Mế Tiến - nữ 'thần y' của xứ Mường Bi

Học nghệ khi đã ngủ

Người dân ở xóm Lồ, xã Phong Phú, huyện Tân Lạc, Hòa Bình đều gọi bà Hà Thị Tiến (SN 1952) là bà “mế” bởi bà nổi tiếng là một thầy thuốc “mát tay” với những bài thuốc từ những lá thảo dược hết sức kỳ diệu. Nhiều loại bệnh y học hiện đại cũng phải bó tay thì bài thuốc của bà mế Tiến vẫn giúp con bệnh thoát khỏi “tử thần”.

Qua sự chỉ đường của một số bà con dân tộc, chúng tôi không khó để tìm được nhà của mế Tiến. Ngôi nhà sàn thuyền thống bằng gỗ nằm lọt thỏm dưới chân của ngọn đồi rậm rạp. Khi chúng tôi đến nơi, một người phụ nữ đứng tuổi nhưng chân tay vẫn còn rất nhanh nhẹn ra mở cửa, đó chính là mế Tiến, người nổi danh là “thần y của xứ mường Bi”. Bên trong căn nhà sàn của bà la liệt những mẹt đựng lá thuốc và những bao tải đựng thuốc đã được bà sấy khô.

Trước khi nói về phương pháp chữa trị bệnh kỳ lạ của mình, mế Tiến kể cho chúng tôi nghe về cơ duyên đã đưa bà đến với nghề thuốc. Trước đây, nhờ sự tình cờ bà Tiến đã quen với một thầy thuốc sống ẩn dật trên núi cao ở xứ Mường Bi và nhận bà làm cháu nuôi. Do đến đời của mình không có người nối dõi, sợ nghề thuốc đã lưu truyền được 8 đời phải rơi vào con đường cụt, vị thầy thuốc đã quyết định chọn mế Tiến làm hậu nhân để truyền lại hết những phương thuốc chữa bệnh.

Từ năm 1981, bà Tiến bắt đầu theo học nghề thuốc, tuy nhiên có một điều lạ lùng khác người đó là cách học của bà Tiến không phải được sự giảng dạy trực tiếp của thầy mà “học trong giấc ngủ”. Bà Mế kể rằng, ban ngày ông chỉ dạy cho những kiến thức cơ bản và dạy cách điều chế thuốc. Còn mỗi đêm, trong giấc ngủ, bà mế đều lơ mơ thấy ông nuôi truyền đạt những bài thuốc, những vị thuốc quý, cách chữa cho các loại bệnh.

Sau giấc ngủ, đến sáng ngày hôm sau, mế Tiến cứ theo những điều nghe thấy mà học theo. Cứ như vậy, sau mỗi đêm mế Tiến lại tích lũy thêm được căn cơ về nghề thuốc. Cho đến 5 năm sau, mế Tiến có thể tự mình đi chữa bệnh.

Cao nhân chuyên trị bệnh quái ác

Về tay nghề chữa bệnh, mế Tiến nổi tiếng có thể chữa nhiều chứng bệnh quái ác, nhưng chuyên trị chủ yếu là bệnh về phổi và bệnh hen suyễn. Chẳng ở đâu xa, ngay ở xóm Lồ có bệnh nhân là anh Bùi Văn Hạnh, người này bị ung thư phổi. Người nhà đưa đi hầu khắp các bệnh viện nhưng các bác sĩ đều lắc đầu nói rằng bệnh đã quá nặng chỉ chờ chết mà thôi. Vốn đã mang bệnh tật, lại biết không qua khỏi, anh Hạnh bỏ bê ăn uống, thân hình tiều tụy. Ấy vậy mà khi được đem tới cho mế Tiến chữa trị, bằng những lá thuốc được lấy ngay trong cánh rừng mường Bi, sau gần 2 năm, bệnh nhân Hạnh đã hồi phục và béo khỏe, sinh hoạt bình thường cho đến tận bây giờ.

Những vị thuốc được mế Tiến trèo lên núi đá lấy về

Theo mế Tiến, với những người đến xem bệnh, chỉ cần qua bắt mạch, để ý nhịp thở là bà có thể biết có bệnh về phổi hay không. “Với những người đã mắc bệnh, thường khi thở thì yết hầu bị lún sâu hơn người bình thường, nhịp thở gấp hơn, thường có dấu hiệu khó thở về đêm. Đặc biệt, vào mỗi buổi sáng, họ thường hay lên cơn ho hoặc thở gấp”, mế Tiến cho biết.

