Trước khi dịch bệnh Covid-19 xuất hiện, cô Doris Fu tưởng tượng một tương lai tươi sáng khi cô và gia đình tậu chiếc ô tô mới, sống trong một căn hộ rộng rãi hơn, ăn tối ngoài nhà hàng vào cuối tuần, và nghỉ dưỡng trên những hòn đảo nhiệt đới.
Nhưng thực tế lại hoàn toàn khác. Giờ đây, chuyên viên tiếp thị (39 tuổi) sinh sống ở Thượng Hải đang thuộc nhóm trong độ tuổi 20 và 30 phải cắt giảm chi tiêu và tiết kiệm tiền mọi cách có thể, giữa lúc Trung Quốc vẫn đang thi hành lệnh phong tỏa để ngăn chặn dịch bệnh lây lan, tỷ lệ thất nghiệp ở giới trẻ tăng cao và thị trường bất động sản ngưng trệ.
“Tôi không còn đi làm móng tay, không còn đi làm tóc. Tôi hiện chuyển sang dùng toàn bộ mỹ phẩm được sản xuất trong nước”, Reuters dẫn lời cô Fu.
Tiết kiệm theo kiểu mới, xu hướng đang được những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội khuếch đại bằng những video giới thiệu phong cách sống chi phí thấp và chia sẻ bí kíp tiết kiệm tiền, đang trở thành mối đe dọa lớn đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Bởi chi tiêu của người tiêu dùng hiện chiếm hơn 1/2 GDP của Trung Quốc.
"Chúng tôi đã lập biểu đồ để xem xét hành vi của người tiêu dùng trong 16 năm qua, và nhận thấy giai đoạn này là lúc mà người tiêu dùng trẻ tuổi lo lắng nhất", ông Benjamin Cavender, Giám đốc điều hành Tập đoàn Nghiên cứu Thị trường Trung Quốc (CMR) cho biết.
Kinh tế trì trệ, thất nghiệp tăng cao
Chính sách “zero Covid-19” của Trung Quốc bao gồm lệnh phong tỏa, giới hạn đi lại và xét nghiệm đại trà, đã tác động lớn tới nền kinh tế của đất nước tỷ dân. Chiến dịch trấn áp các công ty công nghệ lớn cũng đang ảnh hưởng tới thị trường việc làm của giới trẻ.
Theo số liệu của chính phủ Trung Quốc, tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi từ 16 – 24 hiện là 19%, giảm so với đỉnh điểm 20% vào tháng Bảy. Trong khi đó, theo công ty tuyển dụng trực tuyến Zhilian Zhaopin, mức lương trung bình tại 38 thành phố lớn ở Trung Quốc cũng đã giảm 1% trong 3 tháng đầu năm nay.
Kết quả là không ít người trẻ tuổi chọn cách tiết kiệm thay vì tiêu xài. “Tôi thường đi tới rạp xem 2 bộ phim mỗi tháng, nhưng tôi đã không còn ra rạp kể từ khi dịch bệnh xuất hiện”, cô Fu nói.
Doanh số bán lẻ ở Trung Quốc trong tháng Bảy chỉ tăng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái, và phục hồi lên mức 5,4% vào tháng Tám, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức 7% trong năm 2019, thời điểm trước khi dịch bệnh Covid-19 xuất hiện.
Ngân hàng trung ương Trung Quốc cho hay gần 60% người dân nước này có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn thay vì tiêu dùng hoặc đầu tư. Vào 3 năm trước, tỷ lệ này là 45%.
Sau nhiều năm chủ nghĩa tiêu dùng được thúc đẩy bằng cách tăng lương, cho vay tín dụng dễ dàng và mua sắm trực tuyến, tư tưởng hà tiện chi tiêu trong giới trẻ Trung Quốc hiện tại làm họ nhớ tới thời của cha mẹ luôn trong tâm trạng phải phòng thân.
“Giữa lúc thị trường việc làm trở nên khó khăn và áp lực kinh tế sụt giảm nghiêm trọng, cảm giác bất an và thiếu ổn định là điều giới trẻ chưa từng trải qua trước đây”, ông Zhiwu Chen tại Trường Kinh Doanh thuộc Đại học Hong Kong nói.
Trả hết nợ nần nhờ sống tiết kiệm
Nhưng khác với thời cha mẹ, nhiều bạn trẻ đã lên mạng chia sẻ cách “bóp ví”. Như một cô gái ngoài 20 tuổi ở thành phố Hàng Châu sử dụng nghệ danh Lajiang đã có hàng trăm nghìn người theo dõi nhờ chia sẻ hơn 100 video trên ứng dụng phong cách sống Xiaohongshu và trang livestream Bilibili. Nội dung video nói về cách làm những bữa ăn tối có giá 10 nhân dân tệ (1,45 USD).
Cụ thể, trong đoạn video dài 1 phút có gần 400.000 lượt xem, cô gái chế biến miếng cá phi lê basa có giá 4 nhân dân tệ, tôm đông lạnh 5 nhân dân tệ và rau xanh 2 nhân dân tệ.
Mạng xã hội cũng chứng kiến sự bùng nổ của các cuộc thảo luận chia sẻ bí kíp tiết kiệm tiền như “Thử thách sống sót với 1.600 nhân dân tệ/tháng” tại Thượng Hải, một trong những thành phố đắt đỏ nhất ở Trung Quốc.
Hay như cô Yang Jun (28 tuổi), người ngập trong khoản nợ tín dụng trước khi dịch bệnh Covid-19 xuất hiện, đã cho lập nhóm có tên "Viện Nghiên cứu Chi tiêu có mức thấp" trên nền tảng Douban vào năm 2019. Nhóm hiện có hơn 150.000 thành viên. Theo cô Yang, cô đã cắt giảm chi tiêu và bán một số đồ dùng cá nhân trên các trang bán hàng secondhand để kiếm tiền.
“Covid-19 khiến người dân trở nên bi quan. Bạn không thể sống cuộc sống như trước đây, chi tiêu toàn bộ số tiền kiếm được và lại kiếm tiền cho tháng sau”, cô Yang cho biết cô đã trả hết nợ nhờ lối sống tiết kiệm.
Để tiết kiệm, cô Yang đã dừng uống cà phê Starbucks hàng ngày. Hay cô Fu chuyển từ dùng mỹ phẩm của hàng Givenchy sang hàng nội địa có giá rẻ hơn 60%.
Điều này dẫn tới việc Tập đoàn kinh doanh hàng hóa xa xỉ LVMH, đơn vị sở hữu Givenchy và Tập đoàn cà phê khổng lồ Starbucks công bố doanh số bán hàng ở thị trường Trung Quốc đã giảm mạnh trong quý gần nhất.
Hiện tại, cô Fu buộc phải hoãn lại kế hoạch bán 2 căn hộ cỡ nhỏ để mua một căn hộ lớn hơn nằm trong quận trung tâm để tiện tìm trường học tốt hơn cho con trai, và cũng dừng đổi xe ô tô mới.
“Tại sao tôi lại không dám nâng cấp căn nhà và ô tô ngay cả khi tôi có tiền ư? Bởi bạn không đoán trước được chuyện gì”, cô Fu tâm sự.
Thay vì dùng ứng dụng hẹn hò, chính quyền một thành phố ở Nhật Bản triển khai chương trình "săn vợ/chồng" qua những lá thư tay...
Minh Thu (lược dịch)
Hotline: 0916118822
.svg){kind=icon}
