Lý luận của ACB về 718 tỷ đồng là không có cơ sở?

Ngày 22/3/2010, ACB tổ chức họp thường trực Hội đồng Quản trị có sự tham gia của Hội đồng sáng lập ACB là Trần Mộng Hùng – Chủ tịch và Nguyễn Đức Kiên – Phó Chủ tịch, Trưởng Ban Kiểm soát, Hội đồng tín dụng, Hội đồng đầu tư và Huỳnh Quang Tuấn – thành viên HĐQT, Phó Tổng Giám đốc ACB để bàn phương án sử dụng nguồn vốn chưa đầu tư của ACB.

Tại cuộc họp, ông Trần Mộng Hùng có đưa ra phương án giảm lãi suất huy động tiền gửi để giảm áp lực về lỗ khi nhận tiền tiết kiệm mà không cho vay được nhưng Nguyễn Đức Kiên không đồng ý và Kiên chỉ đạo không được làm giảm tổng tài sản của ngân hàng ACB. Lý Xuân Hải đề xuất phương án ủy thác cho nhân viên ACB mang tiền của ACB đi gửi vào các ngân hàng khác để vừa nhận được lãi suất tiền gửi vừa được hưởng thêm hoa hồng khuyến mại theo quy định của từng ngân hàng nhận tiền gửi. 

Đề xuất của Lý Xuân Hải được Nguyễn Đức Kiên đồng tình, sau đó trên cơ sở đồng tình của Nguyễn Đức Kiên, các thành viên của thường trực hội đồng quản trị là Trần Xuân Giá, Phạm Trung Cang, Trịnh Kim Quang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải đã thống nhất ký tên vào biên bản họp thường trực Hội đồng Quản trị ngày 22/3/2010 với nội dung đồng ý về việc ủy thác cho các cá nhân gửi tiền VND và USD vào các tổ chức tín dụng. Giao Tổng Giám đốc kiểm soát hạn mức tiền gửi tại các tổ chức tín dụng, ủy quyền cho kế toán trưởng tổ chức thực hiện, ký hợp đồng ủy thác. 

Thực hiện nghị quyết nêu trên, từ ngày 27/6 đến ngày 5/9, Lý Xuân Hải đã chỉ đạo cho Kế toán trưởng Nguyễn Văn Hòa ủy thác số tiền 718 tỷ 908 triệu đồng cho 19 nhân viên ACB để gửi tiết kiệm vào VietinBank chi nhánh Nhà Bè và VietinBank chi nhánh TP.HCM tại PGD chi nhánh Nhà Bè và PGD Điện Biên Phủ. 

Thời hạn gửi tiền từ 3 tháng đến 6 tháng với lãi suất ghi trong hợp đồng là 14%/năm, lãi suất thỏa thuận ngoài hợp đồng từ 3,7% - 13%/năm. Sau khi nhận được ủy thác, 17 nhân viên ACB đã ký hợp đồng gửi tiền tại VietinBank chi nhánh TP.HCM tại PGD Điện Biên Phủ với số tiền là 668 tỷ 908 triệu đồng. 

Hai nhân viên ACB ký hợp đồng gửi tiền tại VietinBank chi nhánh Nhà Bè số tiền là 50 tỷ đồng nhưng toàn bộ số tiền này đã bị Huỳnh Thị Huyền Như - Quyền trưởng PGD Điện Biên Phủ thuộc VietinBank TP.HCM lợi dụng sự thiếu sót, sơ hở của ACB trong việc quản lý thẻ tiết kiệm, kiểm soát số tiền gửi, dùng các thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt, gây thiệt hại cho ngân hàng ACB 718 tỷ đồng. 

Tại phiên tòa, các bị cáo cho rằng biên bản cuộc họp ngày 22/3/2010 của thường trực HĐQT không trái quy định pháp luật; việc ủy thác cho 19 cá nhân gửi tiền vào VietinBank theo các hợp đồng tiền gửi là đúng quy định; việc Huỳnh Thị Huỳnh Như chiếm đoạt số tiền trên do lỗi của VietinBank, không thuộc trách nhiệm của ACB; VietinBank phải có trách nhiệm hoàn trả lại số tiền đã gửi thông qua 19 cá nhân nói trên. Lý lẽ mà các bị cáo đưa ra là không có cơ sở bởi các lý do sau:

- Tại thời điểm thường trực HĐQT ACB thống nhất chủ trương ủy thác cho các cá nhân gửi tiền vào các tổ chức tín dụng đã trái với đối tượng nhận ủy thác theo quy định tại Điều 2 quy định về ủy thác và nhận ủy thác cho vay vốn của tổ chức tín dụng ban hành kèm theo Quyết định số 742 ngày 17/7/2002 của Thống đốc NHNN. Theo đó, bên nhận ủy thác chỉ có thể là các tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng có chức năng cấp tín dụng dưới hình thức cho vay vốn theo quy định của pháp luật. Không có quy định nào bên nhận ủy thác là cá nhân. 

- Thời điểm ACB ủy thác cho 19 cá nhân gửi tiền vào VietinBank là thời điểm luật các tổ chức tín dụng năm 2010 đã có hiệu lực. Điều 106 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 quy định Ngân hàng thương mại được quyền ủy thác, nhận ủy thác, đại lý ủy thác trong các lĩnh vực liên quan đến hoạt động ngân hàng, kinh doanh bảo hiểm, quản lý tài sản theo quy định của NHNN. Đến ngày 8/3/2012, NHNN mới ra Thông thư 04 hướng dẫn nghiệp vụ ủy thác, cho phép ngân hàng được ủy thác gửi tiền. 

