Biến đổi khí hậu: Nỗi lo nắng nóng "thiêu đốt" hè này

Nắng nóng tập trung vào tháng 4, 5

Tính từ đầu năm đến nay, Nam Bộ là khu vực đầu tiên trong cả nước đón nhận đợt nắng nóng với ngưỡng nhiệt độ đo được là 38 độ C. Theo dự báo, tình trạng nắng nóng này sẽ còn kéo dài đến hết tháng 4 và đầu tháng 5.

Đỉnh điểm nắng nóng từng ghi nhận nhiệt độ cao nhất tại phía Nam như: Ðồng Xoài (Bình Phước) năm 1987 là 40,1 độ C, TP.HCM đạt 39,3 độ C vào năm 1998.

Theo ông Lê Thanh Hải - Phó Giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương, năm 2014, bão sẽ ít hơn, nắng nóng nhiều lên. Số đợt nắng nóng gay gắt ở Bắc bộ có thể tập trung nhiều từ tháng 5 đến tháng 7, ở Trung bộ còn có thể kéo dài từ tháng 5 đến tháng 8.

Ở Việt Nam, các tỉnh Trung Bộ phải chịu nắng nóng nhiều nhất. Theo số liệu ghi chép của Trung tâm DBKTTV TƯ, nhiệt độ kỷ lục (năm 1995) ở Quảng Bình là 38 độ C, Cửa Rào (Nghệ An) lên tới 41,2 độ C gây ra tình trạng hạn hán nặng nề.

Năm 1993 ở Hà Tĩnh, nắng nóng kéo theo hạn hán khốc liệt chưa từng thấy trong vòng 50 năm làm cho 10 vạn hecta lúa bị chết, 47 xã thiếu nước uống. Ở Quảng Trị có tới 11.500 hecta lúa và 200 hecta hoa màu bị hư hại, 124 nghìn người lâm vào cảnh thiếu đói.

Hiện tượng nắng nóng gay gắt ngày càng diễn ra khắc nghiệt hơn vào những năm gần đây. Thời điểm được đánh giá là nóng nhất ở Hà Nội trong suốt 30 năm qua là vào giữa tháng 5/2013, nhiệt độ đo tại lều khí tượng đạt ngưỡng 40 độ C, nhiệt độ thực tế ngoài trời lên đến 44 – 45 độ C. Nhiệt độ cao cộng với độ ẩm xuống thấp dưới 50% khiến thời tiết vô cùng oi nóng, ngột ngạt từ sáng sớm đến tận đêm muộn.

Nắng nóng gay gắt tạo điều kiện cho những vụ cháy rừng (ảnh: IE)

Theo nghiên cứu về hình thế nắng nóng ở Việt Nam của Khoa khí tượng thủy văn, trường Đại học khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), thời tiết sẽ đạt mức nắng nóng, nắng nóng gay gắt hay đặc biệt gay gắt là do hoàn lưu khí quyển sinh ra.

Cũng theo kết quả nghiên cứu tổng kết tình hình nắng nóng trong 5 năm cho thấy mùa nắng nóng ở Việt Nam thường bắt đầu vào cuối tháng 3 và kết thúc vào đầu tháng 9. Nắng nóng ở Việt Nam thường phát triển theo quy luật từ Bắc xuống Nam và từ Tây sang Đông với khu vực nắng nóng nhất là các tỉnh ven biển Trung Bộ, nhất là khu vực Bắc Trung Bộ.  

Nắng nóng gay gắt nhất vào các tháng 4 và tháng 5. Số ngày nắng nóng trong một đợt không có một quy luật nào, số ngày thấp nhất của một đợt nắng nóng là 2 ngày và nhiều nhất là 17 ngày, trung bình thì một đợt nắng nóng kéo dài khoảng 5 ngày.

Nắng nóng kéo dài gây ra khô hạn ở miền Trung (ảnh: VTV6)

Nguyên nhân gây ra thời tiết nắng nóng ở Trung Bộ là do 3 loại hình thế synốp là hình thế áp thấp nóng phía tây, hình thế gió mùa tây nam và hình thế cao áp cận nhiệt đới. Trong đó loại hình thế áp thấp nóng phía tây chiếm nhiều nhất, thời tiết nắng nóng gay gắt cũng xảy ra trong hình thế này. Nắng nóng thuộc hình thế cao áp cận nhiệt đới rất ít khi xảy ra.

Cũng theo kết quả nghiên cứu trên, nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng thời tiết khắc nghiệt như hiện nay là do khí hậu biến đổi. Trái đất đang nóng lên vì những hoạt động tiêu cực của con người tác động đến môi trường sinh thái tự nhiên.

Tác hại của nắng nóng với sức khỏe con người

Nắng nóng kéo dài là nguyên nhân gây ra nhiều căn bệnh hô hấp và tiêu hóa ở người già và trẻ em. Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh mùa nắng nóng là hạn chế ra nắng khi không cần thiết, uống đủ nước, thường xuyên lau mát cơ thể, nên ăn thức ăn mới nấu chín, ăn nhiều trái cây để tăng cường sức đề kháng. 

Với những người mắc bệnh hô hấp, tim mạch, nếu thấy có những dấu hiệu khác thường nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh liều lượng thuốc cho phù hợp.

Bệnh nhi nhập viện vì nắng nóng tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 tháng 3/2014

Nếu sử dụng máy lạnh, nên điều chỉnh ở nhiệt độ 27-28 độ C. Tránh để nhiệt độ quá thấp gây sự chênh lệch cao so với thời tiết bên ngoài sẽ làm cho cơ thể khó thích ứng. Đặc biệt ở người già, sự thay đổi đột ngột rất có hại do không kịp thích ứng khi mạch máu co lại đột ngột. 

Khi tắm cũng không nên để nước lạnh vì sẽ càng làm cho mạch co thêm, có thể kích thích những cơn đau thắt ngực và thậm chí cả nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, nên mặc đồ thoáng mát, dễ thấm hút mồ hôi. Không mặc quần áo chật bó sát người gây khó thở và làm rối loạn trao đổi nhiệt của cơ thể. 

Hạn chế đến chỗ đông người vì dễ làm cho người ta bị thiếu ôxy, dẫn đến bị ngất, chóng mặt và huyết áp tăng. Cũng không nên chơi thể thao quá sức, vì sẽ làm tăng khả năng tạo nhiệt (gấp 5 lần), làm cạn nguồn dự trữ nước của cơ thể.