Tình hình kinh tế-xã hội vùng DTTS sau 15 thực hiện Nghị quyết 24

Để tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 24- NQ/TW về công tác dân tộc và Chỉ thị số 45-CT/TW về một số công tác ở vùng dân tộc Mông, ngày 08/8, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 24- NQ/TW và Chỉ thị 45-CT/TW tổ chức hội thảo công tác thể chế và kết quả phát triển KT-XH, đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).

Trước đó, ngày 12/3/2003, tại Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW về công tác dân tộc. Và ngày 23/9/1994, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII cũng đã ban hành Chỉ thị số 45-CT/TW về một số công tác ở vùng đồng bào dân tộc Mông. Đây là hai văn bản “khung” để Quốc hội, Chính phủ xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách đầu tư, hỗ trợ, từng bước phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS.

Hội thảo công tác thể chế và kết quả phát triển KT-XH, đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng đồng bào DTTS

Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW và 25 năm thực hiện Chỉ thị số 45-CT/TW, kinh tế-xã hội của các địa phương vùng DTTS và miền núi đã có sự thay đổi nhất định; đời sống của đồng bào các dân tộc được nâng lên, an sinh xã hội từng bước được cải thiện; quốc phòng-an ninh được giữ vững. Cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng, từng bước hoàn thiện đã làm thay đổi diện mạo vùng DTTS và miền núi.

Sản xuất bước đầu đã phát triển, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo kết quả tích cực; công tác chăm sóc sức khỏe ngày càng tốt hơn; giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc đang được quan tâm bảo tồn và phát huy; hệ thống chính trị cơ sở ngày càng được củng cố; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ đói nghèo giảm nhanh hơn bình quân của cả nước.

Tuy nhiên, do xuất phát điểm thấp nên vùng DTTS và miền núi vẫn là địa bàn khó khăn nhất. Tình trạng thiếu việc làm, thu nhập thấp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, thoát nghèo thiếu bền vững, vùng DTTS và miền núi ngày càng bị tụt hậu, đối tượng nghèo dần dần chỉ còn là hộ người DTTS và miền núi và có nguy cơ bị bỏ lại phía sau… luôn là những thách thức lớn đối với vùng DTTS và miền núi, đòi hỏi sự quan tâm vào cuộc của các ngành, các cấp và cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương.

Bên cạnh đó, vấn đề di cư tự phát, nhà ở tạm bợ, thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt… vẫn chưa giải quyết được hiệu quả. Cơ sở hạ tầng vùng DTTS vẫn còn rất thiếu và yếu kém: 54 xã chưa có đường ô tô kết nối UBND xã với UBND huyện; 187 xã chưa có đường đến trung tâm xã được trải nhựa hoặc bê tông hóa; 3.400 thôn chưa có điện lưới… chất lượng giáo dục, y tế ở vùng DTTS và miền núi tuy đã được nâng lên nhưng vẫn còn thấp so với mặt bằng chung của cả nước; tảo hôn và hôn nhân cận huyết ở một số nơi vẫn còn cao; tình hình an ninh trật tự vùng DTTS và miền núi vẫn tiền ẩn nhiều nguy cơ bất ổn.

Qua thảo luận, các đại biểu đánh, giá kết quả đạt được sau 15 năm thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW và 25 năm thực hiện Chỉ thị 45-CT/TW là rất đáng ghi nhận. Phải khẳng định, diện mạo nhiều bản làng miền núi có đông đồng bào DTTS đã thực sự “thay da, đổi thịt”, nhất là trên phương diện xóa đói giảm nghèo. Có được kết quả này một phần lớn từ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước.

Tuy nhiên, một thực tế đang hiện hữu là, dù tỷ lệ hộ nghèo là DTTS tuy có giảm nhanh nhưng vẫn còn rất cao; thu nhập bình quân của đồng bào DTTS vẫn rất thấp so với mức bình quân chung. Do vậy, để phát triển toàn diện vùng DTTS và miền núi thì vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Trong đó, việc rà soát, sửa đổi cũng như xây dựng, ban hành chính sách hỗ trợ mới phù hợp hơn là điều chắc chắn phải thực hiện. 

Ngoài ra, các đại biểu cũng cho rằng, thời gian tới, chúng ta cần ưu tiên phát triển nguồn nhân lực, giáo dục đào tạo; nâng cao dân trí gắn với đào tạo, dạy nghề, tạo việc làm, hạn chế việc cho không mà thay vào đó ưu tiên các chính sách cho vay, hỗ trợ để bà con làm ăn phát huy tinh thần tự tực, tự cường, ý chí vươn lên của đồng bào DTTS.

Bên cạnh đó, coi trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc người DTTS; xây dựng lực lượng cốt cán, phát huy vai trò người có uy tín, già làng, trưởng thôn, bản, trưởng dòng họ trong cộng đồng người DTTS. Đồng thời, phát huy dân chủ cơ sở, đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị, địa phương trong thực hiện công tác dân tộc và chính sách dân tộc.

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 24- NQ/TW và Chỉ thị 45-CT/TW- Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai nhấn mạnh, trong thời gian tới khi xây dựng, triển khai các chính sách về dân tộc cần phải đảm bảo được mục tiêu công bằng giữa các nhóm dân tộc, trong đó những nơi có điều kiện như nhau thì chính sách phải như nhau; nơi khó khăn nhất thì được xếp ưu tiên nhất.