Căn bệnh 30-40% trẻ sinh non mắc phải, bố mẹ cần biết sớm tránh hậu quả nặng nề về sau

Tinh hoàn ẩn nếu không can thiệp điều trị kịp thời, càng để lâu thì không chỉ ảnh hưởng tới tâm lý thiếu tự tin của nam giới mà nguy cơ vô sinh, ung thư tinh hoàn cũng ngày càng cao…

Bố mẹ nên kiểm tra "cậu nhỏ" của con ngay từ lúc mới sinh

30- 40% trẻ sinh non, tinh hoàn dễ đi “lạc chỗ”

Hốt hoảng khi cả nhà lần sờ nắn, tìm kiếm mà 'con chim xinh xinh' của con trai chị Hoa (Ba Đình, Hà Nội) chỉ có “một hòn”. Chị Hoa cho biết, chị bị sinh non nên con phải ở trong bệnh viện hơn 2 tháng trời mới được về nhà với mẹ.

“Cứ tưởng không còn được bế bồng con nhưng được về với mẹ là mừng lắm rồi. Thành thử ra, cả nhà chỉ cố chăm cho con khoẻ. Khi bé được 5 tháng tuổi, bế đã bắt đầu nặng tay, tôi mới bắt đầu quan sát tỷ mẩn các bộ phận trên người con. Chị tá hoả khi biết con chỉ có 1 hòn cà”, chị Hoa nói.

Dù đã được các bác sĩ nói trước con chị dễ mắc tinh hoàn ẩn – tinh hoàn lạc chỗ, nhưng có ý kiến giải thích sau thời gian “nó sẽ tự về đúng vị trí” nên chị cũng không quá lo lắng. Nhưng đến tháng thứ 5 mà sờ mãi không thấy đâu, chị Hoa đành phải ôm con đến viện.

Trao đổi với phóng viên, TS. BS Nguyễn Hoài Bắc, Trưởng Khoa Nam học và Y học Giới tính - BVĐH Y HN cho biết, bình thường khi trẻ mới chào đời thì có thể quan sát thấy hoặc sờ thấy tinh hoàn của trẻ nằm ở 2 bên bìu.

“Tuy nhiên, nếu người lớn mà không quan sát thấy hoặc không sờ thấy 1 hoặc 2 bên tinh hoàn của trẻ thì được gọi là tinh hoàn ẩn- tinh hoàn lạc chỗ. Nói cách khác thì ẩn tinh hoàn là một dị tật bẩm sinh, trong đó 1 hoặc 2 bên tinh hoàn của trẻ không nằm ở vị trí bìu bình thường mà lại nằm ở vị trí khác bất thường”, TS Hoài Bắc giải thích.

Theo đó, nếu chẳng may trẻ mắc dị tật này thì tinh hoàn có thể nằm ở lỗ bẹn nông, ở ống bẹn, ở lỗ bẹn sâu và thậm chí nằm ở trong ổ bụng. Đáng lo ngại, theo TS. BS Nguyễn Hoài Bắc, tinh hoàn ẩn là một bất thường bẩm sinh của hệ sinh dục phổ biến ở các bé trai.

“Theo các nghiên cứu trên thế giới đã thống kê cho thấy tình trạng ẩn tinh hoàn chiếm tỷ lệ 3- 5% ở trẻ đủ tháng - nghĩa là cứ 100 trẻ thì có khoảng 4 trẻ có tình trạng ẩn tinh hoàn.

Tình trạng ẩn tinh hoàn chiếm tới 30 - 45% ở trẻ sinh non - nghĩa là cứ 100 trẻ sinh không đủ tháng thì có tới 30- 40 trẻ bị ẩn tinh hoàn”, TS Nguyễn Hoài Bắc đưa ra dẫn chứng.

Theo bác sĩ, đối với trẻ ở độ tuổi 6 tháng đến 1 năm tuổi và các trẻ lớn thì có chung một tỉ lệ ẩn tinh hoàn với con số xấp xỉ 1% (cứ 100 trẻ trên 1 tuổi thì có 1 trẻ bị ẩn tinh hoàn).

