Hạn chế tình trạng giá thuốc “tát nước theo mưa”
Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, trước đây, suốt một thời gian dài, giá thuốc tại Việt Nam cao hơn mặt bằng chung so với các nước trong khu vực. Điều này dẫn đến số tiền mà Quỹ Bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả cho các loại thuốc hàng năm rất cao.
Đơn cử, năm 2016, chỉ riêng về thuốc, Quỹ BHYT đã phải chi trả 31.000 tỷ đồng, chiếm 41% tổng chi BHYT khiến chi phí dành cho các dịch vụ khác bị hạn chế. Chính vì vậy, đấu thầu thuốc tập trung quốc gia được lựa chọn và đây cũng là xu hướng mà nhiều nước trên thế giới áp dụng.
Kinh nghiệm thực tế của nhiều quốc gia cho thấy, việc đấu thầu thuốc tập trung giúp giảm được 50% giá thuốc biệt dược gốc sắp hết hạn bảo hộ độc quyền, bên cạnh nhiều loại thuốc generic cũng giảm rất nhiều.
Trong năm đầu tiên thực hiện đấu thầu tập trung, Trung tâm mua sắm tập trung thuốc Quốc gia đã đấu thầu tập trung 5 gói thầu với 22 loại thuốc (5 biệt dược gốc và 17 thuốc generic) với giá trúng thầu là 2.269 tỷ đồng, tiết kiệm được trên 477 tỷ đồng, tương đương giảm 17% so với giá kế hoạch. Trong đó, biệt dược gốc tiết kiệm 114,3 tỷ đồng, giảm khoảng 6,9% so với giá kế hoạch gói thầu; thuốc generic tiết kiệm 362,7 tỷ đồng, giảm khoảng 33% so với giá kế hoạch...
TP.HCM là địa phương đầu tiên trong cả nước thực hiện đấu thầu thuốc tập trung từ năm 2013. Ông Đỗ Văn Dũng, Trưởng phòng Nghiệp vụ Dược, Sở Y tế TP.HCM cho biết, đấu thầu tập trung đã trở thành chìa khóa giúp thống nhất giá thuốc trong các bệnh viện thành phố và các quận, huyện. Bên cạnh đó, khi đấu thầu tập trung, nhiều đơn vị sản xuất, kinh doanh dược phẩm cùng tham gia cũng giúp cho giá trúng thầu giảm mạnh so với trước.
Tuy nhiên, ông Dũng cũng cảnh báo, đấu thầu tập trung sẽ gặp tình huống nhà thầu trúng thầu không cung ứng được thuốc và dẫn đến tình trạng thiếu thuốc diện rộng trên cả địa bàn. Mặt khác, dễ xảy ra tình trạng có sự chênh lệch về chất lượng thuốc trong cùng một gói thầu khiến một số thuốc có chất lượng thấp nhưng vẫn trúng thầu.
Bà Lưu Thị Thanh Huyền, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội TP.HCM băn khoăn, hiện nay cơ quan Bảo hiểm xã hội đã thực hiện truyền dữ liệu lên cổng thông tin điện tử. Tuy nhiên, hiện các địa phương lại đang sử dụng nhiều loại mã hóa khác nhau cho cùng một loại thuốc trúng thầu. Điều này vô hình chung khiến cho việc thanh toán của cơ quan Bảo hiểm xã hội gặp nhiều khó khăn và nhiều địa phương bị xuất toán “oan”.
Bên cạnh đó, bà Huyền cho rằng, việc điều chuyển thuốc giữa các bệnh viện, các địa phương phải thông qua sự điều phối của Trung tâm mua sắm tập trung thuốc Quốc gia sẽ làm chậm quá trình này, gây ảnh hưởng lớn đến việc điều trị cho người bệnh.
Về vấn đề này, Bệnh viện Nhân dân 115 TP.HCM cho rằng, Bộ Y tế cần bổ sung thêm nhiều loại thuốc vào trong danh mục đấu thầu thuốc tập trung bởi hiện thuốc ung thư mới chỉ đấu thầu tập trung 1 hoạt chất nhưng thực tế khi điều trị cần phải tiến hành ghép liều. Nếu bác sĩ ghép liều giữa hoạt chất đấu thầu tập trung và một hoạt chất khác thì sẽ không được BHYT thanh toán.
Bệnh viện Chợ Rẫy đề xuất đối với đấu thầu các thuốc hóa trị liệu ung thư, cần thiết triển khai theo hoạt chất hoặc mời thầu đơn giá theo mg thuốc, tốt nhất nên đấu thầu tập trung cả dịch truyền dùng pha thuốc. Bên cạnh đó, thuốc phóng xạ, chất đánh dấu phóng xạ đã được định nghĩa là thuốc nhưng không có hướng dẫn phân nhóm kỹ thuật, không hướng dẫn bảng điểm để tổ chức đấu thầu trong gói thầu thuốc.
Để tiếp tục quản lý tốt giá thuốc, góp phần sử dụng có hiệu quả nguồn quỹ bảo hiểm y tế, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, Bộ Y tế sẽ tiếp tục triển khai tích cực các chỉ đạo của Chính phủ về đấu thầu mua thuốc tập trung cấp quốc gia. Tuy nhiên, quá trình thực hiện sẽ có những quy định chặt chẽ như bắt buộc doanh nghiệp phải cam kết đảm bảo cung ứng đủ thuốc trúng thầu, chia nhỏ hơn nữa các gói thầu để tránh tình trạng thuốc giá rẻ, chất lượng không tốt nhưng vẫn trúng thầu do cùng một gói thầu với các loại thuốc trúng thầu khác.
Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu Trung tâm mua sắm tập trung thuốc Quốc gia phân quyền tối đa cho các sở y tế địa phương để các đơn vị này tự xử lý với nhau trong việc điều chuyển thuốc, đồng thời tăng cường đàm phán giảm giá ngoài đấu thầu tập trung quốc gia đối với các biệt dược gốc sắp hết thời hạn bảo hộ, nhằm có được giá thuốc tốt nhất phục vụ người dân.
Sau khi thực hiện đấu thầu thuốc tập trung, trong tương lai, Bộ Y tế sẽ triển khai đấu thầu tập trung cả về vật tư tiêu hao và trang thiết bị y tế với các mục tiêu công khai, minh bạch.