Đổi mới cơ chế hoạt động trường đại học phải gắn với tự chủ tuyển sinh

Vừa qua, Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết 77 của Chính phủ về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập giai đoạn 2014-2017 đã diễn ra dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam.

Tại hội nghị tổng kết 1 năm thực hiện Nghị quyết 77/NQ-CP của Chính phủ về thí điểm tự chủ, lãnh đạo các trường đại học đã nêu ra 13 đề xuất thực hiện thí điểm tự chủ đổi mới cơ chế hoạt động.

Một trong 13 đề xuất là: Năm 2015 công tác tuyển sinh dựa vào kết quả của kỳ thi THPT quốc gia, việc xét tuyển ĐH chính quy như hiện nay khiến cho một số trường ĐH thí điểm tự chủ gặp khó khăn trong công tác tuyển sinh. Điều này đòi hỏi các trường cần cân nhắc có phương án xét tuyển riêng, phù hợp với đặc điểm của ngành nghề đào tạo. Đề nghị Bộ GD&ĐT có đơn vị chuyên môn đảm nhận cung cấp dịch vụ đề thi, tổ chức thi lấy kết quả nhiều đợt trong năm.

Tại Hội nghị, Đại diện trường ĐH Kinh tế Quốc dân cũng nêu ý kiến, nếu được, Bộ GD&ĐT hãy cung cấp dịch vụ đề thi để các trường có thể sử dụng nhiều lần/ năm.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng Bộ GD&ĐT chỉ có chức năng quản lí nhà nước chứ không thể đảm nhận việc cung cấp đề thi và tổ chức thi nhiều đợt trong năm được.

Bên cạnh đó, hiện nay ĐH Quốc gia Hà Nội xét tuyển theo kì thi đánh giá năng lực được Bộ GD&ĐT phê duyệt đã bước sang mùa thứ hai đạt được những kết quả khá tốt. Năm 2016 ĐH Quốc gia sẽ chia sẻ kết quả của mình cho 6 trường, sang mùa tuyển sinh năm 2017 nếu trường nào có nhu cầu thì ĐH Quốc gia vẫn sẵn sàng chia sẻ kết quả của mình. Vậy đặt ra một câu hỏi, các trường đã được giao quyền tự chủ tại sao không liên kết theo nhóm để sử dụng kết quả thi phục vụ tuyển sinh mà còn muốn Bộ GD&ĐT tổ chức?

Rất nhiều trường thắc mắc, nếu tham gia chia sẻ kết quả thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia Hà Nội để xét tuyển đầu vào liệu ngân hàng đề của ĐH Quốc gia có đủ lớn để đảm bảo tính khách quan, nhất là khi nhiều trường cùng tham gia cùng một lúc? Hơn nữa, chia sẻ kết quả thi thì các trường có phải có trách nhiệm tham gia làm ngân hàng đề thi (chỉ cung cấp phôi thi) không?

Trước những băn khoăn này, đại diện trường ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết, ngân hàng đề thi của ĐH Quốc gia Hà Nội từ 2015-2016 đã tăng gấp đôi và còn được gia tăng trong thời gian tới. Ngân hàng đề thi, hoàn toàn đáp ứng cho 500.000-600.000 thí sinh tham gia thi.

Việc xây dựng ngân hàng đòi hỏi một trình độ chuyên môn và khoa học cao, trải qua 13 bước. ĐH Quốc gia rất sẵn sàng nếu các trường muốn tham gia cung cấp phôi thi nhưng phải trải qua các vòng tập huấn với độ chuyên môn nếu điều đó phục vụ lợi ích chung cho các trường.  

Cũng tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho hay, một trong những nguyên tắc của đổi mới là căn cứ vào xu thế của thế giới với câu chuyện ĐH là phải tự chủ. Tự chủ ĐH cũng gắn liền với tự chủ tuyển sinh. Vì thế không bao giờ Bộ GD&ĐT phải đứng ra tổ chức một kì thi tuyển sinh chung cho các trường. Ở các nước tiên tiến xét tuyển theo thư giới thiệu hoặc những bài luận đặc biệt.

Ở Việt Nam luật quy định tuyển sinh ĐH là thẩm quyền của các trường, Bộ chỉ làm kì thi tốt nghiệp THPT.

Điều kiện cần để học sinh học ĐH là có bằng tốt nghiệp THPT; Điều kiện đủ là tiêu chí các trường đưa ra chứ Bộ GD&ĐT không đứng ra làm thay. Chúng ta cần đi theo hướng đó một cách nhất quán mới có thể bắt kịp xu hướng của thế giới.

Có thể thấy thực tế trước 2015, chúng ta có 3 kì thi. Năm 2015 còn 1 kì thi và lấy kết quả đó xét tuyển ĐH, tổ chức 34 cụm thi với hơn 20 tỉnh. Năm 2016 tiến thêm một bước tổ chức thi ở tất cả 63 tỉnh. 

Có một vấn đề đặt ra là mô hình năm nay có phải giữ mãi trong 10 năm tới không. Chắc chắn không phải vì đây là các bước để tiệm cận đến phương án cuối cùng là thi THPT là chuyện của THPT. Còn các trường ĐH tuyển sinh có tiêu chí riêng của mình, các trường có thể liên kết thành nhóm hay đứng ra dưới sự tổ chức của hiệp hội nào đó là quyền của các trường chứ Bộ GD&ĐT không ấn định.