Lễ hội hoa hồng Bulgari
Có thể nói, hoa hồng là một loài hoa đẹp nhất, nhiều màu sắc nhất, có hương thơm quyến rũ nhất, có quan hệ gần gũi nhất với con người và được tôn vinh là nữ hoàng của các loài hoa. Nói đến hoa hồng là nói đến tình yêu gữa thiên nhiên với con người và cuộc sống, nói đến sự gắn kết giữa hoa hồng với nghệ thuật, thơ, ca, nhạc, họa… Sự giao hòa giữa thiên nhiên và con người cùng với truyền thống lịch sử đã tạo ra lễ hội dân gian mang đậm đà bản sắc văn hóa độc đáo của người dân Bulgaria. Chính điều đó, đã cuốn hút hàng nghìn du khách trong và ngoài nước đến với Lễ hội Hoa hồng độc nhất vô nhị này.
![]() |
Hoa hồng Bulgaria. Ảnh: Quốc Bảo |
Người Thrace là cư dân cổ xưa nhất đã sống trên mảnh đất Bulgaria, với nền văn hóa nguyên thủy rất ấn tượng và sự thông minh tài giỏi của họ. Một trong những khu vực nổi tiếng nhất với những chứng tích đáng quan tâm là Thung lũng Kazanlak. Còn gọi là Thung lũng Hoa hồng, có truyền thống nổi tiếng khắp thế giới về sản xuất tinh dầu hoa hồng chất lượng cao từ xa xưa đến nay. Sau những phát hiện khảo cổ độc nhất vô nhị được tiến hành trong những năm gần đây, ngày nay nó được gọi là Thung lũng các ông Hoàng Thrace.
Để có Lễ hội Hoa hồng, trước hết phải nói đến việc trồng và thu hoạch hoa hồng. Hoa hồng được trồng ở thung lũng lưu vực sông Stryama, Bulgari từ hơn 300 năm nay nên được gọi là “thung lũng hoa hồng”, nằm ở độ cao 350m so với mặt nước biển. Nơi đây có điều kiện khí hậu thuận lợi cho việc trồng và tinh chế tinh dầu hoa hồng. Người ta sử dụng sức nước của các dòng sông chảy qua khu vực này để chạy cối xay bột và làm lạnh trong việc chưng cất dầu hoa hồng.
![]() |
Các cháu thiếu nhi tham gia lễ hội Hoa hồng. Ảnh: Quốc Bảo |
Một trong những điều kiện quan trọng trong việc trồng hoa hồng để đạt được chất lượng dầu tốt nhất là phải có nước mưa trong những tháng mùa xuân. Những cánh đồng hoa hồng mới trồng trong mùa thu sau ngày lễ Thánh Michael (29-9), qua ủ đông, sang xuân ấm áp mầm hồng đội đất chui lên, tới năm thứ ba mới cho hoa tốt để chưng cất tinh dầu.
Người ta cho rằng dầu hoa hồng có nguồn gốc từ Persia (Iran). Từ xa xưa, người Assyria, Babylonia (một khu vực cổ đại thuộc Mesopotamia…), Ấn Độ, Trung Quốc và Ai Cập đã trồng hoa hồng để sản xuất dầu thơm, chế nước hoa, rượu, chè và làm thuốc chữa bệnh. Hoa hồng đã được sử dụng trong các nghi lễ ở Hy Lạp và người Ai Cập sử dụng các sản phẩm của hoa hồng trong thuật ướp xác.
Từ thế kỷ thứ mười ba dầu hoa hồng đã được sản xuất ở Trung Đông, Viễn Đông và châu Âu. Người dân Karlovo ở Bulgaria là những người đầu tiên làm những cái vạc bằng đất sét nung, sau này làm bằng đồng đỏ để chưng cất tinh dầu hoa hồng theo phương pháp cổ truyền của các nghệ nhân A-rập. Để tinh chế 1 kg tinh dầu hoa hồng phải mất 3.000-3.500 kg cánh hoa hồng. Để tinh chế 1 lọ nhỏ tinh dầu hoa hồng (đơn vị tính của người A-rập, 5g) phải sử dụng khoảng 7.000 đến 15.000 bông hoa hồng. Để sản xuất 1 kg nước hoa hồng phải sử dụng 1 kg cánh hoa hồng. Giá 1 kg tinh dầu hoa hồng tương đương giá 1,5 kg vàng.
