Người đưa Bồ Đào Nha vươn lên vị trí số 1 thế giới về tiêm phòng vắc xin Covid-19

Từng là tâm dịch Covid-19, Bồ Đào Nha vươn lên vị trí số 1 thế giới về tỷ lệ tiêm phòng vắc xin Covid-19 nhờ công lao lớn của một vị tướng quân đội.

Không còn phong tỏa, không cần đeo khẩu trang khi ở ngoài trời, các quán bar và câu lạc bộ của Bồ Đào Nha lần đầu tiên được mở cửa hoạt động trở lại bình thường kể từ tháng 3/2020. Các nhà hàng cũng hoạt động hết công suất chứ không còn bị giới hạn về số lượng khách. Bên cạnh đó, chính phủ Bồ Đào Nha cũng sẽ xóa bỏ khuyến cáo làm việc từ xa.

Đây là thành quả của chiến dịch đạt mục tiêu tiêm phòng cho 85% trong tổng số 10,3 triệu dân trong vòng 9 tháng của Bồ Đào Nha. Vậy điều gì giúp quốc gia này gặt hái được thành công như vậy?

Từng là tâm dịch Covid-19, Bồ Đào Nha vươn lên vị trí số 1 thế giới về tỷ lệ tiêm phòng vắc xin Covid-19. (Ảnh: Reuters)

Theo dữ liệu Our World in Data của Đại học Oxford, Bồ Đào Nha hiện là quốc gia có tỷ lệ tiêm phòng vắc xin Covid-19 cao nhất thế giới. Tất cả người dân từ 12 tuổi và đủ điều kiện sức khỏe đều được tiêm phòng vắc xin Covid-19. Theo đó, 85% dân số nước này tiêm đầy đủ vắc xin Covid-19.

“Chúng tôi không còn người trưởng thành để tiêm phòng”, bà Lurdes Costa e Silva, y tá trưởng tại Trung tâm tiêm vắc xin Lisbon nói với Washington Post.

Theo bà Lurdes Costa e Silva, một số địa điểm tiêm phòng vắc xin Covid-19 có thể sẽ đóng cửa vì không còn người tới tiêm.

Hiện tại, tỷ lệ nhiễm virus corona và phải nhập viện điều trị ở Bồ Đào Nha cũng đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng gần 18 tháng qua.

“Khi mà phần lớn các quy định hạn chế để phòng dịch đã được gỡ bỏ, chúng ta đang bước vào giai đoạn phòng bệnh dựa trên trách nhiệm của từng cá nhân. Chúng ta không được quên là đại dịch Covid-19 vẫn chưa chấm dứt”, ABC News dẫn lời Thủ tướng Antonio Costa.

Do đó, các khách hàng khi tới trung tâm vui chơi giải trí cần trình giấy xác nhận tiêm phòng điện tử hoặc kết quả xét nghiệm âm tính với Covid-19.

Ngoài ra, đeo khẩu trang hiện vẫn là quy định bắt buộc khi tham gia giao thông công cộng, ở bệnh viện, nhà dưỡng lão và các trung tâm mua sắm.

Loại bỏ yếu tố chính trị

Phần lớn thành công trong chiến dịch tiêm phòng vắc xin Covid-19 toàn dân ở Bồ Đào Nha là nhờ Phó Đô đốc Henrique de Gouveia e Melo. Ông được bầu làm người đứng đầu nhóm chuyên trách đối phó dịch Covid-19 của Bồ Đào Nha hồi tháng Hai.

Vào thời điểm này, Bồ Đào Nha đang trải qua giai đoạn dịch bệnh tồi tệ nhất khi trở thành một trong những nước có số ca mắc Covid-19 cao nhất thế giới, khiến hệ thống y tế gần như sụp đổ.

Giống như Australia, Bồ Đào Nha quyết định đưa một vị tướng quân đội vào đảm nhận trọng trách giám sát chương trình tiêm phòng vắc xin Covid-19.

Chia sẻ với New York Times, ông Henrique de Gouveia e Melo từng nói loại bỏ yếu tố chính trị ra khỏi cuộc chiến chống Covid-19 là chìa khóa thành công.

“Họ cần tìm một người đảm nhận mà không phải là chính trị gia”, ông Henrique de Gouveia e Melo nhấn mạnh.

Phó Đô đốc Henrique de Gouveia e Melo, người giúp chiến dịch tiêm phòng vắc xin Covid-19 toàn dân của Bồ Đào Nha đến thành công. (Ảnh: AP)

Sau đó, ông Henrique de Gouveia e Melo đã thành lập nhóm chuyên trách gồm các chuyên gia toán học, bác sĩ, nhà phân tích và chiến lược gia từ lực lượng không quân, hải quân và lục quân của Bồ Đào Nha.

Ông Henrique de Gouveia e Melo cho hay, thời gian bắt đầu triển khai tiêm phòng vắc xin Covid-19 của Bồ Đào Nha tương tự như các nước khác thuộc Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, khi mà tư tưởng phản đối vắc xin ở nhiều nước ngày càng lan rộng, tỷ lệ này ở Bồ Đào Nha chỉ là 3%.

Tướng quân đội Bồ Đào Nha cho hay, hiện cứ 5 người thì có 4 người ở nước này đã “tiêm đầy đủ vắc xin”.

