Nga gia tăng sức ép, đưa xe tăng tập trận bắn đạn thật sát biên giới Ukraine

Chỉ sau một ngày trong cuộc đối thoại ở Geneva phía Mỹ hối thúc Nga rút lui khoảng 100.000 binh sĩ đang có mặt gần biên giới Ukraine, Bộ Quốc phòng Nga thông báo khoảng 3.000 binh sĩ nước này đã bắt đầu tiến hành huấn luyện chiến đấu gồm tấn công giả định và bắn đạn thật ở 4 khu vực thuộc phía tây nam của Nga.

Cuộc tập trận cho thấy điện Kremlin không có ý định giảm bớt sức ép quân sự đối với Ukraine, dù Nga và Mỹ đã ngồi vào bàn đàm phán, nơi Moscow nhất quyết yêu cầu Washington thông qua các đề xuất đảm bảo an ninh đã gửi từ tháng 12/2021.

Quân đội Nga tập trận hồi tháng 12/2021. (Ảnh: Reuters)

Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết các cuộc đối thoại vào ngày 10/1 đã được tiến hành trong không khí cởi mở, chân thực và thẳng thắn, nhưng không có nghĩa là lạc quan.

Ông Peskov cho biết thêm Nga muốn có kết quả nhanh chóng, “rõ ràng không có hạn chót, không ai đặt ra hạn chót, nhưng đó là quan điểm của Nga, chúng tôi không hài lòng với việc tiến trình bị kéo dài không có hồi kết”.

Cũng theo ông Peskov, tình hình sẽ rõ ràng hơn sau 2 vòng đối thoại của Nga với NATO và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) trong tuần này.

Nga liên tiếp khẳng định nước này không có ý định tấn công Ukraine, nhưng có quyền triển khai quân trong phạm vi lãnh thổ quốc gia.

Moscow cũng nhấn mạnh Mỹ và các nước đồng minh cần loại bỏ khả năng đưa Ukraine gia nhập NATO. Bên cạnh đó, Nga yêu cầu NATO di chuyển các lực lượng và vũ khí tránh xa những nước gia nhập NATO kể từ sau Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Nhưng Mỹ cho biết nước này không thể chấp nhận các yêu cầu trên, mặc dù Washington sẵn sàng đối thoại với Moscow về hoạt động triển khai tên lửa và giới hạn quy mô các cuộc tập trận quân sự.

Trong khi đó, hôm 11/1, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine cho hay NATO hiện chưa có kế hoạch ngay lập tức kết nạp Ukraine làm thành viên, nhưng Nga cũng không thể ra lệnh cho Ukraine được hay không được phép quan hệ với các quốc gia có chủ quyền khác.

“Nga không có quyền bỏ phiếu để Ukraine gia nhập NATO. Đó là giới hạn đỏ mà cả Ukraine và các đối tác của Ukraine không cho phép Nga vượt qua”, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba nói với hãng tin RBK-Ukraine.

Moscow tiến hành sáp nhập bán đảo Criema thuộc Ukraine vào lãnh thổ Liên bang Nga hồi năm 2014. Trong khi đó, cuộc chiến giữa các lực lượng ly khai ở khu vực Donbass với quân đội Ukraine vẫn chưa có hồi kết. Cuộc chiến này đã cướp đi sinh mạng của khoảng 15.000 người.

Tổng thống Vladimir Putin cũng đã nhấn mạnh việc NATO kết nạp Ukraine làm thành viên, hoặc đặt các loại vũ khí có tầm bắn nhằm vào Nga đều bị xem là “vượt qua giới hạn đỏ”.

Trong hai cuộc trao đổi vào tháng 12/2021, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cảnh báo Tổng thống Putin rằng nếu Nga có thêm hành động tấn công, Moscow sẽ đối mặt với lệnh trừng phạt kinh tế khủng khiếp chưa từng có.

Về phần mình, Tổng thống Putin cho rằng động thái của Mỹ sẽ là sai lầm lớn và có thể dẫn tới sự đoạn tuyệt quan hệ giữa Nga – Mỹ.

Nói với kênh truyền hình Nash vào ngày 10/1, ông Nestor Shufrich, một nghị sĩ thuộc đảng Opposition Platform-For Life thân Nga cho hay chiến dịch vận động hành lang suốt một thời gian dài của Kiev để gia nhập NATO là không có triển vọng. Bởi Mỹ đã có sẵn quyết định ngăn Ukraine trở thành thành viên của NATO.

“Tôi đã có cơ hội nói chuyện với nhà lãnh đạo của 2 nước châu Âu và với những người thân với chính phủ của một nước trong nhóm G7. Họ đều nói rõ ràng Mỹ và Nga đã thông qua mọi thứ. Về cơ bản, tôi hiểu rằng Ukraine sẽ không bao giờ trở thành thành viên NATO, sẽ không bao giờ”, ông Shufrich cho biết.

Bình luận về tuyên bố của Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg về cánh cửa gia nhập NATO của Ukraine vẫn để ngỏ, ông Shufrich nhận định “ông ấy chỉ là một nhà ngoại giao, ông ấy chỉ thể hiện tốt vai trò của mình”.

Cũng theo ông Shufrich, Tổng thống Volodymyr Zelensky hiểu rõ rằng Ukraine sẽ không thể gia nhập NATO trong giai đoạn ông này nắm quyền điều hành đất nước.

Ngoài ra, nghị sĩ Sergey Shakhov, một thành viên thuộc liên minh đảng cầm quyền của Tổng thống Zelensky, cũng cảnh báo,các cuộc thảo luận về tương lai của Ukraine nhưng lại không có Kiev tham gia sẽ dẫn đến sự leo thang căng thẳng.

"Thật tốt là các đối tác của chúng tôi đã ngồi xuống cùng đàm phán, nhưng hội nghị về Ukraine mà lại không có Ukraine tham dự. Chúng tôi không được đề nghị tham dự và điều này chỉ khiến căng thẳng gia tăng", ông Shakhov nói. 

Nhận định từ phía các quan chức Ukraine được đưa ra trong bối cảnh NATO và Nga sẽ nhóm họp vào hôm nay (12/1). 

Trong cuộc gặp với giới chức Mỹ tại Geneva hôm 10/1, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nhấn mạnh “Đối với Nga, điều hoàn toàn bắt buộc là đảm bảo Ukraine không bao giờ, không bao giờ trở thành một thành viên của NATO. Đó là vấn đề đối với an ninh quốc gia Nga”. 

Đáp lại, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman lại tuyên bố “Chúng tôi sẽ không cho phép bất cứ ai đả kích chính sách mở cửa khép kín của NATO. Mỹ sẽ không đưa ra các quyết định về Ukraine mà không có Ukraine, về châu Âu mà không có châu Âu, hoặc về NATO mà không có NATO”.

Hoạt động quân sự gần biên giới Ukraine thời gian gần đây đang đẩy căng thẳng Nga – Mỹ lên mức cao nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh.

Bất đồng không thể hóa giải, Nga cảnh báo có hành động quân sự với Mỹ

Sau nhiều tiếng đồng hồ đàm phán mà không thể hóa giải các bất đồng, Nga cảnh báo có hành động quân sự chống lại Mỹ nếu làm mất cân bằng an ninh châu Âu. 

Minh Thu (lược dịch)