Thủ lĩnh al Qaeda vừa bị Mỹ tiêu diệt nguy hiểm như thế nào?

Hôm 1/8, Tổng thống Joe Biden thông báo Mỹ đã tiêu diệt được thủ lĩnh al Qaeda Ayman al-Zawahiri trong một cuộc không kích ở Afghanistan vào cuối tuần qua. Đây được xem là cú đấm mạnh nhất nhằm vào nhóm khủng bố kể từ khi cựu thủ lĩnh Osama bin Laden bị tiêu diệt vào năm 2011.

Zawahiri là bác sĩ người Ai Cập và nằm trong danh sách một trong những đối tượng khủng bố bị truy nã gắt gao nhất trên thế giới với số tiền thưởng lên tới 25 triệu USD. Zawahiri được xác định là đối tượng đứng đằng sau cuộc tấn công khủng bố 11/9/2001, khiến gần 3.000 người tại Mỹ thiệt mạng.

Mỹ thông báo vừa mới tiêu diệt thủ lĩnh Al Qaeda Ayman al-Zawahiri ở Afghanistan. (Ảnh: AP)

Theo các quan chức Mỹ giấu tên, Zawahiri bị tiêu diệt trong cuộc không kích bằng máy bay không người lái (UAV) của Mỹ tại thủ đô Kabul của Afghanistan vào lúc 6h18 ngày 31/7.

“Giờ công lý đã được thực thi, lãnh đạo của nhóm khủng bố không còn. Dù mất thời gian bao lâu, dù có lẩn trốn ở đâu, nếu đó là đối tượng đe dọa người dân chúng tôi, Mỹ cũng sẽ tìm ra và tiêu diệt”, Reuters dẫn phát biểu tại Nhà Trắng của Tổng thống Biden, người đang hồi phục sau khi phát hiện mắc Covid-19.

Theo một quan chức cấp cao của chính phủ Mỹ, cơ quan tình báo nước này “vô cùng tự tin” khẳng định đối tượng bị tiêu diệt là Zawahiri. Theo đó, đối tượng bị tiêu diệt khi đang đứng ở ban công của một “ngôi nhà an toàn” ở Kabul. Đây là nơi Zawahiri sinh sống cùng các thành viên khác trong gia đình. Ngoài Zawahiri, không có thêm thương vong về người trong cuộc không kích bằng UAV của Mỹ.

Tổng thống Biden cho biết Zawahiri là kẻ chủ mưu đứng đằng sau hoặc đóng vai trò quan trọng trong cuộc tấn công nhằm vào tàu hải quân USS Cole, và các đại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania.

“Zawahiri tiếp tục là mối đe dọa thực sự với công dân, lợi ích và an ninh quốc gia của Mỹ. Cái chết của hắn sẽ là cú đấm mạnh vào al Qaeda, và làm suy giảm năng lực hoạt động của tổ chức khủng bố”, quan chức cấp cao Mỹ nói thêm.

Trong những năm gần đây, những tin đồn liên quan tới cái chết của Zawahiri cũng từng xuất hiện nhiều lần. Ngoài ra, trùm khủng bố còn được báo cáo có sức khỏe yếu.

Trước khi bị tiêu diệt, nhiều thông tin cho rằng Zawahiri đã lẩn trốn ở Pakistan hoặc Afghanistan.

Một quan chức cấp cao Mỹ cho biết việc tìm ra nơi ẩn náu của Zawahiri là kết quả của quá trình phản gián bền bỉ. Trong năm nay, Mỹ phát hiện vợ, con gái và cháu của Zawahiri đã có mặt ở một căn nhà an toàn tại Kabul, và sau đó Zawahiri cũng đươc xác định có mặt tại đây.

Tới ngày 25/7, Tổng thống Biden nhận được báo cáo cập nhật thông tin và cho phép không kích ngay khi có cơ hội, theo quan chức cấp cao Mỹ.

Cùng với những thành viên cấp cao khác của al Qaeda, Zawahiri được cho là chủ mưu đứng sau vụ tấn công vào ngày 12/20/2000 nhằm vào tàu hải quân USS Cole của Mỹ ở Yemen, khiến 17 thủy thủ thiệt mạng và hơn 30 người khác bị thương.

ngoài ra, Zawahiri bị truy tố về vai trò trong các vụ đánh bom nhằm vào đại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania vào ngày 7/8/1998, khiến 224 người tử vong và hơn 5.000 người khác bị thương.

Cả bin Laden và Zawahiri đều đi lẩn trốn sau khi lực lượng quân sự do Mỹ đứng đầu lật đổ chính quyền của Taliban ở Afghanistan vào cuối năm 2001 sau vụ tấn công 11/9 nhằm vào nước Mỹ.

Cuộc không kích bằng UAV để tiêu diệt Zawahiri là vụ tấn công đầu tiên của Mỹ bên trong lãnh thổ Afghanistan, kể từ khi quân đội Mỹ rút toàn bộ binh sĩ khỏi quốc gia Nam Á vào tháng 8/2021. Động thái của Mỹ được cho nhằm củng cố độ tin cậy với lời cam kết mà Washington từng đưa ra rằng, Mỹ vẫn có thể loại bỏ những mối đe dọa từ Afghanistan mà không cần có sự hiện diện quân sự thường trực ở nước  này.

Đáng nói, cái chết của Zawahiri làm dấy lên câu hỏi liệu hắn có được Taliban bảo vệ, kể từ khi lực lượng phiến quân giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul vào tháng 8/2021.

Theo quan chức cấp cao Mỹ, giới chức Taliban biết về sự hiện diện của Zawahiri ở Kabul, và Mỹ hy vọng Taliban tuân thủ thỏa thuận không để các tay súng al Qaeda tái thiết hoạt động ở Afghanistan.

“Taliban sẽ phải trả lời câu hỏi về sự xuất hiện của al-Zawahiri ở Kabul, sau khi đảm bảo với thế giới rằng Taliban sẽ không tạo thiêng đường an toàn cho các tay súng khủng bố al-Qaeda”, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ Adam Schiff nói.

Trong khi đó, phát ngôn viên của Taliban là Zabihullah Mujahid xác nhận về cuộc không kích của Mỹ, đồng thời gọi hành động này vi phạm “các nguyên tắc quốc tế”.

Phụ nữ Afghanistan ra sao dưới thời Taliban?

Những hành vi bạo hành và đàn áp phụ nữ và bé gái ở Afghanistan không ngừng gia tăng kể từ khi Taliban giành quyền kiểm soát quốc gia Nam Á. 

Minh Thu (lược dịch)