Người tìm đến mế Tiến nhờ chữa bệnh hen suyễn cũng rất nhiều, trước đây, từng có cháu bé 2 tuổi mắc bệnh hen suyễn nặng đến mức bệnh viện phải trả về. Nhưng sau khi đến nhà mế Tiến, bà đã cho cháu bé này uống một ống thuốc đặc biệt. Sau khi uống hết ống thuốc căn bệnh cũng dứt hẳn.

Ngoài ra, có lần, mế Tiến còn chữa bệnh cho bệnh nhân Bùi Văn Điển (SN 1956, ở Ngọc Mỹ, Tân Lạc, Hòa Bình) người này bị bệnh lở mồm đã 4 năm, toét hết cả môi mà mắt đã lồi, xuống Hà Nội chữa nhưng không được. Sau khi tìm đến mế Tiến, mế đã cho thuốc và động viên người này chữa trong vòng 2 năm thì bệnh dứt hẳn. Cách chữa chủ yếu dùng thuốc ngậm và tiến hành xông bằng các loại lá như: Lá hương nhu, lá sả, lá bưởi, ngải cứu, muồng muồng, cỏ gianh, cúc tần, lá phổi ma, lá huyết dụ, sa nhân rừng, lá chân chim, đu đủ rừng…

Mế Tiến đang tranh thủ lúc không có bệnh nhân để xao thuốc

Mế Tiến bật mí rằng, những vị thuốc bà sử dụng để cứu chữa cho bệnh nhân đều là những cây phải trèo lên núi đá mới lấy được như cây han, cây phót phét, cây hầm húc. Trong đó công diệu nhất là cây han. Tuy nhiên, đây là loài cây cực độc, lá của nó quệt vào người sẽ khiến người đau rát, sử dụng loại cây này chữa bệnh chỉ có thể lấy rễ cây về phơi nắng sau đó sắc thuốc.

Thông thường, thuốc của mế Tiến có ba dạng là uống, xông, ngậm. Đối với người bị bệnh hen suyễn và bệnh về phổi trong thời gian dùng thuốc phải tránh những thức ăn như rượu, cá mè, ớt. “Không hoàn toàn khẳng định bài thuốc của mình có thể chữa trị cho tất cả các bệnh nhân. Nhưng có đến 80% số người dùng thuốc đã lành bệnh”, mế Tiến cho biết.

Tính đến nay, công việc bốc thuốc chữa bệnh mế Tiến đã làm được hơn 20 năm. Mỗi lần bốc thuốc cho bệnh nhân, mế Tiến không bao giờ đòi hỏi bao nhiêu tiền một thang. Bệnh nhân đến xin thuốc nhiều khi không có tiền bà vẫn cho không thuốc mang về để trị bệnh. Theo mế thì chữa bệnh cốt ở cái tâm và tấm lòng, người ta trả bao nhiêu là tùy ở tâm chứ tuyệt nhiên không đòi hỏi.

Thậm chí có người bệnh nặng, không tiện đi lại được, mế coi như người trong nhà, nấu cơm cho ăn, đun thuốc cho xông, khi nào khỏi mới về. Nhiều người đã được chữa khỏi bệnh và nhận mế là mế nuôi.

Xác nhận biệt tài chữa bệnh của mế Tiến, ông trường thôn xóm Lồ là Bùi Văn Cảnh vui vẻ cho hay: “Người dân ở đây đều biết mế Tiến có cái tài chữa bệnh, nhiều người trong xóm Lồ này được bà ấy chữa khỏi rồi. Thuốc của mế Tiến đều là những vị thuốc nam, lấy từ cây lá trong rừng”.

Trước khi chia tay, mế Tiến cho tôi biết hiện giờ bà cũng bắt đầu đến tuổi già, rất khó khăn để trèo lên núi đá tìm kiếm cây thuốc. Hiện tại, bà đang tìm người để truyền lại nghề, thay bà tiếp nối công việc hành thiện cứu người. Nhưng để được chân truyền bài thuốc kỳ diệu cũng phải tùy vào người có cơ duyên.

Kinh Vân