Vụ tạm trú nông trường Phạm Văn Hai: Liên tiếp vi phạm Luật Cư trú

Tại cơ quan Công an xã Phạm Văn Hai, trực ban trả lời Trưởng Công an đi vắng, hai Phó Công an bận họp. Có đại úy Lê Văn Đậu, phụ trách khu vực ấp 2 ở đây nhưng chúng tôi không trao đổi được điều gì, vì chưa có ý kiến của lãnh đạo nên ông không thể trả lời. Chúng tôi để lại thông tin nội dung làm việc với lời nhắn đề nghị được liên lạc lại. Tuy nhiên đến thời điểm này vẫn không có cuộc liên lạc nào từ phía Công an hẹn chúng tôi đến làm việc, trả lời thắc mắc của cư dân.

Tại trụ sở Công ty TNHH một thành viên Cây trồng thành phố, ông Khưu Thành Kiên cho biết: “Hiện nông trường và công ty đang rà soát, xác lập lại việc cấp đăng ký tạm trú cho từng khu vực trên địa bàn nông trường, chứ không phải là không cấp giấy tạm trú”. 

Nỗi bức xúc được người dân phản ánh đến PV như nước vỡ bờ. Ảnh: Đặng Vỹ

Và các trường hợp như bà Sợi, bà Sen cũng thuộc diện đang… rà soát!

Ông Kiên cho rằng các hộ nhận khoán phải làm đúng công việc mà mình đã đăng ký với nông trường, đó là sản xuất nông nghiệp (cụ thể là trồng cây) trên đất nhận khoán, chứ không được làm việc khác. Có nghĩa nếu làm việc không đúng như đăng ký với nông trường thì sẽ không được cấp tạm trú.

Ông Kiên cũng cho biết, hiện nay có tình trạng nhiều hộ dân đăng ký nhận khoán với nông trường nhưng lại đi làm việc khác, và điều này cũng không được chấp nhận.

“Một hộ nhận khoán chỉ nửa công đất, mà hộ có đến 10 người, trên 10 thì không thể được", ông Kiên khẳng định với phóng viên.

(Thực ra ông Kiên đã nói nhầm, vì nửa công đất chỉ có 500m², nhưng trên thực tế người dân hợp đồng thuê đất nhận khoán từ 5.000m² trở lên).

Cán bộ này nói rằng “Việc tạm trú có nhiều vấn đề về an sinh xã hội. Nơi đây là địa bàn sản xuất chứ không phải địa bàn cư trú. Nếu là đất cư trú thì công an cấp ngay”.

Theo ông Kiên, trước đây việc cấp đăng ký tạm trú là do công an xã Phạm Văn Hai thực hiện. Nhưng do khó kiểm soát nên (nông trường) có bàn với công an, rà soát và cấp dần.

Nói như vậy có nghĩa Nông trường Phạm Văn Hai cũng đã tham gia vào việc quản lý hành chính về trật tự xã hội của công an.

Điều đáng nói là việc tham gia này chỉ khiến cho người dân bị khổ sở nhiều hơn, bất tiện hơn, chứ không hề tốt hơn lên!

Trả lời câu hỏi của chúng tôi: “Như vậy việc chấp nhận đăng ký tạm trú và cấp thủ tục tạm trú liên quan đến mục đích sử dụng đất, đến loại hình sản xuất trên đất?”, ông Kiên cho rằng “Đó cũng là một nguyên nhân”!

Chúng tôi mang những lý giải của vị cán bộ này trở lại với các cư dân lao động. Những người dân cho rằng cách lý giải này là ngụy biện. “Họ nói vậy thật là khó hiểu. Tôi là người dân thường, ít học, mà tôi cũng hiểu được người công dân đến sinh sống trên địa bàn có bổn phận phải đăng ký tạm trú, và chính quyền phải tiếp nhận. Không lẽ nào chúng tôi muốn sống hợp pháp mà cũng không được chấp nhận?”, một thanh niên ở ấp 2 nói trong buổi làm việc.

Quả thật người dân thắc mắc về cách làm việc, hành xử của cán bộ chính quyền, công an như vậy không phải không có cơ sở. Nếu nói như ông Kiên, nông trường quản lý đến 2.000ha đất, cư dân đông, an ninh trật tự và an sinh xã hội phức tạp, thì chính việc cấp tạm trú là việc hỗ trợ tốt cho công tác quản lý, vậy tại sao lại “rà soát” người dân rồi mới cấp?

Dù sinh sống với những ngành nghề ổn định, hợp pháp nhưng những người dân tại đây đang bị gây không ít "khó dễ" trong việc khai báo tạm trú.

Nếu nói “hộ đông dân không cấp tạm trú”, thì ngoài việc chính quyền đã làm sai quy định của Luật Cư trú, mà còn có trường hợp như nhà bà Trần Thị Sen, chỉ có 4 người, và làm việc trên chính mảnh đất nhận khoán, sao cũng bị cản trở?

Và, lật giờ tất cả các trang của Luật Cư trú cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn, không hề thấy có điều nào quy định “phải làm đúng công việc”, “gia đình ít người” mới được cho đăng ký tạm trú cả!

Và, cuối cùng, các cán bộ chính quyền ở đây đã “ăn gian” với dân. Điều 30 Luật Cư trú 2006 quy định: “Sổ tạm trú được cấp cho hộ gia đình hoặc cá nhân đã đăng ký tạm trú, có giá trị xác định nơi tạm trú của công dân và không xác định thời hạn”. Trong khi đó, nhiều cư dân trước đây (ví dụ như bà Sen, bà Sợi) đã đăng ký tạm trú và được chính quyền chấp nhận. Vậy cớ sao bỗng dưng đang sinh sống, họ lại tiếp tục bị hành hạ khổ sở vì chuyện tạm trú?

Còn nếu nói như ông Lê Văn Đậu, đại úy công an, là “… chỉ có giấy của nông trường cấp phép xây dựng lán trại, không có số nhà, nên chỉ cho lưu trú chứ không thể cấp giấy tạm trú”, là lối nói vô trách nhiệm, vô cảm với dân. Bởi lẽ, Điều 16 thông tư 52 ngày 30 tháng 11 năm 2010 của Bộ Công an quy định hồ sơ đăng ký tạm trú có “Giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp”.

Ngoài các loại giấy tờ quy định trong thông tư, website của  Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội  - Bộ Công an - quy định: Nếu người dân không có bất cứ loại giấy tờ gì thì làm “Văn bản cam kết của công dân về việc có chỗ ở thuộc quyền sử dụng của mình và không có tranh chấp về quyền sử dụng nếu không có một trong các giấy tờ để chứng minh về chỗ ở hợp pháp theo quy định” (đọc tại đây)

Thiết nghĩ, Bộ Công an cũng đã tính tới việc người dân có chỗ ở nhưng không có giấy tờ chứng minh nên ghi thêm quy định trên đây. Đây là một quy định đầy nhân bản, chứng tỏ cấp trên thấu hiểu tình cảnh khó khăn của dân. Cho nên, nói như ông Đậu quả là vô trách nhiệm, vô cảm.

Thực ra, có một nguyên nhân, mà dù cố né tránh, những câu trả lời trên đây của cán bộ nông trường cũng đã phần nào hé lộ ra. Nguyên nhân này sẽ được phản ảnh ở bài tiếp theo.

Bài 3: Ai bảo vệ người lao động ở nông trường Phạm Văn Hai?