Nợ xấu cho vay đóng tàu tăng vọt, Ngân hàng khởi kiện chủ tàu chây ì

Trong Báo cáo gửi tới kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV, NHNN cho biết đến hết ngày 31/12/2017 (thời điểm dừng kí kết mới hợp đồng cho vay đóng mới, nâng cấp tàu), các ngân hàng đã ký hợp đồng tín dụng đối với ngư dân để cho vay đóng mới, nâng cấp 1.177 tàu (1.031 tàu đóng mới và 146 tàu nâng cấp), chiếm 45,2% tổng số tàu cần đóng mới Bộ NN&PTNT phân bổ cho các địa phương giai đoạn 2014 – 2020 với tổng số tiền cam kết cho vay đạt trên 11.700 tỷ đồng.

Đến cuối tháng 9/2019, dư nợ cho vay theo chương trình đạt 10.270 tỷ đồng.

Hiện nay, nợ xấu cho vay theo Nghị định 67 có xu hướng tăng nhanh tại hầu hết các tỉnh, thành phố ven biển. Ngoài một số nguyên nhân khách quan, bất khả kháng dẫn đến việc ngư dân không trả được nợ vay thì còn do nhiều ngư dân có thái độ chây ì, thiếu trách nhiệm trả nợ ngân hàng, coi đây là nguồn vốn ưu đãi của Nhà nước.

Nợ xấu bắt đầu phát sinh từ năm 2017 tại 11 tỉnh, thành phố với tỷ lệ 3%; tăng lên 17% vào cuối năm 2018 và đến nay là 27,8% tại 27 tỉnh, thành phố ven biển. Các NHTM đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ với dư nợ gần 33 tỷ đồng.

Trước thực trạng này, NHNN đã kịp thời rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và đề xuất đẩy nhanh việc thực hiện một số giải pháp đồng bộ từ các Bộ, ngành trung ương đến chính quyền địa phương các cấp, các hiệp hội nhằm hỗ trợ ngư dân, hỗ trợ ngân hàng thương mại thu hồi nợ vay, hạn chế nợ xấu gia tăng.

Đối với các ngư dân không trả được nợ ngân hàng do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng, ngư dân được các NHTM cơ cấu lại thời hạn trả nợ cũng được hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 67 trong thời gian cơ cấu.

NHNN đã chỉ đạo các NHTM tạo điều kiện hỗ trợ ngư dân có nhu cầu chuyển đổi chủ tàu do không đủ năng lực tiếp tục đánh bắt; Kịp thời nắm bắt các khó khăn, kiến nghị của ngư dân để phối hợp với các cơ quan liên quan xử lý.

Đối với trường hợp ngư dân cố tình chây ì, không trả nợ: NHNN tiếp tục chỉ đạo NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố tham mưu cho Ban chỉ đạo 67 của tỉnh định kỳ tổ chức họp với các ngư dân để đôn đốc nhắc nhở, vận động ngư dân thực hiện đúng trách nhiệm và nghĩa vụ trong quan hệ tín dụng; trường hợp cần thiết có biện pháp xử lý phù hợp (như khởi kiện theo quy định). Theo báo cáo của 4 NHTMNN, hiện có 39 trường hợp đang khởi kiện chủ tàu ra tòa.

Đối với trường hợp ngư dân muốn chuyển đổi nghề khai thác do nghề khai thác hiện tại không hiệu quả: NHNN đã có Công văn số 4933/NHNN-TD ngày 02/7/2018 đề nghị Bộ NN&PTNT làm việc và thống nhất với Bộ Tài chính và các đơn vị liên quan hoặc báo cáo để xin ý kiến chỉ đạo của Chính phủ để thông báo cho người dân được biết.

Trong thời gian tới, để chính sách tín dụng đạt hiệu quả, NHNN tiếp tục thực hiện một số giải pháp đã triển khai như: Chỉ đạo các NHTM chủ động phối hợp khách hàng thu nợ, kịp thời nắm bắt và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngư dân; phối hợp với NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố ven biển tham mưu cho Ban chỉ đạo 67 của tỉnh có biện pháp xử lý dứt điểm đối với ngư dân cố tình chây ì không trả nợ vay...

Đồng thời, đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành (Tài chính, NN&PTNT,…) sớm xử lý khó khăn cho người dân liên quan đến chính sách bảo hiểm, bồi thường thiệt hại khi rủi ro xảy ra, hỗ trợ duy tu, bảo dưỡng tàu.

Tại nghị trường, ĐBQH Lê Công Nhường lên tiếng cho rằng, việc vội vàng khi triển khai chủ trương cho vay đóng tàu theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP ở góc độ nào đã đã khiến nhiều ngư dân giỏi trở thành 'con nợ xấu'.