“Chúng tôi đã đánh bại virus”, ông Henrique de Gouveia e Melo nói.

Bên cạnh đó, Bồ Đào Nha sử dụng các cơ sở thể thao có diện tích rộng lớn để tạo thành “dây chuyền sản xuất” gồm khu tiếp nhận và xử lý thông tin, phòng chờ, nơi tiêm phòng và khu vực chờ sau tiêm.

Ông Henrique de Gouveia e Melo còn sử dụng binh sĩ tại bệnh viện quân y Lisbon để hướng dẫn người dân ra khỏi khu tiêm phòng một cách nhanh nhất.

Một yếu tố khác làm nên thành công theo Tướng Henrique de Gouveia e Melo chính là “cơn sóng thần” vắc xin Covid-19 đổ về Bồ Đào Nha vào giữa tháng Sáu.

Phó Giáo sư Tiago Correia tại Đại học New Lisbon cho hay, yếu tố chủ chốt còn nằm ở truyền thống tiêm phòng các loại vắc xin ở Bồ Đào Nha. Cụ thể, tỷ lệ tiêm phòng vắc xin sởi, quai bị, rubella ở nước này đạt tới 95%, mức cao nhất trong EU. Ngoài ra, Bồ Đào Nha cũng không xuất hiện các chiến dịch chống vắc xin quy mô lớn.

Trong khi đó, ở nhiều quốc gia giàu có bao gồm Mỹ, tỷ lệ phản đối vắc xin Covid-19 vẫn ở mức cao. Còn nhiều nước nghèo hơn lại không có đủ vắc xin để tiêm cho người dân.

“Tôi không quan tâm là liệu chúng tôi đứng số 1, 2 hay 3 trên thế giới về tốc độ tiêm phòng. Điều chúng tôi muốn là kiểm soát được virus, tiêm cho nhiều người nhất có thể để virus không còn cơ hội hoành hành”, Tướng Henrique de Gouveia e Melo nói.

Cũng theo ông Henrique de Gouveia e Melo, “Chúng ta hiện có thừa vắc xin ở các nước giàu, nhưng lại không có vắc xin cho nước nghèo”.

Xóa bỏ các hạn chế

Từ ngày 1/10, chính phủ Bồ Đào Nha tuyên bố gỡ bỏ toàn bộ các quy định hạn chế nhằm phòng chống dịch Covid-19 do quốc gia này đã đạt tỷ lệ 85% dân số được tiêm phòng.

Các quan chức y tế Bồ Đào Nha cho hay, gần như toàn bộ dân số quốc gia đã được bảo vệ khỏi Covid-19, từ đây giúp ngăn tình trạng lây lan và bùng nổ dịch bệnh. Điều này cho phép chính phủ Bồ Đào Nha gỡ bỏ phần lớn các quy định hạn chế phục vụ công tác phòng chống dịch bệnh.

Tính tới ngày 30/9, 86% trong tổng số 10,3 triệu dân Bồ Đào Nha đã tiêm ít nhất 1 mũi vắc xin Covid-19. Số ca tử vong vì Covid-19 ở nước này cũng đã giảm mạnh. Theo đó, số trường hợp tử vong vì nhiễm virus corona ở Bồ Đào Nha hiện thấp hơn 9 lần so với Mỹ. Nguyên nhân một phần là do hàng triệu người Mỹ vẫn chần chừ chưa đi tiêm vắc xin.

Hồi đầu năm nay, Bồ Đào Nha là một trong những quốc gia trên thế giới chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch Covid-19. Nhưng nay quốc gia nhỏ bé ở Đại Tây Dương trở thành nước có tỷ lệ tiêm phòng vắc xin Covid-19 cao nhất thế giới. Dù số ca mới mắc Covid-19 hàng ngày vẫn ở mức cao, nhưng số trường hợp nhập viện và tử vong vì virus corona tại Bồ Đào Nha vẫn duy trì ở mức thấp trong suốt mùa hè.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Châu Âu (ECDC), Bồ Đào Nha nằm trong nhóm các nước EU đạt tỷ lệ tiêm phòng toàn dân gần 90% cùng với reland, Malta và Đan Mạch.

Với tỷ lệ 3/4 dân số trưởng thành đã tiêm đầy đủ vắc xin Covid-19, EU hiện dẫn đầu thế giới về tốc độ tiêm phòng. Tuy nhiên, trên thực tế, một số nước EU lại có tỷ lệ tiêm vắc xin Covid-19 thấp hơn nhiều so với những nước láng giềng trong khối.

Vấn đề không phải do thiếu vắc xin. Bởi tất cả các nước trong khối đều được tiếp cận với những loại vắc xin Covid-19 mà EU cấp phép sử dụng như Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca và Johnson & Johnson. Một số nước còn tự do lựa chọn sử dụng thêm các loại vắc xin Covid-19 khác. Điển hình, Hungary đã mua vắc xin Covid-19 Sputnik của Nga để tiêm cho người dân.

Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát vào tháng 3/2020, Bồ Đào Nha đã có hơn 18.000 người tử vong và 1.071.307 ca mắc bệnh. Trong số các ca tử vong vì Covid-19, người cao tuổi trên 80 là 11.737 trường hợp, và theo sau là nhóm từ 70 – 79 tuổi với 3.855 ca.