Quan hệ Việt Nam - Ấn Độ không ngừng lớn mạnh trên mọi lĩnh vực

Nhận lời mời của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Chủ tịch Hạ viện Om Birla dẫn đầu Đoàn đại biểu Nghị viện Cộng hòa Ấn Độ thăm chính thức Việt Nam từ ngày 19 - 21/4.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Hạ viện Ấn Độ diễn ra trong bối cảnh hai nước đang tổ chức các hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Ấn Độ, và quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Ấn Độ đang phát triển rất tốt đẹp.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đón Chủ tịch Hạ nghị viện Cộng hòa Ấn Độ Om Birla.

Mối quan hệ đối tác 50 năm giữa Việt Nam và Ấn Độ ngày càng lớn mạnh được thể hiện qua những chuyến thăm cấp cao và cuộc họp quan trọng giữa lãnh đạo hai nước.

Cụ thể, hội nghị trực tuyến đầu tiên giữa Việt Nam và Ấn Độ được đồng chủ trì bởi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Narendra Modi vào ngày 21/12/2020.

Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng hai nước cũng thường xuyên liên lạc và trao đổi các vấn đề giữa hai nước và quố tế. 

Thủ tướng nước Cộng hòa Ấn Độ Narendra Modi đã thăm chính thức Việt Nam từ ngày 2 - 3/9/2016. Đây là chuyến thăm chính thức song phương đầu tiên của Thủ tướng Ấn Độ tới Việt Nam.

Hay từ ngày 18 – 20/11/2018, Tổng thống Ấn Độ Ram Nath Kovind đã thực hiện chuyến thăm cấp Nhà nước đầu tiên tới Việt Nam và cũng là chuyến thăm đầu tiên đến khu vực châu Á kể từ khi nhậm chức Tổng thống vào tháng 7/2017.

Vào tháng 9/2014, Tổng thống Ấn Độ Pranab Mukherjee thực hiện chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của một vị nguyên thủ Ấn Độ sau khi Ấn Độ vừa kết thúc bầu cử Hạ viện và thành lập Chính phủ mới, thể hiện sự coi trọng đặc biệt của Ấn Độ đối với mối quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác chiến lược giữa Ấn Độ và Việt Nam.

Ấn Độ là một trong 3 nước bên cạnh Nga và Trung Quốc mà Việt Nam nâng tầm lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Vào năm 1992, Ấn Độ và Việt Nam đã mở rộng các mối quan hệ kinh tế bao gồm khai thác dầu khí, nông nghiệp và sản xuất. Các mối quan hệ giữa hai nước mà đặc biệt là lĩnh vực quốc phòng ngày càng được nâng cao sau khi Ấn Độ thi hành “Chính sách hướng Đông”. Ấn Độ đã coi Việt Nam là trụ cột trong chính sách này.

Việt Nam và Ấn Độ đều là thành viên của khuôn khổ Hợp tác Mekong – Ganga, tạo đà phát triển và tăng cường thêm các mối quan hệ thân thiết giữa Ấn Độ với các nước Đông Nam Á.

Việt Nam ủng hộ Ấn Độ trở thành Ủy viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ) khi cơ chế này được mở rộng, và gia nhập Diễn đàn hợp tác Châu Á - Thái Bình Dương (APEC).

Tại LHQ, Ấn Độ và Việt Nam đều là thành viên không thường trực trong Hội đồng Bảo an LHQ vào năm 2021 và đã phối hợp chặt chẽ trong nhiều vấn đề quốc tế.

Tăng cường quan hệ giữa hai nước

Vào năm 2016, hai nước đã nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác Chiến lược Toàn diện nhân chuyến thăm Việt Nam năm 2016 của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Theo India Times, đây là một bước ngoặt nâng cấp quan hệ lên một tầm cao mới, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của lãnh đạo và nhân dân hai nước, cũng như để tương xứng với bề dày phát triển và tầm vóc của quan hệ song phương. Kể từ đây, hai nước phối hợp cùng Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và LHQ trong lĩnh vực thúc đẩy hợp tác, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, an ninh hàng hải, năng lượng tái tạo, thúc đẩy văn hóa và nhiều vấn đề liên quan tới sự phát triển của hai nước.

