Lào Cai: Hơn chục ha dứa thối bất thường, dân điêu đứng

Nương dứa của gia đình bà Trương Thị Thanh bị thương lái hủy hợp đồng do thối quả.

Xã Bản Lầu (Mường Khương) là vùng trồng dứa chuyên canh lớn nhất tỉnh, với hơn 700 ha. Mỗi năm, cây dứa mang lại nguồn thu từ 40 - 50 tỷ đồng cho người dân nơi đây. Vụ thu hoạch dứa mới bắt đầu cách đây vài tuần, nhưng đang khiến người dân lo lắng, vì dứa bị thối bất thường.

Nương dứa nhà bà Trương Thị Thanh, thôn Na Mạ 1, xã Bản Lầu có 12 vạn gốc dứa đang cho thu hoạch quả. Từ đầu vụ, thương lái đã đến đặt mua toàn bộ nương dứa với giá 120 triệu đồng, nhưng có hơn 6 vạn gốc (khoảng trên 40 tấn quả) gặp hiện tượng thối lõi, mắt nhũn, ủng nước, lá khô vàng. Thương lái đến xem rồi hủy hợp đồng, đòi lại số tiền đặt cọc khiến gia đình gần như mất trắng vụ dứa. Bà Thanh bảo: “Khi xem nương dứa thì đúng là khóc ròng. Cả nương dứa, quả nào quả nấy đều nặng hơn 1 kg, nhưng đành bỏ thối trên nương vì không ai mua”.

Tương tự, nương dứa bên cạnh của gia đình ông Pờ Sín Dìn đang ra quả non, nhưng mắt dứa đã bị sạm, lá dứa bị cháy vàng như phun thuốc trừ cỏ. Theo ông Dìn, những quả dứa này sẽ không lớn được nữa, bởi toàn bộ lá bị hỏng, cây dứa không còn chắc chắn, những quả lớn được cũng sẽ bị thối. Không chỉ với những cây dứa đã ra quả, những gốc dứa người dân giữ lại để lấy cây con cũng bị táp lá, khô héo, không thể tiếp tục sử dụng để làm giống cho vụ sau.

Người xót xa nhất trong vụ dứa năm nay ở thôn Na Mạ 2 là gia đình bà Nùng Thị Lan, có diện tích dứa lớn nhất thôn, với sản lượng hằng năm hơn 200 tấn, nếu bán với giá 4.000 đồng/kg thì nương dứa đem lại nguồn thu 800 triệu đồng. Thế nhưng, khi dứa bắt đầu chín thì xảy ra hiện tượng nhũn mắt, lõi đen, thương lái đến xem rồi không mua. “Dứa chín là bị thối, nên chúng tôi đành bán dứa xanh, nhưng cả đồi dứa hằng trăm tấn, người ta đến cũng chỉ bẻ được nửa xe thùng cỡ nhỏ. Vụ này không đủ trả tiền phân bón, chứ chưa tính đến tiền công”, bà Lan nói.

Dứa bị thối ủng, người dân bỏ lại trên nương.

Thông tin dứa bị thối khiến thương lái thận trọng hơn, cũng bởi thế, giá dứa giảm mạnh, xuống mức khoảng 2.500 đồng - 3.000 đồng/kg, thậm chí ở mức 2.000 đồng/kg. Ông Phạm Xuân Thịnh, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Khương cho rằng, những biểu hiện như thối lõi, táp lá, nhũn mắt, ủng nước… không phải là biểu hiện của các loại sâu bệnh thường gặp trên cây dứa. Việc trồng dứa diễn ra bình thường ở xã Bản Lầu từ hàng chục năm nay, nhưng 2 năm trở lại đây, liên tục xảy ra hiện tượng dứa thối bất thường với diện tích bị ảnh hưởng lớn.

Theo báo cáo của UBND xã Bản Lầu, ngày 15/1/2018, UBND xã nhận được kiến nghị của một số hộ dân thuộc thôn Km15, Na Mạ 1, Na Mạ 2 và thôn Trung Tâm về những nghi vấn hoạt động của Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai (Công ty Cổ phần Tứ Đỉnh) ảnh hưởng đến cây trồng của người dân, trong đó có cây dứa. Xã Bản Lầu đã thống kê bước đầu và phát hiện có hơn 11 ha dứa bị ảnh hưởng, tương đương gần 60 vạn gốc dứa.

Để đảm bảo tính khách quan, phóng viên đã liên hệ với Công ty Cổ phần Tứ Đỉnh và được ông Nguyễn Đức Long, Giám đốc công ty trả lời: Tính đến ngày 27/1/2018, doanh nghiệp chưa nhận được thông tin từ phía UBND xã Bản Lầu về hiện tượng dứa bị thối bất thường hoặc cây trồng bị ảnh hưởng có liên quan đến Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai. Ông Long khẳng định, từ cuối tháng 12/2017, Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai đã cho ngừng hoạt động dây chuyền sản xuất chính, không như nội dung báo cáo của UBND xã đưa ra. Về cự ly, đại diện doanh nghiệp cho biết, thôn Na Mạ, xã Bản Lầu cách Nhà máy Luyện kim màu gần 3 km, trong khi việc trồng dứa của người dân ngay chân tường rào nhà máy hiện vẫn đang bình thường. Đại diện Công ty Cổ phần Tứ Đỉnh cũng đề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc kiểm tra và đưa ra kết luận về hiện tượng dứa thối như UBND xã Bản Lầu báo cáo.

Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai đã cho ngừng hoạt động dây chuyền sản xuất chính.

Thông tin thêm cho phóng viên, ông Nguyễn Đức Long cho biết: Ngày 24/11/2017, UBND tỉnh đã có Thông báo số 416/TB-UBND về Kết luận của đồng chí Lê Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh tại cuộc họp ngày 23/11/2017 về giải quyết một phần quặng tồn, đánh giá hiệu quả hoạt động hệ thống xử lý khí thải Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai và di chuyển Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai về thị trấn Tằng Loỏng (Bảo Thắng). Trong đó cho phép Công ty Cổ phần Tứ Đỉnh vận hành hệ thống lò quay để sản xuất một phần quặng tồn và yêu cầu doanh nghiệp cam kết với chính quyền địa phương, cơ quan chức năng là không gây ảnh hưởng đến môi trường. UBND tỉnh cũng yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với địa phương thành lập tổ giám sát 24/24 giờ trong suốt quá trình 1 tháng hoạt động của nhà máy (từ ngày 30/11 đến ngày 30/12/2017). Ngày 30/12/2017, tổ giám sát đã có biên bản về kết quả đợt giám sát, trong đó ghi nhận các chỉ tiêu về mẫu khí thải từ ống khói nhà máy đều đạt mức chuẩn cho phép.

Dứa bị thối do nguyên nhân gì, cần chờ kiểm tra và đưa ra kết luận của cơ quan chức năng. Báo Lào Cai sẽ tiếp tục phản ánh vấn đề này khi có thêm thông tin, diễn biến mới.

Nguồn: Báo LCO