Ngày nay tinh dầu hoa hồng, dầu hoa hồng và nước hoa hồng được sản xuất theo kỹ nghệ truyền thống kết hợp với công nghệ hiện đại. Trên thế giới có khoảng 2000 loại hoa hồng. Viện nghiên cứu Kazanluk, Bulgaria nghiên cứu hơn 1500 loại hoa hồng. Hoa hồng Bulgaria là loại hoa hồng giàu chất dầu nhất. Bulgaria sản xuất và cung cấp tới 80 % lượng tinh dầu hoa hồng trên thế giới, mức tiêu thụ toàn cầu là 2 triệu tấn mỗi năm.
Từ cuối tháng 5 đầu tháng 6 hoa hồng nở rộ, cả thung lũng xực nức hương hoa hồng thơm ngát. Người ta thu hái hoa hồng vào lúc sáng sớm (5-9 giờ), cả cánh đồng đông vui như ngày hội. Những người hái hoa cất lên những lời ca tiếng hát du dương trầm bổng. Vào ngày thứ bảy tuần đầu tháng sáu Lễ hội Hoa hồng truyền thống được tổ chức ở Karlovo và Kazanluk rất ngoạn mục và tuyệt vời.
Người Bulgaria rất yêu mến và tôn sùng hoa hồng, họ cho rằng hoa hồng là biểu tượng của sắc đẹp. Nghệ thuật dân gian được bảo tồn, giá trị của hoa hồng được tôn vinh, vẻ đẹp thanh tao, bình dị và hương thơm dịu mát của hoa hồng hòa quyện với âm thanh, màu sắc và nhịp điệu của thiên nhiên. Hoa hồng được gắn kết, thêu dệt trong các truyền thuyết và thể hiện trong âm nhạc, thi ca và các vũ điệu dân gian… Vẻ đẹp của hoa hồng thật hoàn mỹ và có sức quyến rũ thật diệu kỳ. Chính vì thế hoa hồng được tôn vinh là nữ hoàng của các loài hoa, là “Quốc hoa” - đất nước hoa hồng tươi đẹp, biểu tượng của Bulgaria.
![]() |
Nam nữ thanh niên tham gia Lễ hội Hoa hồng. Ảnh: Quốc Bảo |
Lễ hội Hoa hồng đầu tiên được tổ chức ở Kazanlak vào năm 1903. Vài năm sau đó, một lễ hội tương tự cũng được tổ chức tại thị trấn Karlovo, nằm trong cùng khu vực thung lũng hoa hồng và cũng nổi tiếng với sản xuất hoa hồng. Lễ kỷ niệm đầu tiên ở cấp quốc gia được tổ chức tại Pavel Banya ngày 4-6-1967. Các nhà sản xuất hoa hồng trong thung lũng, cùng với các vũ công đeo mặt nạ, được gọi là "koukeri" ca hát, nhảy múa trong suốt lễ hội. Từ đó, Lễ hội Hoa hồng trở thành truyền thống và được tổ chức hàng năm ở Kazanlak và Karlovo. Ngày nay đã trở thành lễ hội hoa hồng quốc tế, có hàng nghìn khác quốc tế đến dự và tham gia diễu hành trên đường phố. Lần đầu tiên cộng đồng người Việt ở Bulgaria tham gia Lễ hội Hoa hồng vào năm 2007 được dư luận và báo giới đặc biệt quan tâm.
![]() |
Cộng đồng người Việt tại Bulgaria tham gia Lễ hội Hoa hồng Kazanlak,tháng 6/2007. Ảnh: Quốc Bảo |
Ba sự kiện chính gây thú vị cho khách tham dự lễ hội là bầu chọn Nữ hoàng Hoa hồng, các nghi lễ thu hoạch hoa hồng và cuộc diễu hành dọc theo đường phố Kazanlak.
Theo dự kiến chương trình, Lễ hội Hoa hồng Kazanlak năm nay sẽ vinh dự được đón tiếp một vị thượng khách lần đầu tiên đến từ Việt Nam. Đó là Phu nhân Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Nhận lời mời của Thủ tướng Bulgaria Boyko Metodiev Borisov, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Phu nhân sẽ thăm chính thức Bulgaria vào đầu tháng 6 năm 2015.