"Loạn giá" đấu thầu thuỷ tinh thể

Gia tăng chi phí vật tư

Tại hội nghị chia sẻ về kết quả nghiên cứu “Khảo sát việc sử dụng và thanh toán BHYT đối với thủy tinh thể nhân tạo” do nhóm nghiên cứu của BHXH Việt Nam thực hiện, các chuyên gia đã chia sẻ, đánh giá về những bất cập cũng như lạm dụng thay đục thuỷ tinh thể nhân tạo.

Theo ông Nguyễn Minh Thảo – Phó Giám đốc BHXH Việt Nam chi phí dành cho vật tư y tế trong thanh toán chi phí KCB BHYT trong những năm gần đây liên tục tăng.

Cụ thể, năm 2015, tổng chi phí VTYT là 2.955,4 tỷ đồng (chiếm 5,6% chi phí KCB BHYT) thì năm 2016, tổng chi VTYT là 8.870,6 tỷ đồng (chiếm 6,4% chi phí KCB BHYT) và riêng chi phí cho thuỷ tinh thể năm 2015 là 533,5 tỷ đồng, năm 2016 là 726,5 tỷ đồng.

Theo ông Thảo hiện nay, trên cả nước có gần 300 cơ sở KCB thực hiện phẫu thuật thay thuỷ tinh thể nhân tạo. Chi phí thanh toán thuỷ tinh thể chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng chi phí vật tư y tế trong KCB BHYT.

Thực tế, hiện nay trên thị trường có hàng trăm loại thuỷ tinh thể với mức giá khác nhau, thậm chí cùng 1 loại thuỷ tinh thể nhưng lại có giá khác biệt giữa các địa phương.

Trong khi đó về việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, sử dụng thuỷ tinh thể còn nhiều vướng mắc, bất cập do quy định về tổ chức lựa chọn nhà thầu, mua sắm thuỷ tinh thể hay vật tư y tế nói chung như hàng hóa thông thường, chưa thực sự phù hợp với với mặt hàng đặc thù trong KCB. Việc đánh giá loại thuỷ tinh thể nào, tiêu chí kỹ thuật nào của thuỷ tinh thể đáp ứng được nhu cầu điều trị, việc ghi thông tin đấu thầu, mức thanh toán BHYT đối với thuỷ tinh thể như thế nào là phù hợp,… đang là vấn đề cần được các cơ sở KCB, cơ quan quản lý, cũng như các nhà hoạch định chính sách quan tâm.

Chính vì vậy, BHXH Việt Nam đã xây dựng một nhóm khảo sát, nghiên cứu và đánh giá dành riêng cho thuỷ tinh thể được sự tài trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Từ đó, có cái nhìn tổng thể về việc sử dụng và thanh toán BHYT đối với thuỷ tinh thể, từ đó đánh giá, đề xuất một số giải pháp nhằm sử dụng hiệu quả quỹ KCB BHYT, đảm bảo cơ sở KCB, người bệnh tiếp cận được các loại thuỷ tinh thể có chất lượng tốt, giá cả hợp lý.


Bất cập trong đấu thầu

Sau khi thu thập dữ liệu, khảo sát thực tế tại một số cơ sở KCB trên địa bàn 5 tỉnh, thành phố có tỷ trọng sử dụng thuỷ tinh thể cao trên cả nước (Hà Nội, TP.HCM, Tiền Giang, Đắk Lắk, Nghệ An).

Ở Việt Nam, quỹ BHYT thực hiện thanh toán chi phí điều trị bệnh đục thủy tinh thể cho người tham gia BHYT, chủ yếu được can thiệp bằng phẫu thuật mổ thay thuỷ tinh thể nhân tạo bằng phương pháp phaco. Trong đó, quỹ BHYT chi trả cả chi phí điều trị và chi phí thuỷ tinh thể nhân tạo. Việc sử dụng thuỷ tinh thể trong KCB BHYT năm 2016 tăng mạnh so với năm 2015. Nếu như, năm 2015, số lượng thuỷ tinh thể sử dụng là 177,246 thì năm 2016, số lượng sử dụng là 237,414, tăng 34%.

Qua nghiên cứu, khảo sản việc sử dụng tập trung vào thuỷ tinh thể đơn tiêu mềm với năm 2015 là 169,486 thuỷ tinh thể, năm 2016 là 229,933. Còn lại là thuỷ tinh thể cứng, thuỷ tinh thể đa tiêu, thuỷ tinh thể toric.

Nhóm nghiên cứu cũng chỉ rõ, một số bất cập trong đấu thầu thuỷ tinh thể liên quan đến giá, thông số kỹ thuật, đấu thầu thuỷ tinh thể…

Một hãng có nhiều loại thuỷ tinh thể với các thông số kỹ thuật khác nhau, được nâng cấp thêm một số thông số kỹ thuật khác nhau dẫn đến có giá khác nhau. Giá của thuỷ tinh thể phụ thuộc vào hãng sản xuất, loại thuỷ tinh thể, nhà cung ứng lắp đặt mà chưa có chuẩn mực, quy định mức giá thuỷ tinh thể theo các thông số kỹ thuật.

Giá của thuỷ tinh thể cũng phụ thuộc vào các địa phương, cơ sở KCB khác nhau và ở các hội đồng đấu thầu khác nhau. Cùng chủng loại, cùng tên thương hiệu, hãng sản xuất mà có giá chênh lệch giữa hai địa phương khác nhau.


Theo Nhóm nghiên cứu, vấn đề cấp thiết hiện nay là xác định mức giá tối đa thanh toán BHYT như thế nào cho phù hợp, dựa vào thông số kỹ thuật nào. Bên cạnh đó phải có các công cụ để công tác đấu thầu, mua sắm hiệu quả, phù hợp với mặt hàng VTYT để bệnh viện có danh mục VTYT phong phú, chất lượng phù hợp với giá cả, nhà cung ứng tốt, đáp ứng yêu cầu của cơ sở KCB kịp thời cho người bệnh.