Thành phố du lịch trong sạch, lành mạnh không khói thuốc

Được sự hỗ trợ của Hội Y tế Công cộng (YTCC) Việt Nam và Liên minh phòng chống Lao và bệnh Phổi quốc tế - The Union, từ năm 2013 cho đến nay, hai thành phố Huế và Nha Trang vẫn luôn tự hào đứng trong số những thành phố du lịch không khói thuốc đầu tiên tại Việt Nam. 

Mô hình thành phố không khói thuốc đã góp phần đem lại một cuộc sống văn minh, trong sạch và lành mạnh hơn không chỉ cho người dân địa phương mà còn với những khách du lịch đến thăm quan và nghỉ ngơi tại 2 thành phố. Qua đó, làm đẹp hơn hình ảnh của đất nước Việt Nam trong con mắt của bạn bè quốc tế.

Mô hình bệnh viện không thuốc lá tại Huế

Xuất phát điểm từ một dự án hỗ trợ thực thi xây dựng cơ quan nhà nước không khói thuốc tại 2 tỉnh Thừa Thiên Huế và Khánh Hòa năm 2009, Hội YTCC Việt Nam đã nghiên cứu và đề xuất với lãnh đạo 2 tỉnh và 2 thành phố trực thuộc về ý tưởng cùng kế hoạch thực hiện thí điểm mô hình thành phố du lịch không khói thuốc, vốn là một xu hướng trên thế giới vào thời điểm đó. 

Sau quá trình vận động và nhận được sự đồng thuận của lãnh đạo 2 thành phố vào cuối năm 2011, Hội YTCC Việt Nam đã tiến hành một dự án kéo dài 2 năm để làm bước đệm cho 2 thành phố có thể phát triển thành những thành phố không khói thuốc đầu tiên tại Việt Nam. 

Chiến lược của Hội YTCC Việt Nam, Hội YTCC tỉnh Khánh Hòa cùng Phòng Y tế thành phố Huế tập trung vào các hoạt động vận động lãnh đạo 2 thành phố tăng cường thực thi các chính sách về phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) với các mục tiêu (1) Thiết lập nền tảng vững chắc cho việc thực thi chính sách PCTHTL tại địa phương; (2) Xây dựng hình ảnh thành phố du lịch không khói thuốc và (3) Tăng cường Mạng lưới PCTHTL và sự hỗ trợ cho Luật PCTHTL trên toàn quốc. 

Các nghiên cứu, đánh giá đã được triển khai và các kết quả khoa học được chia sẻ tới lãnh đạo và nhân dân địa phương thông qua các buổi hội thảo, tập huấn, chiến dịch truyền thông,…vv…; nhận thức và sự cam kết của chính quyền địa phương đã có những sự chuyển biến tích cực. 

Các văn bản pháp quy của địa phương để tăng cường công tác PCTHTL đã được ban hành như Chỉ thị 12/2012/CT-UBND của UBND TP Huế hay Kế hoạch số 2271/UBND-YT của UBND TP Nha Trang. 

Nhằm đảm bảo cho việc thực thi chính sách không khói thuốc hiệu quả tại 2 thành phố, các đoàn kiểm tra liên ngành trong công tác PCTHTL đã được thành lập mà cho tới nay đã được triển khai trên toàn bộ 63 tỉnh thành trên cả nước. 

Hàng tháng và hàng quý, các đơn vị đều được giám sát bởi Đoàn kiểm tra liên ngành và giám sát lại bởi nhóm nòng cốt tại địa phương. Đoàn liên ngành không chỉ có chức năng kiểm tra giám sát, xử lý vi phạm mà còn hỗ trợ nhắc nhở và hướng dẫn các đơn vị chưa đạt yêu cầu về việc tuân thủ và thực thi chính sách PCTHTL. 

Một trong các chiến lược quan trọng mà Hội YTCC Việt Nam và The Union triển khai tại đây là xây dựng hình ảnh các thành phố không khói thuốc văn minh và thân thiện. 
Thông qua việc treo 15.000 biển cấm và cảnh báo (dạng dán và treo) tại nhiều đơn vị. 160 biển báo “Cơ quan không khói thuốc” được treo tại cơ quan công sở và địa điểm công cộng. 

Chợ cũng là nơi khuyến khích không hút thuốc lá

Đặc biệt 3000 sticker “Thành phố không khói thuốc” được dán lên tất cả các phương tiện giao thông công cộng tại 2 thành phố nhân ngày Quốc tế không khói thuốc 31/5/2013. 

Ngoài ra, 8 tấm panô “Thành phố không khói thuốc” được đặt cửa ngõ vào thành phố để thông báo cho khách du lịch và người dân ngoại tỉnh về thành phố không khói thuốc Huế và Nha Trang.

Không chỉ tạo nền tảng vững chắc cho việc triển khai mô hình và xây dựng hình ảnh thành phố du lịch không khói thuốc, những chiến lược của Hội YTCC Việt Nam và các đối tác tại địa phương còn đem lại những hiệu quả tích cực trong công tác PCTHTL với cộng đồng cư dân 2 thành phố. 

Theo kết quả điều tra cộng đồng của Hội YTCC Việt Nam vào đầu năm 2014, tỷ lệ người nam giới hiện hút thuốc tại cả 2 thành phố Huế và Nha Trang là 39,3%. Tỷ lệ này giảm so với đánh giá ban đầu năm 2012 là 49,4%.

Tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động tại nơi làm việc cũng giảm đáng kể từ 62,5% xuống 43,5% tại Huế và 57% xuống 47,7% tại Nha Trang. 

Bên cạnh đó, tỷ lệ đối tượng hiểu đúng về khái niệm hút thuốc thụ động vào thời điểm đánh giá là 42,3%, tỷ lệ này cao hơn thời điểm đánh giá ban đầu là 32,3%. 

Sự hiểu biết về quy định cấm ở cơ sở y tế; cơ sở giáo dục; khu vui chơi giải trí dành cho trẻ em; khu vực có nguy cơ cháy nổ cao; nơi làm việc, trường đại học, cao đẳng, địa điểm công cộng, phương tiện công cộng là ô tô, tàu bay, tàu hỏa đều đạt trên 80%. 

Những kết quả nổi bật kể trên cho thấy thực sự những hỗ trợ của Hội YTCC Việt Nam và The Union thông qua các đối tác tại địa phương cùng sự cam kết của lãnh đạo địa phương đã mang lại cho người dân cuộc sống văn minh, trong sạch và lành mạnh hơn. 

Cho đến nay, mô hình thành phố không khói thuốc tại Huế và Nha Trang vẫn được coi là một trong những mô hình thành công và được chia sẻ không chỉ trong nước mà còn tại một số diễn đàn quốc tế. 

Trong thời gian tới, Hội YTCC Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai và nhân rộng các mô hình không khói thuốc như vậy tại nhiều nơi hơn nữa trên cả nước với mục tiêu hướng tới một Việt Nam không khói thuốc trong tương lai.