Hơn 16.000 lao động Việt ở Hàn Quốc bỏ trốn không về nước

Trung tâm lao động ngoài nước (Bộ Lao động Thương binh và xã hội) cho hay, hiện có khoảng 40.000 lao động Việt Nam đang làm việc tại Hàn Quốc. Tính đến hết tháng 12/2016, số lao động cư trú bất hợp pháp là hơn 16.000 người, chiếm 39%.

Theo ông Đặng Sỹ Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (QLLĐNN), tỷ lệ lao động Việt Nam cư trú bất hợp pháp gia tăng là việc đau đầu đối cơ quan quản lý hai nước. Thực tế, nếu không có quan hệ tốt đẹp giữa hai bên mà làm đúng như cam kết tại biên bản ghi nhớ phái cử lao động (MOU) thì lao động Việt Nam sẽ không có “cửa” để sang Hàn Quốc làm việc.

“Chúng tôi cũng không loại trừ khả năng sang năm tới, khu vực và số lượng tạm dừng tuyển chọn sẽ phải mở rộng hơn nữa tùy theo tình hình thực tế và các số liệu thống kê về tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp”, ông Dũng nhấn mạnh.

Theo ông Dũng, rất nhiều biện pháp đã được thực hiện để giảm thiểu tình trạng lao động bất hợp pháp trong những năm vừa qua, song khâu tuyên truyền vẫn là quan trọng nhất khi các hình thức xử lí bằng quyết định của trưởng cơ quan đại diện liên quan đến việc xử phạt rất khó thực thi trong hoàn cảnh hiện nay.

Cũng liên quan đến kỳ thi tiếng Hàn sẽ tổ chức vào tháng 6 sắp tới, ông Dũng cho biết, số lao động năm nay hết hạn hợp đồng về nước đúng hạn đều được đăng ký tham dự kỳ thi. Đồng thời, lao động bỏ hợp đồng bên ngoài nhưng về nước từ thời điểm 1/4 đến trước 31/12/2016 vẫn có thể được tham dự kỳ thi dù cư trú ở các quận, huyện bị tạm dừng.

“Tất cả các khâu ra đề, chấm bài là do phía Hàn Quốc đảm nhiệm, không ai có thể can thiệp được vào quy trình này cả, không một tổ chức, cá nhân nào có thể lợi dụng việc này để thu tiền của người lao động hay tạo điều kiện cho người lao động thi đỗ, đi nhanh. Mọi hành vi có dấu hiệu gian lận trong thi cử như dùng điện thoại, đồng hồ chụp ảnh, thi hộ… nếu bị phát hiện sẽ bị cấm thi trong vòng 3 năm”, ông Dũng cho biết.

Theo ông Dũng, kỳ thi tiếng Hàn tổ chức trên toàn quốc vào năm 2016 thống kê sơ bộ có khoảng 30 trường hợp gian lận. Tuy nhiên, về nguyên tắc những hành vi gian lận thu tiền, có lừa đảo, có hành vi vi phạm pháp luật thì thuộc về thẩm quyền xử lí của cơ quan an ninh.

Để giảm tình trạng lao động bỏ trốn, bắt đầu từ kì thi năm nay phía Hàn Quốc đã yêu cầu thí sinh đăng ký thi ngành nào thì chỉ được thi ngành đó. Đồng thời, với ngành ngư nghiệp hai bên cũng đã thống nhất chỉ tuyển chọn những người có kinh nghiệm hải đảo mới tham gia. Đây cũng là cách để tạo điều kiện cho lao động được làm đúng ngành nghề tránh trường hợp sang Hàn Quốc phải làm những ngành nghề không thành thạo.

Cũng theo ông Dũng, từ cuối năm 2013 đã bắt đầu triển khai thực hiện chính sách kí quỹ cho người lao động khi xuất cảnh với số tiền 100 triệu đồng. Theo đó, khi hết hạn hợp đồng 3 năm hoặc 4 năm 10 tháng, người lao động sẽ phải cân nhắc rất kỹ khi lựa chọn ở lại làm việc bất hợp pháp hay “hy sinh” 100 triệu đồng tiền kỹ quỹ về nước đúng thời hạn và có cơ hội tham gia tiếp kỳ thi.

Ông Dũng cũng cho biết, sắp tới Cục QLLĐNN sẽ thực hiện đánh giá hiệu quả của chính sách này cũng như tiếp tục nghiên cứu các giải pháp tối ưu để giảm tỷ lệ lao động bỏ trốn, cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

Cuộc sống của những lao động "chui" ở Hàn Quốc không dễ dàng. Ảnh:T.H.

Từ 10/4 đến 13/4, Sở Lao động các tỉnh sẽ nhận hồ sơ đăng ký dự thi tiếng Hàn để chọn 3.600 lao động đi làm việc tại Hàn Quốc ở các ngành sản xuất chế tạo, xây dựng, ngư nghiệp, nông nghiệp.

Cơ quan chức năng nhận hồ sơ đăng ký kiểm tra tay nghề ngư nghiệp từ 7/8 đến 10/8. Thời gian tổ chức thi từng ngành sẽ diễn ra rải rác từ tháng 6 đến tháng 9/2017.

Tháng 5/2016, Việt - Hàn ký lại chương trình tiếp nhận lao động đi làm việc tại Hàn Quốc (EPS) sau nhiều nỗ lực đàm phán do tỷ lệ lao động Việt cư trú bất hợp pháp quá cao, lên đến 50-55% vào năm 2013.

Trước đó, hồi cuối tháng 3, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) vừa thông báo việc tạm dừng tuyển chọn lao động đi làm việc tại Hàn Quốc theo Chương trình EPS năm 2017.

Cụ thể,  sẽ  tạm dừng tuyển chọn lao động trong năm 2017 đối với 58 quận/huyện có số lượng lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc từ 60 người trở lên, trong số 109 quận/huyện của 12 tỉnh, thành phố trong cả nước có lao động sang Hàn Quốc làm việc.

Tuy nhiên, với  các huyện ven biển thuộc các tỉnh bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường biển năm 2016 (tỉnh Hà Tĩnh: huyện Nghi Xuân, Cẩm Xuyên, Lộc Hà, Thạch Hà và huyện Kỳ Anh; tỉnh Quảng Bình: huyện Bố Trạch, thị xã Ba Đồn và thành phố Đồng Hới), sẽ không tạm dừng tuyển lao động ngành ngư nghiệp trong năm 2017, dù có thể số lượng lao động cư trú bất hợp pháp đạt tới con số kể trên.

Căn cứ thông báo của phía Hàn Quốc về số lượng và tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp vào thời điểm cuối năm 2017, Bộ LĐTBXH sẽ tiếp tục tạm dừng tuyển chọn trong năm 2018 tại các địa phương không giảm được tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp, đồng thời dỡ bỏ việc tạm dừng đối với những địa phương giảm được tỷ lệ và số lượng lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

Theo thống kê của phía Hàn Quốc, tỷ lệ lao động Việt Nam bất hợp pháp tại Hàn Quốc hiện chiếm trên 30%, việc tiếp nhận lao động Việt Nam đến Hàn Quốc làm việc theo chương trình EPS phụ thuộc lớn vào số lao động bất hợp pháp hồi hương.