Chuyện chưa kể về 'ngân hàng' xương người ở Hà Nội

Các bác sĩ ở Khoa Chấn thương - Viện Quân y 108 đã mở một "ngân hàng xương" để có nguồn thay thế. Điều đặc biệt, ngân hàng này được thành lập và đi vào hoạt động trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước.

Dù còn rất thô sơ và chỉ hoạt động trong vòng 6 năm song nó đã góp phần rất lớn vào việc chữa trị cho hàng chục bệnh nhân.

Chuyện chưa kể về 'ngân hàng' xương người ở Hà Nội - ảnh 1

GS.TSKH Nguyễn Văn Nhân, nguyên là Trưởng khoa Chấn thương, Bệnh viện Quân y 108 là người thành lập "ngân hàng xương" này. Dù đã bước vào tuổi 89, bị chứng tai biến mạch máu não 5 năm nay, phải nằm một chỗ song ký ức về "ngân hàng xương" vẫn in sâu trong tâm trí ông.

Xin tủ lạnh đựng thực phẩm làm "ngân hàng xương"

"Thời điểm những năm 50 - 60 của thế kỷ trước, trên thế giới đã xuất hiện nhiều "ngân hàng xương". Trong thời gian học tập ở Liên Xô cũ, tôi đã đến tham quan các ngân hàng này ở Lêningrat, Mát-xcơ-va và tìm hiểu về nó. Tuy nhiên, tình hình nước ta khó khăn, điều kiện cơ sở vật chất thiếu thốn nên chưa thể thành lập ngân hàng này ngay được", ông kể.

Về nước, ông Nhân công tác tại Khoa Chấn thương, Viện Quân y 108. Ý tưởng về một "ngân hàng xương" vẫn luôn thôi thúc ông, bởi "chứng kiến những ca bệnh phải cắt bỏ một mảnh xương nào đó mà không có xương thay thế khiến họ bị tật vĩnh viễn, làm bác sĩ sao mình không buồn, không thương cảm được", ông chia sẻ.

Một lần tình cờ, ấy là vào khoảng tháng 2/1962, ông Nhân biết bệnh viện được cấp một chiếc tủ lạnh dùng để lưu trữ thực phẩm chế biến thức ăn cho bệnh nhân. Ông đã đề xuất được sử dụng chiếc tủ lạnh đó vào việc bảo quản, duy trì hoạt động của "ngân hàng xương" đầu tiên ở Việt Nam. Đề xuất của ông nhanh chóng được chấp thuận.

GS Nguyễn Văn Nhân trong chuyến thăm hai bệnh nhân Lê Hoành Tân và Nguyễn Công Lâm tại Thanh Hóa năm 1992 (Anh Lê Hoành Tân (bên trái), GS Nhân, thứ hai từ phải sang và anh Nguyễn Công Lâm, ngoài cùng bên phải).

Lấy xương từ những tử thi không người nhận

Có được chiếc tủ lạnh là nhân tố đầu tiên đảm bảo cho sự hoạt động của "ngân hàng xương", song lấy xương từ nguồn nào cũng phải được tính toán cho thấu đáo.

Ông Nhân cho biết, yêu cầu của xương dự trữ phải của người khỏe mạnh, không bị mắc các bệnh truyền nhiễm. Sau khi bàn bạc, xin ý kiến lãnh đạo, ông Nhân cùng các đồng nghiệp quyết định sẽ lấy xương từ những tử thi là bộ đội mà không có người thân đến nhận. "Ngày ấy, bộ đội ta làm rất tốt công tác kiểm tra sức khỏe. Do đó, khi có trường hợp hy sinh mà không có người nhà đến nhận, chỉ cần dựa vào cuốn sổ theo dõi sức khỏe, các bác sĩ có thể tin tưởng vào nguồn xương ở tử thi định lấy", ông kể.

