Mùa Vu lan: Phóng sinh thế nào cho đúng?

Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Đại đức Thích Pháp Đạt (chùa Linh Sơn Phước Huệ - TP.Nha Trang) xung quanh vấn đề này.

Trong 5 giới căn bản của người Phật tử tại gia, giới sát được đặt lên hàng đầu. Người Phật tử là không được giết hại, mà ngược lại phải phóng sinh. Trong đạo Phật có nhiều Kinh nói về việc phóng sinh. 

Ví dụ như trong Kinh Phạm Võng dạy rằng “Người Phật tử nếu lấy tâm từ mà làm việc phóng sinh thì thấy tất cả người nam đều là cha mình, tất cả người nữ đều là mẹ mình. Vì mình trải qua nhiều đời đều do đó mà sinh ra, nên chúng sinh trong sáu đường đều là cha mẹ của mình.

Nếu giết hại sinh mạng để ăn thịt tức là tự giết cha mẹ mình, cũng là giết thân cũ của mình. Tất cả đất, nước là thân trước của mình. Tất cả gió lửa là bản thể của mình.

Cũng trong kinh Phạm Võng có dạy: “Mỗi một chúng sinh đều là anh em, thân quyến, cha mẹ, con cái từ nhiều kiếp đến nay của chúng ta. Nếu đem nhãn quan của mình mở rộng đến chân tướng vô hạn của không gian, thời gian, của vũ trụ, đối diện với thân quyến của mình lúc bị bắt, bị nhốt, bị giết, bị ăn thịt... vẫn không cố gắng tận tâm mà rụt rè do dự; không gấp rút mà giải cứu họ, thật chẳng bằng loài cầm thú".

Muốn biết phóng sinh như thế nào cho đúng cách thì trước hết nên hiểu chữ phóng sinh là thế nào?

Phóng sinh tức là nhìn thấy các loại chúng sinh có mạng sống đang bị bắt nhốt, giam cầm, sắp sửa bị giết hại, kinh hoàng lúng túng, mạng sống trong phút giây nguy ngập, liền phát lòng từ bi tìm cách cứu chuộc. Như vậy tức là hành vi giải thoát, phóng thích, cứu lấy mạng sống.

Tại sao phải phóng sinh? Nói một cách đơn giản, chúng sinh tức là cứu chuộc mạng sống chúng sinh, trưởng dưỡng lòng từ bi trong ta.

Phóng sinh là cơ hội để con vật có điều kiện quy y Tam bảo và sám hối nghiệp chướng. Vì vậy, khi phóng sinh cần có lễ quy y, sám hối cho con vật; nghi lễ ngắn gọn nhưng đủ sức tế độ. Không nên nặng phần hình thức, tránh cho các sinh vật phải chịu kéo dài nỗi khổ sợ hãi, ngột ngạt, tù túng vì bị giam cầm; có khi chúng phải mất mạng trước khi được ta phóng thích.

Cuộc đời cần lắm tình thương và hạnh phóng sinh chỉ là một trong những cách thức làm cho tình thương hiện hữu trong cuộc đời. Tình thương không thôi thì vẫn chưa đủ mà đòi hỏi phải có nhận thức đúng về hiện thực, về việc làm cụ thể.

Tuy nhiên hiện nay một số người làm theo mà không hiểu rõ ý nghĩa của nó nên làm mất hình trung thực, trong sáng. Đó là lỗi của một số người thiếu hiểu biết, tôi không muốn đề cập. Từ đó mà sinh ra những ý kiến không hay, chứ việc phóng sinh không có gì là không tán thành.

Luận Đại Trí độ dạy rằng: “Trong tất cả các tội ác, tội sát sinh là nặng nhất. Trong tất cả các công đức, không giết hại là công đức lớn nhất”. 

Kinh Dược Sư Lưu Ly bổn nguyện công đức dạy rằng: “Cứu thả các sinh mạng được tiêu trừ bệnh tật, thoát khỏi các tai nạn”. Người phóng sinh tu phước, cứu giúp muôn loài thoát khỏi khổ ách thì bản thân không gặp các tai nạn.

Cho nên, thường thực hành phóng sinh thì đời đời sinh ra thường gặp Chánh pháp, lợi lạc nhiều thứ…Còn việc bẫy chim, bắt cá, nuôi cá bán phóng sinh là có tội không thể chối cãi được. Ai làm tội thì chịu, ai làm phước thì hưởng không thể lẫn tránh đâu được.

Phóng sinh có thể nuôi dưỡng lòng từ bi của chúng ta. Trong khi thực hiện việc phóng sinh, chúng ta nhân đó có thể thấu hiểu được chân lý vạn vật đều bình đẳng, đều có cảm giác, đều có tính Phật, đều có thể thành Phật. Cho nên công đức cũng rất lớn, nếu phóng sinh đúng nghĩa.

Việc thiện thì việc làm nào cũng là hạnh của Phật dạy, đều tốt cả, ta cũng không nên so sánh cặn kẻ quá thì không hay. Người hợp với bố thí, cấp dưỡng thì cứ làm, người thích phóng sinh thì cứ làm, không thể bắt họ làm việc mà họ không thích, mặc dù đó là việc làm thiện. Chính điều đó mà không thể cho cái này hay hơn cái kia mà do cảm nhận của từng người.

Đến với chân lý không phải chỉ có một con đường. Cần phải vận dụng nhiều con đường, nhiều phương tiện phù hợp với sức lực, hoàn cảnh, điều kiện… để hành trình đi đến chân lý không tiêu tốn quá nhiều thời gian, sức lực, đau khổ và hy sinh. 

Trong kinh Hoa nghiêm, phẩm Phổ Hiền hạnh nguyện Phật dạy: “Chúng sinh thương yêu nhất là sinh mạng, chư Phật thương yêu nhất là chúng sinh. Cứu được thân mạng chúng sinh thì thành tựu được tâm nguyện của chư Phật.”

Như vậy, việc phóng sinh đúng cách cũng có thể đem lại công đức lớn lao, nhân công đức này mà hồi hướng cho người mất thì họ cũng hưởng được phần nào lợi lạc. Nhiều người không biết phóng sinh, nhưng vì người mất mà phóng sinh là việc làm thì lợi lạc không nhỏ.

Từ Bi