Đắk Lắk: Trồng phải bí “siêu lá”, HTX “bắt đền” Công ty Hai Mũi Tên Đỏ

Vườn bí "siêu lá" của chị Khôi

Trồng phải bí "siêu lá"

Theo phản ánh của ông Trần Thái Châu, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp Nhân An (HTX Nhân An, xã Tân Tiến, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk), đầu tháng 4/2019, ông đã liên hệ trực tiếp với ông Phan Anh Quân, nhân viên của Công ty TNHH Hai mũi tên đỏ (phụ trách thị trường Đắk Lắk) để mua 100 gói hạt giống bí đỏ lai F1 Arjuna với giá 55.000 đồng/gói.

Trước khi mua giống, ông Châu đã trao đổi với ông Quân về phương pháp canh tác hữu cơ (trồng bí sạch) mà HTX của mình đang áp dụng. Sau đó, ông Quân đã nhiều lần xuống khảo sát thực địa, điều kiện tự nhiên và khẳng định, giống bí đỏ Arjuna có thể phát triển tốt tại nơi HTX Nhân An chuẩn bị trồng.

Để đảm bảo chất lượng giống, HTX Nhân An đã thuê một đơn vị khác đóng bầu, ươm được hơn 1 vạn cây bí. Toàn bộ cây giống này được HTX Nhân An trồng trên diện tích hơn 2 ha (gồm đất của HTX và đất liên kết với 3 hộ dân).

Sau khi xuống giống, HTX đã ký 2 hợp đồng, cam kết cung ứng 60 tấn bí đỏ cho Công ty TNHH Ba Lành (TP. Hồ Chí Minh) và HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp hữu cơ Đắk Lắk (TP. Buôn Ma Thuột). Tổng trị giá 2 bản hợp đồng là 1,2 tỷ đồng. Thời gian giao hàng được chốt vào cuối tháng 7/2019.

Nếu giao hàng chậm tiến độ, HTX Nhân An phải chịu phạt số tiền tương ứng với 0,2% giá trị hợp đồng mỗi ngày. Ngoài ra, HTX Nhân An cũng ký 3 hợp đồng bao tiêu sản phẩm với nông dân theo đơn giá 15.000 đồng/kg bí với các hộ dân liên kết.

Kể từ khi xuống giống, lãnh đạo HTX Nhân An cũng như người dân liên kết đều kỳ vọng rất nhiều vào vườn bí đỏ. Do đó, họ tuân thủ các quy trình kỹ thuật mà phía công ty bán giống hướng dẫn.

Sau hơn 3 tháng chăm sóc, vườn bí của HTX Nhân An và người dân đều xanh tốt, phát triển mạnh. Thế nhưng, tất cả các vườn bí chỉ toàn cây với lá, chẳng có quả nào.

Thấy các vườn bí không đậu quả, lãnh đạo HTX Nhân An đã liên hệ với Công ty TNHH Hai mũi tên đỏ để đề nghị kiểm tra, hỗ trợ xử lý. Tuy nhiên, phía công ty bán giống không hợp tác. Quá bức xúc, ngày 12/7, ông Châu đăng hình ảnh và thông tin sự việc lên mạng xã hội Facebook. Lúc này, ông Phan Anh Quân mới liên lạc và xuống vườn kiểm tra.

"Bắt đền" bên bán giống

Đến chiều ngày 15/7, đại diện của Công ty TNHH Hai Mũi Tên Đỏ tại khu vực Miền Trung - Tây Nguyên đã đến làm việc cùng HTX và nông dân. Tại buổi làm việc, phía công ty bán giống lý giải nguyên nhân bí không có quả là do thời tiết mưa đầu mùa. Vì vậy, công ty sẽ hoàn trả cho bà con tiền mua hạt giống theo như thông tin in trên mặt sau bao bì với giá 15 triệu đồng/ha.

Dù xanh tốt nhưng vườn bí hơn 1,2 ha của HTX Nhân An chẳng có quả nào.

Tuy nhiên, lãnh đạo HTX Nhân An và người dân không đồng tình với câu trả lời và phương án giải quyết trên. Họ cho rằng, lý do vì thời tiết mà bí không đậu trái là không thuyết phục. Bởi lẽ, thời gian qua, ở Đắk Lắk ít mưa, khí hậu cũng ôn hòa. Hơn thế, nếu thời tiết xấu thì ít nhất các vườn bí cũng đạt khoảng 30% năng suất.

Ông Châu cho rằng, về hợp đồng cung ứng sản phẩm bí đã ký đối với 2 đối tác, HTX sẽ tự giải quyết. Phía HTX chỉ yêu cầu đơn vị cung cấp giống có trách nhiệm, hỗ trợ 30% sản lượng, tương đương số tiền 150 triệu đồng đối với 3 hộ dân tham gia liên kết trồng bí.

Thực tế, trong khi HTX Nhân An và phía công ty Hai Mũi Tên Đỏ chưa tìm ra phương án giải quyết chung, các hộ dân liên kết trồng bí cũng chưa dám phá bỏ vườn bí để trồng loại cây khác.

Theo chị Nguyễn Thị Khôi Nguyên (thôn 4, xã Tân Tiến), gia đình chị liên kết trồng hơn 900 gốc bí. Theo tính toán ban đầu, đến cuối tháng 7/2019, vườn bí sẽ đạt sản lượng ít nhất 6 tấn quả, cho doanh thu xấp xỉ 100 triệu đồng. Thế nhưng, mọi tính toán, hy vọng đã tan theo mây khói khi vườn bí của chị chẳng có lấy 1 quả để an ủi.

Chị Nguyên trao đổi: "Bây giờ đã đến thời gian thu hoạch bí theo dự kiến. Thế nhưng, vườn bí của tôi không có nổi 1 quả. Tôi muốn phá bỏ để trồng cây khác nhưng sợ mai mốt, bên công ty giống xuống thì họ lại bắt bẻ, không hỗ trợ”. 

Theo ông Đặng Văn Tuấn, Giám đốc khu vực Miền Trung - Tây Nguyên của Công ty TNHH Hai Mũi Tên Đỏ, Công ty đã làm việc và cung cấp toàn bộ giấy tờ, hàng mẫu về lô giống trên để Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Đắk Lắk kiểm nghiệm. Sau này có kết quả, bên nào sai sẽ chịu trách nhiệm.

Cũng theo ông Tuấn, sau khi nắm thông tin, phía công ty đồng ý hỗ trợ 100% tiền hạt giống nhưng HTX Nhân An không đồng ý. “Đơn vị cũng linh động, đề xuất hỗ trợ 30 triệu/2ha nhưng HTX không chịu. Hiện nay, công ty đang đợi kết luận từ cơ quan chức năng để có cơ sở xử lý. Tuy nhiên, chúng tôi cam kết bán hàng thật, có xuất xứ, nguồn gốc và chất lượng”, ông Tuấn trao đổi.

Liên quan đến vụ việc, một lãnh đạo tại Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Đắk Lắk cho biết, hiện đơn vị đã nắm thông tin HTX Nhân An trồng bí nhưng không có quả. Phía Chi cục đã làm việc với đơn vị bán giống để ghi nhận thông tin ban đầu.

Còn về nguyên nhân bí không có trái, cần phải có thời gian để đánh giá các yếu tố như diễn biến thời tiết trong thời gian trồng bí, các yếu tố dinh dưỡng, đặc biệt là lúc bí ra hoa… để tìm ra nguyên nhân chính xác.