Thông thường, xương được chọn là xương tay, xương chân và xương chậu vì dễ thao tác hơn trong điều kiện dụng cụ còn thô sơ. Việc mổ lấy xương của tử thi cũng lắm công phu. "Tử thi khi mang về bệnh viện phải đảm bảo mất chưa đầy 6 tiếng. Chúng tôi sẽ phải tắm cho tử thi bằng xà phòng để sát trùng sơ bộ. Khi xác định được chỗ nào cần lấy xương sẽ tiến hành khử trùng. Nói chung, mổ lấy xương tử thi vẫn phải tiến hành trong điều kiện vô trùng như khi mổ cho người sống. Chúng tôi cũng phải ghi lại chi tiết các ca mổ lấy xương, các ca ghép xương để tiện theo dõi. Sau khi mổ xong, xương sẽ được cho vào các chai, lọ vô trùng và bảo quản trong tủ lạnh ở mức -25 độ C. Vì thế còn gọi nguồn xương này là xương vô trùng", GS Nhân cho hay.

Với điều kiện bảo quản như thế, ông Nhân tin tưởng xương sẽ được dự trữ tối đa khoảng 2 năm. Cơ hội điều trị cho hàng chục bệnh nhân mắc bệnh về xương cần phải thay thế đang rộng mở.

Từng đổ xương vì mất điện

Tuy nhiên, tình hình miền Bắc trong giai đoạn này rất khó khăn, nguồn điện không ổn định. "Không dưới ba lần, chúng tôi phải đổ xương đi vì mất điện", GS Nhân nhẩm tính. Rồi ông tiếp lời: "Mỗi lần như thế, tôi tiếc lắm. Bao nhiêu công sức của mình và đồng nghiệp chôn cùng những mảnh xương. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc sẽ có nhiều bệnh nhân không có cơ hội ghép xương nếu cần ngay. Vì tìm được tử thi để lấy xương đâu có dễ, thi thoảng mới có một trường hợp thôi".

Việc ghép xương tử thi cho bệnh nhân cũng được "giữ bí mật" bằng một tên gọi khác là "ghép xương đồng loại", vì "với văn hóa Á Đông thì việc này khá nhạy cảm. Có thể nhiều người sẽ sợ, trong khi đó với khoa học thì điều đó hoàn toàn bình thường", ông Nhân cho biết thêm.

Mặc dù xương được bảo quản trong điều kiện vô trùng và đủ lạnh song cũng có trường hợp ghép xương không thành công, bị mưng mủ. "Những trường hợp ấy phải phẫu thuật ghép lại. Tuy nhiên, số đó không nhiều", ông khẳng định.

Đến bây giờ, ông Nhân không thể nhớ mình cùng đồng nghiệp đã mổ bao nhiêu tử thi để lấy xương cũng như không thể nhớ đã cấy ghép cho bao nhiêu người vì "lâu quá rồi, cũng nhiều quá mà không thể nhớ nổi". Duy chỉ có hai ca mà ông vẫn nhớ cả họ tên bệnh nhân cũng như tình trạng sức khỏe của họ. "Đó là trường hợp của anh Lê Hoành Tân ở thôn Đồng Bào, xã Thiệu Minh, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa, được ghép xương đùi, thay khớp háng năm 1964. Sau đó, đến năm 1968, chúng tôi lại tiếp tục ghép xương cho bệnh nhân Nguyễn Công Lâm, họ hàng với bệnh nhân Tân. Bây giờ, thi thoảng người nhà của cậu Tân vẫn gọi điện ra hỏi thăm sức khỏe của tôi", ông cười bảo.

Tháng 8/1968, do điều kiện chiến tranh ngày càng ác liệt, nguồn điện bị cắt thường xuyên nên "ngân hàng xương" phải ngừng hoạt động. Trong vòng 6 năm, Khoa Chấn thương, Viện Quân y 108 đã sử dụng 264 miếng ghép từ ngân hàng này để thực hiện 167 ổ ghép trên 148 trường hợp bệnh nhân. Trong đó có 146/167 ổ ghép diễn biến bình thường. Bên cạnh đó, ngân hàng còn cung cấp xương cho Bệnh viện Việt Đức khi cần.

