Lợi nhuận buôn bán động vật hoang dã chỉ sau ma túy, vũ khí

Đó là ý kiến của nhiều đại biểu tại hội thảo "Thúc đẩy truyền thông góp phần đẩy lùi nạn buôn bán động vật hoang dã trái phép" do Tổ chức Bảo tồn động thực vật hoang dã quốc tế (FFI) phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam) tổ chức 2 ngày 29-30/8.

Siêu lợi nhuận

Các nhà khoa học đều cho rằng, lợi nhuận buôn bán động vật hoang dã (ĐVHD) trên thị trường thế giới chỉ xếp sau buôn bán ma túy và vũ khí. Giá trị buôn bán ĐVHD trên toàn cầu ước tính ít nhất 5 tỉ USD và có thể lên đến 20 tỉ USD mỗi năm. Tiến sĩ Vĩnh An, Đại học Vinh dẫn chứng, hiện nay trên thị trường, sừng tê giác Java bán theo dạng bột có giá từ 60- 100.000USD/kg, rùa vàng C.trifaciata giá từ 300 - 400 triệu đồng/kg, một cặp sừng ngà voi dài 1,2m, nặng 30kg có giá từ 1,2 - 1,5 tỉ đồng…

Gần 2 tấn động vật hoang dã bị cơ quan chức năng Hà Tĩnh bắt giữ ngày 26-12-2011. Ảnh: HD

Nhiều câu hỏi đặt ra, vì sao buôn bán ĐVHD lại có giá trị siêu lợi nhuận chị sau buôn ma túy và vũ khí?. Tiến sĩ An cho rằng vì một số quan niệm sai về tính chất "thần dược" của một số sản phẩm từ ĐVHD. Đặc biệt y học tuyền thống ở châu Á chịu ảnh hưởng từ nền y học truyền thống của Trung Quốc khi sử dụng dược liệu từ ĐVHD. Do đó các loại ĐVHD sử dụng để làm dược liệu sẽ được thu mua một cách công khai với giá rất cao ở nhiều nước trong khu vực và trên thế giới.

Đơn cử một số quan niệm cho rằng sừng tê giác, mật gấu có thể chữa được bệnh ung thư giai đoạn cuối nên thị trường mới đẩy giá cao ngất ngưỡng. Và kết quả nạn săn trộm, buôn bán sừng tê giác hoành hành ở Đông Nam Á và một số quốc gia châu Phi và nạn nuôi nhuốt gấu lấy mật ở Việt Nam cũng công khai, phổ biến…

Nóng về nạn buôn bán…

Buôn bán vận chuyển ĐVHD ngày càng diễn biến phức tạp, rất quy mô. Tình hình buôn bán qua các cửa khẩu quốc tế ngày càng gia tăng. Hầu như ĐVHD thu được trong các vụ mua bán tại Việt Nam đều có nguồn gốc từ các nước khác, đi qua Lào để vào Việt Nam sau đó chuyển sang Trung Quốc.

Ông Trần Việt Hưng, phó giám đốc Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên cho biết, từ năm 2007 đến nay các tỉnh thành có tuyến biên giới với nước bạn Lào như Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa… thường xuyên phát hiện và xử lý các vụ vận chuyển, buôn bán ĐVHD. Ông Hưng dẫn chứng, trong những tháng Tết vừa qua đã có 20 vụ vận chuyển tê tê bị bắt giữ tại 6 tỉnh, thành với khối lượng 4,14 tấn, khoảng 785 cá thế

"Đặc biệt từ năm 2003 tới nay, các thợ săn gốc Việt đã tiêu khoảng 22 triệu USD cho việc săn bắn ở Nam Phi. Trong số 43 người châu Á bị bắt liên quan tới vi phạm về sừng tê giác tại Nam Phi, có 24 người Việt Nam, 13 người Trung Quốc, còn lại Thái Lan, Malayssia. Thành ra người Việt Nam tham gia săn bắn, vận chuyển, buôn bán động vật hoang dã gia tăng", ông Hưng nói.

Khó kiểm soát tội phạm buôn bán

Đông Nam Á vừa là một trung tâm tiêu thụ các sản phẫm từ ĐVHD vừa là nguồn cung cấp các sản phẩm từ ĐVHD cho toàn thế giới. Việt Nam là một nước buôn bán ĐVHD chủ đạo. Nạn buôn bán ĐVHD ngày càng được thừa nhận một cách rộng rãi.

Theo các nhà khoa học vận chuyển, buôn bán ĐVHD xuyên quốc gia khó kiểm soát do có tổ chức, có đường dây vận chuyển liên quốc gia. Con đường vận chuyển ĐVHD hết sức đa dạng, những đối tượng buôn bán, sử dụng tất các loại hình vận chuyển như: đường bộ, đường không, đường thủy… "Lọai tội phạm này ngày một nhiều, khó kiểm soát. Chính vì vậy động vật hoang dã trên trái đất của chúng ta đang ở cao trào suy thoái, nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng cao", bà Nguyễn Hoàng Phượng, Điều phối Chương trình Chính sách và pháp luật, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên, quan ngại.

Ông Nguyễn Đình Kỳ, Chi cục Kiểm Lâm Hà Tĩnh thẳng thắn nhìn nhân, do gắn với tính chất siêu lợi nhuận của hoạt động buôn bán ĐVHD mới hình thành nên loại hình tội phạm mới rất tinh vi, phức tạp, có tổ chức rất quy mô và cơ quan chức năng khó kiểm soát. Bên cạnh đó do chế tài xử lý loại tội phạm này vẫn chưa đủ sức răn đe, nhiều quy định của pháp luật có liên quan đến đấu tranh phòng chống loại tội phạm này còn có sơ hở, chưa đồng nhất. Các đối tượng săn bắn, buôn bán ĐVHD luôn bất chấp pháp luật, sử dụng nhiều mánh khóe khiến cho cơ quan chức năng gặp rất nhiều khó khăn.

HOÀNG DUNG