét nghiệm nhanh và lấy mẫu tại nhà cũng sẽ dừng hoạt động.

Người dân Thụy Điển vui mừng chụp ảnh bên ngoài quán bar. (Ảnh: EPA-EFE)

Động thái của Thụy Điển dường như là “điều kỳ lạ” với phần lớn các nước còn lại ở châu Âu, nhưng theo một số chuyên gia, hành động của Thụy Điển có thể sớm trở thành chuyện bình thường trong tương lai, bởi chi phí lớn cho hoạt động xét nghiệm Covid-19 đại trà mang lại quá ít lợi ích vào thời điểm biến chủng Omicron hoành hành nhưng chủ yếu chỉ gây bệnh nhẹ.

“Chi phí và sự cần thiết làm xét nghiệm Covid-19 hiện không còn hợp lý. Nếu chúng ta còn tiếp tục mở rộng làm xét nghiệm cho những người mắc Covid-19, chúng ta sẽ mất nửa tỉ kronor/tuần (76 triệu USD/tuần) và 2 tỉ kronor/tháng (306 triệu USD/tháng)”, bà Karin Tegmark Wisell, Giám đốc Cơ quan Y tế Cộng đồng Thụy Điển nói trên kênh truyền hình SVT.

Bắt đầu từ ngày 9/2, chỉ duy nhất các nhân viên y tế, nhân viên làm việc ở nhà dưỡng lão và những người có nguy cơ cao bị tổn thương do mắc Covid-19 mới được làm xét nghiệm PCR miễn phí, nếu như họ phát các triệu chứng nhiễm virus corona. Trong khi đó, những người khác chỉ đơn giản được yêu cầu ở trong nhà, nếu như họ có biểu hiện mắc Covid-19.

Các dụng cụ xét nghiệm nhanh Covid-19 hiện được bán sẵn ở siêu thị hoặc các nhà thuốc tại Thụy Điển và người dân không cần báo cáo kết quả tới các cơ quan y tế.

Bên cạnh đó, các cơ sở y tế tư nhân cũng có thể tiến hành làm xét nghiệm cho bệnh nhân và cung cấp chứng nhận kết quả xét nghiệm Covid-19 để phục vụ hoạt động di chuyển ra nước ngoài. Song chi phí làm xét nghiệm không được nhà nước hay cơ quan bảo hiểm hoàn trả.

Tỷ lệ cao người dân đã tiêm phòng đầy đủ vắc xin Covid-1 là lý do giúp Thụy Điển tự tin gỡ bỏ hầu hết các quy định chống dịch. Theo một nghiên cứu được tiến hành từ cuối năm 2020 và được công bố hôm 8/2, 85% mẫu xét nghiệm ở quốc gia này có chứa kháng thể chống virus corona.

Trong một tuyên bố vào tuần trước về việc mở cửa lại đất nước, Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson nói rằng “đại dịch dù chưa chấm dứt, nhưng đã bước vào một giai đoạn hoàn toàn mới”, dù tỷ lệ nhiễm virus corona vẫn gia tăng, song nó không còn gây sức ép quá tải cho các bệnh viện.

Người dân Thụy Điển ăn uống ở quán bar ngoài trời hồi tháng 7/2021. (Ảnh: Reuters)

Tiến sĩ Bharat Pankhania, giảng viên cấp cao tại Trường Y thuộc Đại học Exeter ở Anh, nhận định ngoài tỷ lệ tiêm chủng cao, người dân Thụy Điển được đánh giá có nền học vấn cao và hiểu biết, nên có thể tin tưởng họ sẽ tự cách ly nếu nhận thấy bản thân phát triệu chứng, do đó “không cần làm xét nghiệm đại trà cho tốn tiền”.

“Thụy Điển đang dẫn đầu xu thế và các quốc gia khác chắc chắn cũng sẽ làm theo”, ABC News dẫn lời ông Pankhania.

“Chúng ta không cần mở rộng làm xét nghiệm chỉ vì muốn lấy mẫu xét nghiệm, chúng ta cần chú tâm tới những nơi nhạy cảm hơn như bệnh viện, nhà dưỡng lão và những khu vực có các đối tượng dễ bị tổn thương nhất”, Tiến sĩ Pankhania nói thêm.

Trong năm 2021, riêng vùng Stockholm đã chi hơn 446 triệu USD cho chương trình xét nghiệm PCR. Nhiều chuyên gia cho rằng chính phủ Thụy Điển nên dùng số tiền này cho các mục đích khác thay vì chỉ làm xét nghiệm.

Bởi kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát, Thụy Điển hoàn toàn khác biệt với các quốc gia châu Âu khác khi thực hiện cách tiếp cận dịch gần như không can thiệp. Cụ thể, Thụy Điển chưa từng thi hành lệnh phong tỏa hay đóng cửa kinh doanh, mà thay vào đó chủ yếu dựa vào trách nhiệm của các cá nhân để kiểm soát chuỗi lây nhiễm. Dù số ca tử vong tại Thụy Điển cao hơn so với các nước Bắc Âu khác, song lại thấp hơn nhiều so với các nước châu Âu từng thực hiện lệnh phong tỏa.