Ngoài ra, ẩn tinh hoàn 1 bên phổ biến gấp 4 lần so với 2 bên, tinh hoàn ẩn 2 bên chiếm 23%, tinh hoàn phải ẩn chiếm 46%, tinh hoàn trái ẩn chiếm 31%.

Nguyên nhân do đâu?

Lý giải nguyên nhân gây ra tình trạng này, TS. BS Nguyễn Hoài Bắc cho biết, bình thường trong thời kỳ phôi thai tinh hoàn sau khi được hình thành sẽ nằm ở trong ổ bụng. Quá trình di chuyển của tinh hoàn từ ổ bụng tới bìu diễn ra bắt đầu từ tuần thai thứ 10 và kết thúc quá trình di chuyển, cố định ở bìu vào tuần thứ 35 của thai kỳ.

Trong quá trình di chuyển của tinh hoàn xuống bìu chịu sự chi phối, điều khiển bởi một số yếu tố như yếu tố nội tiết, quá trình hình thành dây chằng bìu tinh hoàn (từ tuần thứ 10 của thai kỳ), vai trò thần kinh sinh dục đùi, áp lực ổ bụng, cấu trúc của ống bẹn - khi có bất thường giải phẫu của ống bẹn như xơ hóa, hẹp, bít tắc sẽ cản trở đường di chuyển của tinh hoàn xuống bìu.

“Như vậy bất kỳ sự bất thường nào của các yếu tố tham gia điều khiển quá trình di chuyển của tinh hoàn xuống bìu đều có thể dẫn tới tình trạng ẩn tinh hoàn”, TS Nguyễn Hoài Bắc nói.

Ngoài các nguyên nhân kể trên còn có một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn tới ẩn tinh hoàn như: Trẻ đẻ non tháng, thấp cân; Tiền sử trong gia đình có cha, anh, em bị ẩn tinh hoàn; Tuổi mẹ cao; Mẹ mang thai nhiều lần; Tình trạng bệnh lý mạn tính của mẹ; Mẹ hút thuốc lá, sử dụng đồ uống có cồn hoặc caffeine trong quá trình mang thai. Hoặc mẹ sử dụng một số thuốc trong quá trình mang thai, phơi nhiễm với các hóa chất ảnh hưởng đến nội tiết.

Nói về tác hại của dị tật bẩm sinh này, BS Nguyễn Bá Hưng, khoa Nam học, Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội cho biết, tinh hoàn ẩn nếu không can thiệp điều trị kịp thời, càng để lâu thì nguy cơ vô sinh càng cao. Nguy cơ bị ung thư tinh hoàn cũng ngày càng cao. Mặt khác nó còn ảnh hưởng đến tâm lý, bởi nam giới không thấy có tinh hoàn thường sống mặc cảm, thiếu tự tin, lo lắng, sợ bạn gái hay vợ biết về vấn đề này.

“Phẫu thuật chỉnh một tinh hoàn lạc chỗ trước 24 tháng tuổi là giải pháp để tránh ảnh hưởng đến khả năng vô sinh sau này và hạn chế khả năng ung thư tinh hoàn”, BS Nguyễn Bá Hưng nhấn mạnh.

Theo BS. Nguyễn Bá Hưng, tinh hoàn ẩn là một bệnh lý bẩm sinh, do đó, các bác sĩ khuyến cáo, các bậc phụ huynh nên kiểm tra hai “hòn cà” của trẻ ngay từ khi em bé chào đời. Khi cha mẹ phát hiện con mình có bất thường cần đưa con đi khám ngay để tìm hướng điều trị. Một bé trai nếu phát hiện sớm, trước 2 tuổi có thể dùng thuốc. Nhưng nếu để sau 2 tuổi thì phải dùng tới biện pháp phẫu thuật mới trả tinh hoàn về đúng vị trí, chưa kể càng để lâu sẽ để lại nhiều hậu quả nặng nề.