Mặc dù chỉ tồn tại trong thời gian ngắn song theo GS Nguyễn Văn Nhân, việc duy trì một "ngân hàng xương" này thực sự có ý nghĩa trong điều kiện đất nước có chiến tranh, trang thiết bị thô sơ. Tôi tin, đó còn là một kỳ tích được viết lên từ tinh thần lao động nghiêm túc, hăng say, hết lòng vì bệnh nhân của GS Nhân cùng các đồng nghiệp trong Khoa Chấn thương, Viện Quân y 108.

Theo Người đưa tin

Công nghệ sản xuất tạo nên nước uống Sữa trái cây mãng cầu vạn người mê

Chính quy trình và công nghệ sản xuất hiện đại đã tạo nên hương vị tự nhiên thơm ngon khác biệt cho thức uống từ mãng cầu mới của Tập đoàn TH.

Sức nóng Đô thị nghỉ dưỡng Sun Group tại Hà Nam chưa hạ nhiệt

Ngày 17/11, sự kiện giới thiệu dự án Sun Urban City với chủ đề “Sắc màu miền di sản” diễn ra tại Hà Nội thu hút hơn 700 nhà đầu tư và chuyên viên kinh doanh BĐS miền Bắc.

Khách nước ngoài 'đổ' về làng Vòng thưởng thức đặc sản nức tiếng mùa thu Hà Nội

Với những ai có tình yêu với mùa thu Hà Nội thì không thể không nhớ đến cốm làng Vòng - một món ăn, đặc sản nổi tiếng của Hà Nội, nhất là với khách du lịch nước ngoài.

Giới trẻ trải nghiệm ‘siêu xanh, siêu xinh’ cùng Vinamilk

Với hơn 11.000 vỏ hộp sữa đổi trong 2 ngày hội Việt Nam Xanh, khách hàng nhận lại gần 600 phần quà xanh, 200 chậu cây và 30 vé đi tham quan trang trại được Vinamilk trao tặng.

Cán bộ, công chức đóng BHXH 15 năm nghỉ hưu trước tuổi sẽ giữ nguyên lương hưu

Cán bộ, công chức không đủ điều kiện về tuổi tái cử, tái bổ nhiệm, đóng BHXH đủ 15 năm trở lên, nếu tự nguyện xin nghỉ hưu trước tuổi sẽ không bị trừ tỷ lệ lương hưu và được hưởng nhiều trợ cấp khác.

45 tuổi đóng BHXH về già vẫn có lương hưu?

Lao động tự do hơn 40 tuổi nếu tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện thì đến tuổi nghỉ hưu vẫn đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng.

Hàng ngàn quà tặng hấp dẫn chờ đón khách hàng SHB dịp sinh nhật 31 tuổi

Sổ tiết kiệm 310 triệu đồng, bộ cốc thương hiệu, ô cầm tay, áo mưa, hàng trăm ngàn voucher giảm giá cùng những lời cảm ơn dễ thương, thú vị là những hoạt động đặc biệt tri ân khách hàng của SHB nhân dịp kỷ niệm 31 năm thành lập.

Bất động sản Thủ đô - cuộc chuyển dịch sóng đầu tư từ tây sang đông bắc

Phía tây Hà Nội với vị thế trung tâm kinh tế - hành chính mới luôn giữ vị trí “quán quân” về nguồn cung và giao dịch trên thị trường bất động sản. Những năm gần đây, “cán cân” thị trường lại nghiêng về phía đông thành phố.

Quy định mới về chế độ thai sản cho nam giới khi vợ sinh con

Từ năm 2025, chế độ thai sản dành cho lao động nam khi vợ sinh con sẽ có những thay đổi.

Về ra mắt, chàng trai Thanh Hoá nói một câu khiến bố vợ tương lai bật khóc

Lời nói chân thành của người con rể tương lai khiến bố vợ xúc động ngay trong lần đầu gặp mặt.

Đang cập nhật dữ liệu !