Tín dụng ngân hàng ngày càng "đổ" nhiều vào lĩnh vực tăng trưởng xanh

Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược phát triển ngành ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 có nội dung tăng hiệu quả phân bổ nguồn vốn tín dụng phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội; Thúc đẩy phát triển "tín dụng xanh", "ngân hàng xanh”; Tăng tỷ trọng vốn tín dụng ngân hàng đầu tư vào năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, các ngành sản xuất và tiêu dùng ít các bon.

Về phía NHNN cũng đã ban hành Quyết định số 1552/QĐ-NHNN ngày 6/8/2015 về kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh đến năm 2020; Quyết định 1731/QĐ-NHNN ngày 31/08/2018 về Chương trình hành động của ngành ngân hàng thực hiện Chương trình Nghị sự 2030; Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định về hoạt động cho vay của TCTD đối với khách hàng cũng quy định về hoạt động cho vay phù hợp với các quy định của pháp luật có liên quan bao gồm cả pháp luật về bảo vệ môi trường; Chỉ thị số 03/CT-NHNN ngày 24/3/3015 cũng khuyến khích các TCTD thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.

Theo bà Phạm Thị Thanh Tùng -Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – chính sách tín dụng ngân hàng hiện nay là hỗ trợ cho tăng trưởng xanh. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp trong việc mở rộng không gian gọi vốn. 

Với sự quyết tâm cao của ngành ngân hàng, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết, trong giai đoạn 2017-2021, dư nợ cấp tín dụng xanh có tăng trưởng bình quân đạt hơn 25%/năm.

NHNN cho biết, tính đến 30/6/2022, dư nợ cấp tín dụng đối với các dự án xanh đạt hơn 474.000  tỷ đồng (chiếm 4,1% tổng dư nợ toàn nền kinh tế), tăng 7,08% so với năm 2021, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (47%), nông nghiệp xanh (32%). Dư nợ được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt hơn 2.283 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 20% dư nợ cho vay của nền kinh tế, với hơn 1,1 triệu món vay.

“Các TCTD có sự chuyển biến rõ rệt trong định hướng hoạt động tín dụng xanh, chủ động tìm kiếm cơ hội hợp tác với nhiều tổ chức quốc tế để phát triển và triển khai cho vay chương trình tín dụng xanh”, bà Phạm Thị Thanh Tùng nói.

Nhiều "dự án xanh" đã được triển khai vay vốn từ ngân hàng như: Dự án chuyển hóa các bon thấp sang lĩnh vực tiết kiệm năng lượng được BIDV và ANZ triển khai với nguồn vốn do Chính phủ Đan Mạch tài trợ theo Chương trình hỗ trợ đầu tư xanh (GIF); Sản phẩm cho vay dự án phát triển năng lượng tái tạo tại các Ngân hàng Vietcombank, BIDV, Vietinbank, SHB, HDBank từ nguồn vốn World Bank (WB); Sản phẩm cho vay dự án hiệu quả năng lượng cho ngành công nghiệp Việt Nam do SHB là đơn vị thực hiện, cùng với sự tham gia của các ngân hàng như BIDV, TPBank, VietinBank, Vietcombank, ACB, Techcombank từ nguồn vốn Quỹ khí hậu xanh của WB; Sản phẩm cho vay công trình xanh từ nguồn vốn của IFC (WB) tại VPbank; Sản phẩm cho vay lại để triển khai các dự án năng lượng tái tạo từ nguồn vốn vay của Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) thông qua Vietcombank.v.v..

Tuy nhiên, cũng còn một số hạn chế, khó khăn còn tồn tại khi chưa có quy định chung của Quốc gia về tiêu chí, danh mục dự án xanh cho các ngành/lĩnh vực theo hệ thống phân ngành kinh tế, làm căn cứ để các TCTD xác định cấp tín dụng xanh cho giai đoạn tới.

Ngoài ra, việc cấp tín dụng xanh đòi hỏi yếu tố kỹ thuật về môi trường chuyên sâu, khó khăn cho cán bộ tín dụng trong việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của khách hàng; Khó khăn trong việc giám sát và quản lý rủi ro khi cấp tín dụng do  thiếu quy định tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá công cụ đo lường tác động đến môi trường.

Hơn nữa, việc đầu tư vào các ngành, lĩnh vực xanh, nhất là lĩnh vực năng lượng tái tạo, công trình xanh thường đòi hỏi thời gian hoàn vốn dài, chi phí đầu tư lớn, trong khi nguồn vốn cho vay của các TCTD thường là vốn huy động ngắn hạn, khó khăn cho các TCTD trong việc cân đối vốn và đảm bảo tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo quy định.

Về định hướng chính sách tín dụng, bà Tùng cho hay, NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về hoạt động tín dụng xanh; ban hành Thông tư hướng dẫn các TCTD quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng để đáp ứng các yêu cầu của Luật Bảo vệ môi trường (2020).

“Với định hướng hoạt động tín dụng xanh của ngành ngân hàng, các doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận nguồn vốn tín dụng xanh, định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh theo mô hình phát triển bền vững, đầu tư vào các ngành kinh tế xanh trong quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế, đổi mới khoa học, công nghệ theo hướng giảm phát thải, tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng”, bà Tùng nói.

Hiền Anh