Cũng trong ngày 9/2, Thụy Điển đã cho xóa bỏ toàn bộ các giới hạn về số người tụ tập tại các sự kiện hay nhà hàng. Ngay cả chứng nhận tiêm phòng vắc xin Covid-19 cũng không còn là giấy tờ thông hành bắt buộc với người dân. Ngoài ra, thời gian hoạt động giới hạn của các quán bar và nhà hàng cũng được xóa bỏ.

Song trên thực tế, các bệnh viện ở Thụy Điển vẫn cảm thấy bị áp lực khi có khoảng 2.200 người mắc Covid-19 cần được chăm sóc tại cơ sở y tế, tương đương với làn sóng Covid-19 thứ ba vào mùa xuân năm 2021. Do các cơ quan y tế đã ngừng làm xét nghiệm miễn phí từ ngày 9/2, nên không ai biết chính xác số ca mắc mới ở nước này hiện là bao nhiêu.

"Chúng ta nên kiên nhẫn hơn một chút, chờ thêm ít nhất 2 tuần nữa. Chúng ta vẫn đủ ngân sách để làm xét nghiệm Covid-19. Dịch bệnh vẫn là mối lo cực lớn đối với xã hội", Reuters dẫn lời Giáo sư Fredrik Elgh, chuyên gia virus học tại Đại học Umea và là một trong những người chỉ trích chính sách không phong tỏa của chính phủ Thụy Điển.

Song trong tuyên bố vào tuần này, Cơ quan Y tế Thụy Điển cho hay hoạt động làm xét nghiệm đài trà hiện quá tốn kém so với lợi ích mang lại. Thụy Điển đã chi khoảng 500 triệu kronor (55 triệu USD) mỗi tuần để làm xét nghiệm trong vòng 5 tuần đầu tiên của năm 2022 và khoảng 24 tỉ kronor cho xét nghiệm toàn dân kể từ dịch bệnh Covid-19 xuất hiện.

Tính tới nay, Thụy Điển có 2.372.637 ca mắc Covid-19 với 16.323 trường hợp đã tử vong.

Xu hướng tương lai

Sau 2 năm thi hành các biện pháp phòng bệnh Covid-19 khắt khe, nhiều nước châu Âu gần đây đã cho nới lỏng nhiều hạn chế. Song hoạt động làm xét nghiệm đại trà vẫn phổ biến ở châu Âu kể cả đối với những người không khởi phát triệu chứng nhiễm SARS-CoV-2.

Điển hình, học sinh và giáo viên ở Hy Lạp vẫn được yêu cầu làm xét nghiệm 2 lần/tuần. Nhiều quốc gia khác thi hành quy định hộ chiếu vắc xin Covid-19 hoặc có kết quả xét nghiệm âm tính với virus corona mới có thể tới nhà hàng, rạp chiếu phim và tham gia các sự kiện trong nhà.

Xét nghiệm PCR miễn phí ở Thụy chỉ còn áp dụng với một số đối tượng. (Ảnh: AP)

Hay như ở Anh, chính phủ nước này dựa vào kết quả xét nghiệm kèm theo hoạt động tiêm phòng để từng bước đưa người dân trở lại cuộc sống bình thường. Dù phần lớn quy định hạn chế phòng dịch Covid-19 đã được gỡ bỏ vào cuối tháng Một, song chính phủ Anh khẳng định xét nghiệm là “công cụ thiết yếu” để đối phó với dịch bệnh hiện thời. Công dân Anh nhiễm SARS-CoV-2 có thể kết thúc thời gian cách ly chỉ sau 5 ngày, nếu như họ có kết quả xét nghiệm âm tính 2 lần trong 2 ngày liên tiếp.

Chính phủ Anh hiện cung cấp bộ dụng cụ xét nghiệm Covid-19 hoàn toàn miễn phí và được chuyển tới tận nhà người dân, cũng như khuyến khích công dân tự làm xét nghiệm trước khi tới các địa điểm tụ tập đông người với hy vọng tránh khả năng làm lây nhiễm virus trong cộng đồng.

Hôm 9/2, Thủ tướng Anh Boris Johnson còn có tuyên bố ám chỉ ông sẽ cho xóa bỏ quy định cách ly bắt buộc đối với những người có kết quả dương tính với Covid-19. Quy định này có thể được thi hành từ cuối tháng Hai. Song người dân vẫn được khuyến cáo tự cách ly tại nhà.

Trong bối cảnh tỷ lệ tiêm phòng vắc xin Covid-19 trên toàn khu vực châu Âu đang gia tăng, cùng việc hàng triệu người đã hồi phục sau khi nhiễm biến chủng Omicron, trong thời gian tới khả năng chính phủ nhiều nước sẽ cho dừng hoạt động xét nghiệm đại trà.

Đan Mạch cho hay số lượng xét nghiệm PCR sẽ giảm từ 500.000/ngày xuống còn 200.000/ngày để “phù hợp với diễn biến dịch bệnh”.

“Vắc xin Covid-19 cùng việc làm xét nghiệm dễ dàng là siêu vũ khí giúp người dân Đan Mạch vượt qua đại dịch. Điều này được thể hiện tích cực trong số ca phải nhập viện, do đó chúng ta có thể cắt giảm quy mô làm xét nghiệm”, Bộ trưởng Y tế Đan Mạch Magnus Heunicke nói hồi tháng Một.