Cách mạng tháng Tám: Bài học thời cơ và vận hội dân tộc

Bài học thời cơ và vận hội dân tộc của Cách mạng Tháng Tám còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và hội nhập đất nước hiện nay.

Đó là khẳng định của các nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu lịch sử tại Hội thảo khoa học quốc gia “70 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 với sự nghiệp đổi mới, hội nhập và phát triển” diễn ra ngày 24/8/2015, tại Hà Nội.

Vẹn nguyên giá trị và tính thời đại

Phân tích giá trị lịch sử của Cách mạng Tháng Tám, đồng chí Đinh Thế Huynh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh: Tháng 8/1945 và Quốc khánh 2/9/1945 với bản Tuyên ngôn độc lập bất hủ đã mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Từ thân phận là một nước nô lệ, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã trở thành một quốc gia độc lập, có chủ quyền và trở thành Nhà nước pháp quyền đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á, Nhà nước của dân, do dân và vì dân.

Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 khẳng định sự lãnh đạo vô cùng sáng suốt của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày vô cùng khó khăn, đầy thử thách cam go. Đây là một trong những sự kiện lịch sử quan trọng trong tiến trình lịch sử dân tộc trong thế kỉ 20, mở ra thời kì giải phóng dân tộc cho các nước thuộc địa trên toàn thế giới. “Qua 70 năm phát triển trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, ngoại giao, từ những nền tảng cơ sở đầu tiên cho sự phát triển của đất nước nhờ thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và việc thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đem lại những bài học kinh nghiệm quý báu và cả những bí quyết thành công trước mọi khó khăn sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là những bài học vô giá, đến nay vẫn còn nguyên giá trị…”, đồng chí Đinh Thế Huynh nhấn mạnh.

Hiện nay, đang có những thông tin xuyên tạc về vai trò lãnh đạo của Đảng, nói rằng Cách mạng Tháng Tám là sự “ăn may” sau khi phát xít Nhật đầu hàng quân Đồng Minh khiến Đông Dương rơi vào khoảng trống quyền lực, bất cứ tổ chức nào cũng có thể giành chính quyền. Tuy nhiên các học giả Việt Nam nhanh chóng phản bác và cho rằng, cách mạng Indonesia do đảng cộng sản nước này lãnh đạo cùng thời điểm nhưng đã thất bại nhanh chóng khi không giữ được chính quyền và thành quả của cách mạng do không được nhân dân ủng hộ. Trong khi đó, Đảng ta, một đảng mới 15 tuổi đã có sự chuẩn bị công phu và vô cùng kĩ lưỡng cho việc giành, giữ chính quyền về tay nhân dân, được nhân dân đứng ra bảo vệ…

Bài học thời cơ và vận hội dân tộc của Cách mạng Tháng Tám còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và hội nhập đất nước hiện nay.

Nội lực đóng vai trò quyết định

Theo GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam: Những bài học được rút ra trong Cách mạng tháng Tám đã được các nhà khoa học tổng kết, trong đó tựu trung ở 4 nhóm vấn đề: Một là, vai trò và sự lãnh đạo tài tình sáng suốt của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Cách mạng Tháng Tám khi đã vận dụng tài tình vấn đề đấu tranh giai cấp với đấu tranh giải phóng dân tộc vấn đề chọn thời cơ khởi nghĩa sử dụng lực lượng thanh niên tiền phong kết hợp cùng lực lượng Việt Minh… trong giành chính quyền; Hai là, mở ra kỷ nguyên mới cho đất nước - kỷ nguyên của độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; Ba là, bài học giành chính quyền (từ việc xây dựng lực lượng cách mạng, chọn thời điểm, vai trò của các lực lượng đi tiên phong…), điều này còn được vận dụng linh hoạt qua 2 cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc; Bốn là, bài học Cách mạng Tháng Tám vẫn vẹn nguyên tính thời đại trong công cuộc đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế…

Theo TS Nguyễn Xuân Thắng, bài học vai trò nội lực trong hội nhập quốc tế được Đảng và Bác Hồ đề ra từ rất sớm, ngay sau khi giành được chính quyền, trong đó Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Sự ủng hộ của quốc tế là vô cùng quan trọng đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa giành độc lập của dân tộc. Tuy nhiên, nội lực chúng ta phải mạnh và có vai trò quyết định chứ không thể trông chờ từ bên ngoài, phải đem sức ta giải phóng cho ta… Điều này càng được chứng minh qua 2 cuộc kháng chiến trường kỳ bảo vệ Tổ quốc cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước hiện nay. Trong việc thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo vệ vững chắc độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế trong thời đại mới… không thể dựa vào bất cứ một thế lực nào từ bên ngoài, chỉ có thể dựa chính vào năng lực nội sinh. Nội lực ấy lấy ở đâu, chỉ có thể từ trong dân, đem sức mạnh của toàn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thì mới thành công”, TS Nguyễn Xuân Thắng nói.

Thời cơ và vận hội trong quá trình hội nhập

Theo TS Đinh Xuân Hải, Viện trưởng Viện Sử học, Việt Nam đang đẩy nhanh quá trình hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nhìn về những bài học lịch sử và trí tuệ của Người trong Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, chúng ta càng thấy thời cơ và vận hội đất nước sẽ bị vuột qua nếu ta không biết chớp lấy. Muốn làm được điều này chỉ có thể bằng sức mạnh nội lực, sự chung tay đồng lòng của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Bài học tập hợp lực lượng, đón lấy thời cơ và vận hội, chủ động hội nhập và phát triển từ lịch sử chưa bao giờ hết tính thời sự đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước lúc này.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh: Nhìn lại bối cảnh lịch sử tháng 8/1945 vô cùng ngặt nghèo khi ấy, Đảng và Chính phủ, đứng đầu là Hồ Chủ tịch, đã xác định đúng cuộc cách mạng Việt Nam là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc. Với phương châm “Dân tộc trên hết”, “Tổ quốc trên hết”, cách thức huy động các tầng lớp nhân dân chung tay bảo vệ đất nước trước nguy nan, phát huy sức mạnh nội lực của toàn dân tộc trước thời cơ và vận hội mới để giành chính quyền khi ấy càng có ý nghĩa sâu sắc trong bối cảnh xây dựng đất nước và hội nhập quốc tế hiện nay…

Kết luận hội thảo, đồng chí Đinh Thế Huynh khẳng định, tất cả những thành tựu to lớn đã đạt được trong suốt 70 năm qua, nhất là trong gần 30 năm đổi mới, đều bắt nguồn từ những nền tảng đầu tiên là thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và việc thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trong đó, bài học lớn nhất, có ý nghĩa thời sự sâu sắc nhất là khẳng định sự lãnh đạo kiên định và sáng tạo của Đảng, phát huy cao độ lòng yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Đây cũng là kim chỉ nam cho việc xây dựng đất nước hiện nay, khi Đảng ta linh hoạt nắm bắt thời cơ và vận hội dân tộc trước những thử thách trong quá trình hội nhập quốc tế. 

(Theo Báo Bưu điện Việt Nam số 104 - 105, ra ngày Thứ Hai 31/8/2015)