HSC: Tổng nợ xấu tương đương 9,2% GDP

Phát biểu tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra hôm 4/10, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng ước tính, theo kinh nghiệm của nhiều nước, họ có thể sẽ phải chi 10%-15% GDP để xử lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng.

Tuy nhiên Bộ trưởng Mai Tiến Dũng không đưa ra thông tin chi tiết hay cách tính ra con số nêu trên tại Việt Nam. Mặc dù vậy, ông cũng cho biết do tình hình ngân sách khó khăn nên Việt Nam đã và đang sử dụng nhiều phương thức để xử lý vấn đề nợ xấu và cho đến nay chưa dùng đến ngân sách.

Trên thực tế, cũng chưa cần phải sử dụng đến nguồn lực của ngân sách để xử lý nợ xấu vì hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) vẫn đang rất tích cực trong việc xử lý và xóa nợ xấu bằng nguồn lực của chính các NHTM trong 4-5 năm vừa qua.

Theo ước tính của Công ty chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC) từ báo cáo hàng tháng các NHTM gửi về NHNN, tại thời điểm cuối tháng 6/2016, tổng nợ xấu trong hệ thống ngân hàng bằng khoảng 3,45% GDP danh nghĩa, tương đương 129.960 tỷ đồng. Hiện VAMC đang nắm khoảng 217.000 tỷ đồng nợ xấu mua từ các NHTM, tại thời điểm cuối tháng 6, VAMC đã mua tổng cộng khoảng 251.000 tỷ đồng nợ xấu và thu hồi được 34.000 tỷ đồng, tương đương 5,75% GDP. Như vậy, nếu cộng cả hai con số trên, tổng cộng nợ xấu tại thời điểm cuối tháng 6/2016 là 346.960 tỷ đồng, tương đương 9,2% GDP.

Sự chêch lệch giữa 10% và 15% theo kinh nghiệm của các nước để xử lý nợ xấu có thể giải thích thông qua 2 yếu tố gồm: Tốc độ trích lập dự phòng và xử lý nợ xấu gần đây thông qua việc dùng một phần thu nhập hoạt động thuần để trích lập dự phòng, sau đó xử lý nợ xấu như các ngân hàng đã làm trong 4-5 năm qua; Giá trị thị trường  tài sản đảm bảo của nợ xấu thường là bất động sản, do giá bất động sản tăng trong 2 năm qua khiến giá trị thị trường của tài sản đảm bảo tăng theo.

HSC ước tính giả sử giá trị thị trường của tài sản đảm bảo là khoảng 30% giá trị nợ xấu thì sẽ giá trị nợ xấu thuần còn lại sẽ chiếm khoảng 6,1% GDP. Do vậy, cách thức xử lý chính vẫn là tiếp tục sử dụng thu nhập hoạt động thuần của NHTM để xử lý cho đến khi nào giá trị sổ sách của nợ xấu giảm xuống bằng với định giá trên thị trường. Như vậy, nợ xấu sẽ được xử lý thông qua thị trường mua bán nợ. Ở tốc độ trích lập dự phòng như hiện nay, HSC cho rằng việc xử lý nợ xấu thông qua thị trường mua bán nợ có thể sẽ bắt đầu vào nửa cuối năm 2017. NHNN cũng đang quan ngại và muốn nhìn thấy những tiến triển ở vấn đề này trước khi áp dụng Basel 2 cho nhóm các ngân hàng lớn từ năm 2018.