Trong khi NHNN chưa hướng dẫn về nghiệp vụ ủy thác nhưng từ ngày 27/6 đến 5/9/2011, ACB đã ủy thác cho các cá nhân của ACB đem gửi tiền của ACB vào VietinBank là trái với quy định trên. Điều này cũng được NHNN xác định tại công văn số 350 ngày 17/5/2012 như sau: Việc ACB thực hiện nghiệp vụ ủy thác đối với 19 nhân viên của ACB khi chưa có hướng dẫn của NHNN là vi phạm quy định tại Điều 106 - Luật các tổ chức tín dụng năm 2010. 

- Mặt khác, theo nội dung giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh công ty cổ phần của ACB trong các năm 2010, 2011 thì ACB chỉ được tiếp nhận vốn ủy thác, không có chức năng ủy thác cho vay hay ủy thác gửi tiền. Việc ủy thác gửi tiền trên cũng đã vi phạm vào Điều 4 Khoản 2, Điều 90 Khoản 1, Điều 107 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010. Nên có thể khẳng định chủ trương cho ủy thác và thực hiện ủy thác cho 19 cá nhân gửi tiền tại VietinBank của ACB là trái quy định của pháp luật và các văn bản liên quan. 

- Quá trình thực hiện ủy thác cho 19 nhân viên ACB để gửi tiết kiệm vào VietinBank Chi nhánh Nhà Bè và VietinBank Chi nhánh TP.HCM của ACB có nhiều sai phạm như: ACB thỏa thuận hợp đồng lãi suất cao, trái Thông tư 02 ngày 3/3/2011 của NHNN. Toàn bộ việc giao dịch gửi tiền của 17 nhân viên ACB tại PGD Điện Biên Phủ đều do Huỳnh Thị Bảo Ngọc – Phó phòng quản lý Quỹ và Huỳnh Thị Ngọc Ánh – Phó phòng kế toán ACB thực hiện với Huỳnh Thị Huyền Như nhưng không nhận và quản lý các thẻ tiết kiệm và phó mặc cho Như giữ thẻ tiết kiệm, không theo dõi, quản lý số dư trên tài khoản, không nhận giấy báo nợ có để đối chiếu và cũng không có ý kiến với VietinBank tiền trên tài khoản thanh toán của mình bị trích chuyển tới các tài khoản khác không có quan hệ. 

Việc này đã vi phạm các Điều 6 Khoản 7, Điều 8 Khoản 1, Điều 25 Khoản 3,4 của Quyết định 1160 ngày 13/9/2004 về quy chế về tiền gửi tiết kiệm, Quyết định số 1284 ngày 21/11/2002, quy chế về tiền gửi tại NHNN và tổ chức tín dụng của Thống đốc NHNN, dẫn tới hậu quả là đã bị Huỳnh Thị Huyền Như sử dụng các thẻ tiết kiệm để làm tài sản thế chấp, vay tiền, ký giả các chữ ký của ACB trong hồ sơ vay tiền và các lệnh chi tiền để chuyển tiền, chiếm đoạt số tiền nêu trên. 

- Việc hai nhân viên ACB là Nguyệt và Bé Năm ký hợp đồng tiền gửi tại VietinBank Nhà Bè số tiền 50 tỷ đồng cũng không thực hiện việc trực tiếp đến mở tài khoản cá nhân, không trực tiếp đem hồ sơ đến VietinBank để làm thủ tục gửi tiền mà đưa hồ sơ cho Như, không theo dõi số tiền trên tài khoản của mình, chuyển đi không đúng địa chỉ, vi phạm các quy định tại Quyết định 1284 và Quyết định số 1160 nêu trên. Hậu quả là bị Như đánh tráo hồ sơ, làm giả hợp đồng tiền gửi, ký giả chữ ký ở các lệnh chi để chuyển tiền đi các nơi khác, chiếm đoạt số tiền 50 tỷ đồng. 

- Bản thân Huỳnh Thị Huỳnh Như tại phiên tòa này cũng đã khai là Như có ý định lừa đảo từ trước, số tiền trả chênh lệnh lãi suất của Như không phải là tiền của VietinBank mà là của cá nhân Như. Mặt khác, các hợp đồng ủy thác giữa ACB với nhân viên ACB, hợp đồng gửi tiền giữa nhân viên ACB với VietinBank chi nhánh TP.HCM, việc chuyển tiền từ ACB về tài khoản thanh toán của cá nhân ACB, trả tiền chênh lệch lãi suất từ Như và thanh lý hợp đồng ủy thác hợp đồng tiền gửi của ACB với 19 nhân viên của mình đều thực hiện trong cùng một ngày. 

- 19 nhân viên ACB thực chất chỉ đứng tên hộ ACB nên họ không có trách nhiệm với hợp đồng tiền gửi đã ký kết. Do đó, có thể khẳng định trách nhiệm chính thuộc về ACB, số tiền 718 tỷ đồng đã bị Như chiếm đoạt được xác định do hậu quả thiệt hại do việc làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế của chính ACB. Việc quy trách nhiệm đối với đối tượng phải bồi thường hiện đang được xem xét trong vụ án Huỳnh Thị Huyền Như nên không được đặt ra xem xét trong phiên tòa này. 

KD