"Siêu dự án" trên sông Hồng: Không làm thuỷ điện bằng mọi giá!

Ông Đỗ Thắng Hải – Thứ trưởng Bộ Công thương nêu quan điểm khi trả lời câu hỏi của báo chí liên quan tới dự án tỷ đô dọc sông Hồng của bầu Thuỵ đang gây xôn xao dư luận, tại cuộc họp báo thường kỳ Bộ Công Thương chiều 6/5. 

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, câu hỏi này đã được đặt ra tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 5/5 và đại diện Bộ KHĐT đã trả lời, nhưng với trách nhiệm quản lý của mình, Bộ Công Thương cho rằng, với bất kỳ dự án phát triển thuỷ điện nào cũng phải rất cẩn trọng trong đánh giá tác động tới môi trường, đời sống người dân. 

"Chúng ta đã phải trả giá về môi trường khi phát triển ồ ạt thuỷ điện. Vì thế, không làm nhà máy thuỷ điện bằng mọi giá mà phải rất lưu ý, tính toán cẩn trọng tác động tới môi trường đối với dự án" - Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nêu quan điểm.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cho rằng, đã có nhiều hệ luỵ và hiện tại chúng ta đang phải gánh chịu hậu quả từ sự phát triển thuỷ điền ồ ạt. Vì thế, sẽ không làm các dự án thuỷ điện bằng mọi giá

Với tư cách là cơ quan chuyên môn quản lý lĩnh vực điện, năng lượng, ông Đỗ Đức Quân - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Năng lượng (Bộ Công thương) khẳng định, hiện chưa có bất kỳ dự án thuỷ điện nào trên sông Hồng được Bộ Công Thương, cũng như Chính phủ phê duyệt. 

Riêng với dự án tỷ đô dọc sông Hồng của Công ty Xuân Thiện (công ty con của Tập đoàn ThaiGroup do ông Nguyễn Đức Thuỵ - Bầu Thuỵ làm Chủ tịch) vừa được Bộ Kế hoạch & Đầu tư trình lên Thủ tướng Chính phủ, ông Đỗ Đức Quân "đính chính", đây là dự án giao thông thuỷ xuyên Á, chứ không đơn thuần là dự án thuỷ điện như báo chí nêu vừa qua. 

Ông Quân giải thích: Vì là dự án giao thông thuỷ nên chủ đầu tư có thể làm đập, âu thuyền để dâng nước lên cho tàu thuyền đi từ Việt Trì lên Lào Cai và các tỉnh biên giới phía Bắc, nối sang Trung Quốc. Khi đầu tư dự án giao thông này có đập, âu thuyền dâng nước lên thì có cột nước nên cũng có thể kết hợp làm thuỷ điện. 

Tuy nhiên, với dự án tổng 6-7 đập thuỷ điện công suất 200 MW là dự án thuỷ điện nhỏ, vai trò trong hệ thống điện không đáng kể. 

"Dự án giao thông thuỷ, cần thiết hay không, là siêu dự án hay không thì liên quan tới Bộ Giao thông vận tải và Bộ Kế hoạch & Đầu tư, vì đây là dự án hạ tầng chứ không phải dự án thuỷ điện. Nhưng nếu phát điện được và nếu sau này Chính phủ đồng ý cho triển khai dự án có tạo được đập, tận dụng được tài nguyên nước và giá bán điện hợp lý... thì Bộ Công thương cũng sẽ ủng hộ"- Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Năng lượng nói.

Ông Quân cũng lưu ý, hiện dự án này mới chỉ là đề xuất sơ bộ, chưa được nghiên cứu kỹ về lưu lượng nước, chế độ vận hành, công suất...

"Vì chưa có quy hoạch và hồ sơ chính thức về dự án này nên chúng tôi chưa phát biểu được. Chúng tôi cũng nhắc nhở về vấn đề môi trường, di dân, tái định cư... mà hiện nhà đề xuất chưa làm được, mà mới dừng ở mức chủ trương”, ông Quân nói. 

Một lần nữa nhắc lại ý siêu dự án dọc sông Hồng là dự án giao thông thuỷ chứ không phải dự án thuỷ điện, ông Đỗ Đức Quân nhấn mạnh, "dự án thuỷ điện trị giá hơn 24.000 tỷ đồng mà công suất có 200 MW thì không ai làm cả".

Cũng liên quan tới siêu dự án này, trả lời tại cuộc họp báo Chính phủ chiều 5/5, ông Nguyễn Xuân Tự - Vụ trưởng Vụ Giám sát và Thẩm định đầu tư (Bộ Kế hoạch & Đầu tư) cho rằng, dự án nêu trên hiện còn ở giai đoạn sơ khai, Bộ đang xin ý kiến các bộ ngành và nhận được sự đồng thuận cao. "Dự án mới trong quá trình xây dựng. Sau khi phê duyệt mới có báo cáo tiền khả thi", ông Tự thông tin.

Trước băn khoăn về tác động tiêu cực tới môi trường của siêu dự án này, đại diện Bộ Kế hoạch & Đầu tư thừa nhận, nếu được triển khai công trình này chắc chắn có ảnh hưởng đến môi trường, song cụ thể ra sao thì cần có báo cáo tác động mới biết cụ thể.

Theo đề xuất xây dựng tuyến đường thủy xuyên Á từ biên giới Trung Quốc của Công ty TNHH Xuân Thiện, con đường giao thông thuỷ này kéo dài 288km về phía hạ lưu. Để đảm bảo hiệu quả, Xuân Thiện sẽ xây dựng 6 nhà máy thủy điện với sản lượng dự kiến đạt 912 triệu kWh/năm và 7 cảng sông.

Dự án được đề xuất thực hiện theo dạng hợp đồng BOO (Xây dựng - Sở hữu - Kinh doanh). Tổng vốn đầu tư dự kiến lên tới trên 1,1 tỷ USD (khoảng 24.500 tỷ đồng). Trong đó, chi phí xây dựng là 8.207 tỷ đồng, chi phí thiết bị 4.558 tỷ đồng, chi phí bồi thường tái định cư 1.230 tỷ và dự phòng khoảng 6.549 tỷ đồng… Cơ cấu vốn gồm 30% tự có của doanh nghiệp, còn lại 70% là vay thương mại có lãi suất 4-9%.