Việt Nam trở thành một trong những đối tác lớn nhất của Ấn Độ trong khối ASEAN và đóng vai trò quan trọng trong “Chính sách hướng Đông” của chính quyền New Delhi. Hai nước nhấn mạnh tầm quan trọng của ASEAN từ đó thúc đẩy mối quan hệ thực tiễn giữa ASEAN và Ấn Độ nhằm mang lại hòa bình trong khu vực. Liên quan tới sự thay đổi và bất ổn trên thế giới, Việt Nam và Ấn Độ xem đây là cơ hội hợp tác trong vấn đề khôi phục kinh tế, phát triển bền vững và đóng góp vào nền hòa bình, ổn định cũng như thịnh vượng của khu vực bao gồm ở Biển Đông, đồng thời tham gia kiến tạo trật tự dựa trên luật lệ. 

Ấn Độ giữ vai trò là đối tác phát triển lâu dài của Việt Nam và đã đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng, các mục tiêu phát triển bền vững và phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam.

Theo khuôn khổ Hợp tác Mekong – Ganga (MGC), Ấn Độ đã triển khai các dự án tác động nhanh (QIP) với giá trị mỗi dự án là 50.000 USD cấp cho nhiều tỉnh ở Việt Nam để phát triển cơ sở hạ tầng cộng đồng.  

Chỉ trong thời gian ngắn, các QIP đã mang lại lợi ích trực tiếp cho cộng đồng ở Việt Nam. Kể từ năm 2017, 18 QIP đã đươc hoàn thành ở 17 tỉnh của Việt Nam, và 8 dự án mới được triển khai trong giai đoạn 2020 – 2021 tại 5 tỉnh. Ngoài ra, 7 dự án cho đồng bào Chăm ở Ninh Thuận được hoàn thành vào tháng 12/2020 với tổng số vốn đầu tư là 1,54 triệu USD. Ấn Độ còn hỗ trợ kỹ thuật trị giá 2,25 triệu USD cho hoạt động bảo tồn và khôi phục tháp Chăm ở tỉnh Quảng Nam của Việt Nam.

Đầu tư song phương giữa hai nước cũng không ngừng lớn mạnh. Tính tới tháng 4/2021, Ấn Độ có 299 dự án ở Việt Nam với tổng vốn đầu tư 909,5 triệu USD, đứng thứ 26 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Những lĩnh vực đầu tư chính của Ấn Độ vào Việt Nam gồm năng lượng, khai thác khoáng sản, sản xuất nông nghiệp, đường, chè, cà phê, và hóa chất nông nghiệp, cùng công nghệ thông tin (IT) và linh kiện ô tô.

Còn tính tới năm 2020, Việt Nam có 6 dự án đầu tư ở Ấn Độ với tổng số vốn đầu tư là 28,55 triệu USD, chủ yếu trong lĩnh vực dược phẩm, công nghệ thông tin, hóa chất và nguyên vật liệu xây dựng.  

Ấn Độ đã cung cấp nhiều hơn các suất học bổng trong Chương trình Hợp tác Kinh tế Kỹ thuật Ấn Độ (ITEC). 

Ở lĩnh vực văn hóa, hai nước có các chương trình giao lưu văn hóa và Ấn Độ cũng đang nghiên cứu việc bảo tồn các di tích cổ ở Việt Nam.

Ngoài ra, hải quân Việt Nam và Ấn Độ còn có mối quan hệ thân thiết. Ấn Độ là một trong số ít quốc gia Việt Nam tiến hành diễn tập chung hải quân. Ấn Độ còn tập trận với hải quân nhiều nước trong khối ASEAN.

Sự hiện diện của Hải quân Ấn Độ ở Biển Đông và các cuộc tập trận hải quân thường xuyên là một tín hiệu rõ rệt trong việc đảm bảo hòa bình và ổn định ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Ấn Độ cũng cung cấp khoản tín dụng 100 triệu USD để Việt Nam mua tàu tuần tra cao tốc vốn rất cần thiết đối với an ninh ven biển.

Một số tàu sẽ được chuyển giao cho Việt Nam và một số sẽ được đóng tại Việt Nam. Điều này sẽ thúc đẩy việc phát triển các tàu tuần tra cao tốc tương tự ở Việt Nam.

Minh Thu