'Vàng xuất khẩu' của Afghanistan lần đầu tiên có mặt ở Trung Quốc dưới thời Taliban

Hạt thông còn gọi là "vàng xuất khẩu" của Afghanistan đã lần đầu tiên được chuyển tới Trung Quốc kể từ khi Taliban nắm quyền kiểm soát quốc gia Nam Á.

Sự xuất hiện của 45 tấn hạt thông Afghanistan tại Sân bay Quốc tế Phố Đông ở thành phố Thượng Hải hồi đầu tuần này là dấu hiệu cho thấy những bước đi đầu tiên của Trung Quốc trong việc nối lại hoạt động thương mại với Afghanistan. Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn chưa công nhận tính hợp pháp của chính phủ lâm thời Afghanistan do Taliban đứng đầu.

Các nhà quan sát Trung Quốc nhận định, chuyến hàng đầu tiên kể từ khi Taliban nắm quyền kiểm soát Afghanistan vào ngày 15/8 và sau khi Mỹ hoàn thành quá trình rút quân khỏi quốc gia Nam Á, có thể mở đường cho sự hợp tác quy mô lớn hơn giữa Bắc Kinh và Kabul.

"Vàng xuất khẩu" của Afghanistan lần đầu tiên có mặt ở Trung Quốc kể từ khi Taliban nắm quyền kiểm soát quốc gia Nam Á. (Ảnh: SCMP)

Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan là ông Wang Yu xác nhận trên Twitter rằng, chuyến hàng 45 tấn hạt thông đã hạ cánh xuống Sân bay Quốc tế Phố Đông, Thượng Hải.

“Nguồn thu lên tới hàng trăm triệu USD là khoản lợi nhuận lớn cho những người nông dân Afghanistan. Những hạt thông nhỏ bé đang mang lại niềm hạnh phúc cho người dân Afghanistan, món ngon cho người dân Trung Quốc và ‘hành lang hàng không hạt thông’ hiện là mối liên kết quan trọng trong tình hữu nghị giữa hai nước”, ông Wang cho hay.

Cũng theo ông Wang, Trung Quốc và Afghanistan đã “vượt qua nhiều khó khăn” để chuyến bay chở 45 tấn hạt thông được tiến hành.

“Trung Quốc cam kết theo đuổi chính sách hữu nghị với toàn bộ người dân Afghanistan, bên cạnh hoạt động cứu trợ nhân đạo tăng cường cho Afghanistan”, ông Wang nhấn mạnh, thêm hàng chục ngàn tấn hạt thông cũng sẽ được xuất khẩu sang Trung Quốc trong những tháng tới.

Theo ông Wang, Trung Quốc đã thực hiện vận chuyển cứu trợ khẩn cấp bao gồm chăn màn, áo khoác và thuốc men sang Afghanistan bằng chuyến tàu khởi hành từ Tân Cương.

Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu quy mô lớn hạt thông từ Afghanistan, đã thiết lập tuyến đường vận tải hàng không với Afghanistan từ năm 2018, thời điểm chính phủ Afghanistan do Mỹ hậu thuẫn muốn biến quốc gia Nam Á thành nước xuất khẩu.

Kể từ đó, hàng chục ngàn tấn hạt thông mà người dân Afghanistan còn ví là “vàng xuất khẩu” đã được vận chuyển tới Trung Quốc thông qua đường hàng không vào đúng vụ mà thường bắt đầu từ tháng Chín. Vào năm 2018, ước tính có khoảng 23.000 tấn hạt thông đã được chuyển tới Trung Quốc từ Afghanistan.

Tới năm 2019, Trung Quốc và Afghanistan ký kết bản hợp đồng tăng sản lượng xuất khẩu hạt thông lên tới 62.000 tấn trong vòng 5 năm. Đây được xem là một trong những nỗ lực của Trung Quốc nhằm bình ổn tình hình ở Afghanistan, bởi quốc gia Nam Á có ý nghĩa quan trọng đối với Bắc Kinh trong việc duy trì an ninh và ổn định ở khu tự trị Tân Cương.

Tuy nhiên, vào năm 2020, hoạt động thương mại giữa hai nước gần như bị đóng băng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, cùng xung đột leo thang giữa Taliban với các lực lượng ủng hộ chính phủ Afghanistan vốn được Mỹ chống lưng.

Hạt thông của Afghanistan lâu nay là mặt hàng được bày bán phổ biến trên thị trường Trung Quốc. Trong cuộc phỏng vấn gần đây với kênh WION của Ấn Độ, quyền Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Afghanistan Nooruddin Azizi cho hay chính phủ lâm thời Taliban hy vọng hoạt động buôn bán hạt thông sẽ giúp vực dậy nền kinh tế đang bị sụp đổ.

Afghanistan đang rơi vào cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng sau khi Mỹ và các tổ chức viện trợ quốc tế dừng hỗ trợ quốc gia này. Trong bản báo cáo mới đây của Liên Hợp Quốc, hơn một nửa trong tổng số 40 triệu dân Afghanistan đươc cảnh báo có nguy cơ đối mặt với cuộc khủng hoảng lương thực “trầm trọng” trong mùa đông năm nay.

Còn hiện tại, Trung Quốc vẫn chưa chính thức công nhận tính hợp pháp của chính phủ lâm thời ở Afghanistan do Taliban đứng đầu. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng đã tăng cường đối thoại một cách thận trọng với chính phủ lâm thời Taliban.

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Afghanistan sau Pakistan và Iran. Vào năm 2020, giá trị thương mại song phương giữa hai nước chỉ đạt 550 triệu USD, chưa bằng 0,1% so với giá trị thương mại của Trung Quốc với toàn cầu.

Là một trong số ít nước đã thiết lập liên lạc với Taliban sau khi lực lượng phiến quân giành quyền kiểm soát Afghanistan, Trung Quốc cũng đã nối lại hoạt động cứu trợ nhân đạo cho quốc gia Nam Á. Hồi tháng Chín, Trung Quốc thông báo sẽ tài trợ 200 triệu nhân dân tệ (31 triệu USD) bao gồm thực phẩm và vắc xin ngừa Covid-19 cho Afghanistan.