Người cuối cùng giữ nghề làm thiên nga bông - đồ chơi trung thu đặc sắc một thuở
Hơn 70 năm gắn bó với nghề làm những lẵng thiên nga bằng bông, đến nay, gia đình bà Vũ Thị Thanh Tâm là gia đình duy nhất còn giữ nghề làm đồ chơi Trung thu truyền thống này. |
Bà Vũ Thị Thanh Tâm (88 tuổi, Hàng Lược) chia sẻ, thiên nga bông đã từng là một món đồ chơi trung thu rất được yêu thích vào thời bao cấp. Có giai đoạn gia đình bà làm ra và tiêu thụ cả nghìn con thiên nga bông mỗi năm. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, bà Tâm chỉ làm gần trăm giỏ để bán cho những người yêu thích hoài cổ. |
Bà Tâm kể: bản thân tôi cũng chẳng biết nghề này có từ bao giờ, chỉ biết rằng, cách đây khoảng 60 - 70 năm, trên phố Hàng Gai bày bán rất nhiều đồ chơi là các con giống bằng bông, từ con gà, con vịt, chim chóc, rồi thiên nga… Đây là những món đồ chơi mà trẻ em thời đó mơ ước, nhất là vào dịp Trung thu. Những con giống khi đó được làm đơn giản, không có nhiều phụ kiện như bây giờ. Giỏ được làm bằng những tờ giấy bìa, có cài nan tre để giữ cho chắc. |
Công đoạn khó nhất là tạo hình những con vật.Để có được một con thiên nga, bà Tâm phải dùng giấy gấp lại thành mình, sau đó nhồi bông vào bên trong cho cứng, tiếp đến là chiếc cổ được uốn bằng dây thép rồi gắn vào thân. |
Toàn bộ thân và cổ sau đó được phủ bằng bông y tế loại mềm, trắng muốt. |
Để có những đôi cánh, bà Tâm dùng bông bóc thành từng lớp mỏng, dàn đều ra mặt phẳng rồi phết hồ, dán nhiều lớp bông vào với nhau, ép cho phẳng, sau đó, lấy miếng bông ép mỏng này cắt thành những đôi cánh của gà, vịt, thiên nga. Bà cho biết, để hoàn thành một con thiên nga mất khoảng 1 giờ đồng hồ. |
Căn phòng nhỏ trên tầng 4 phố Hàng Lược giăng đầy những lẵng thiên nga bằng bông. |
Để trang trí cho lẵng hoa thêm đẹp, bà dùng giấy gói kẹo, giấy pơ-luya (pelure) trắng, nhuộm thành các màu xanh, đỏ, vàng, tím… rồi cắt và cuốn thành những bông hoa xinh xắn, tô điểm cho lẵng hoa. |
Để trang trí cho lẵng hoa thêm đẹp, bà dùng giấy gói kẹo, giấy pơ-luya (pelure) trắng, nhuộm thành các màu xanh, đỏ, vàng, tím… rồi cắt và cuốn thành những bông hoa xinh xắn, tô điểm cho lẵng hoa. |
Những ngày Tết Trung thu, tính trung bình, mỗi ngày gia đình bà cũng chỉ làm được khoảng 4-5 lẵng, giá bán lẵng nhỏ là 50.000 đồng, lẵng to là 100.000 đồng. |
Chị Bắc (con bà Tâm) cho haynhững năm nay, khách hàng mua thiên nga bông của gia đình chủ yếu là các phường, các quận ở Hà Nội, họ đặt để tổ chức Trung thu cho các cháu. |
Chị Bắc (con bà Tâm) cho haynhững năm nay, khách hàng mua thiên nga bông của gia đình chủ yếu là các phường, các quận ở Hà Nội, họ đặt để tổ chức Trung thu cho các cháu. |
Tính đến nay, bà Tâm đã có hơn 70 năm gắn bó với nghề. "Vì nhớ nghề, vì tiếc nghề nên tôi vẫn giữ đến giờ, chứ làm món đồ chơi này mất nhiều công, mất nhiều thời gian lắm, không thể làm giàu được. Nay đồ chơi Trung Quốc tràn ngập nên nghề truyền thống không còn chỗ đứng, tôi có một người con theo công việc này nhưng không biết duy trì được bao lâu" - bà Tâm chia sẻ. |