"Tại sao bố chỉ cho người ăn xin 2 nghìn đồng?"

Hỏi: Hôm trước tôi chứng kiến cảnh hai bố con trên đường đi học về dừng đèn đỏ ở ngã tư đường phố. Khi ông bố dừng xe sát vỉa hè thì một thanh niên chân tay teo tóp chìa bát nhựa với ít tiền lẻ tới chỗ hai bố con.

Cậu con trai tiểu học trạc tuổi con nhà tôi liền nhanh nhảu nói với bố: "Con còn 20 nghìn mẹ cho từ sáng chưa tiêu, con cho chú ấy nhé?".

Ngay lập tức, ông bố quát con "Không được” rồi mở ví lấy 2 nghìn đồng đưa con. Thằng bé tiu nghỉu cầm tiền đưa cho người ăn xin trước ánh mắt của nhiều người xung quanh.

Đèn xanh bật lên, tôi đi bên cạnh vẫn thấy thằng bé hỏi bố: “Tại sao bố chỉ cho 2 nghìn ạ?”. Ông bố giọng có vẻ khó chịu giải thích: "Cho thế thôi, tiền đâu mà từ thiện lắm. Nhà mình còn đang khốn khổ đấy!”.

Thằng bé dường như vẫn không hiểu ra vấn đề, lại hỏi tiếp: "Sao nhà mình lại khốn khổ?”. Lúc này, ông bố đã không kìm được nữa mắng con: "Hỏi lắm thế, để yên còn lái xe".

Tình huống của bố con người đi đường khiến tôi cứ băn khoăn. Tôi cũng từng rơi vào cảnh tương tự như ông bố này. Con gái tôi mỗi lần theo mẹ đi chợ, gặp ai ăn xin nó cũng xin mẹ tiền cho. Nếu đưa ít là nó phụng phịu không hài lòng, có lần về nhà con còn bảo tôi rằng "mẹ keo kiệt".

Tôi cũng hay thương người nhưng tôi cũng rất vất vả để kiếm được đồng tiền. Con thương người ăn xin, muốn giúp đỡ họ nhiều tiền hơn nhưng tôi cũng mong con thương tôi, hiểu được sự vất vả của tôi khi kiếm tiền nuôi chúng.  

Tôi nên giải thích với con thế nào để đôi ngả vẹn toàn, xin chuyên gia cho tôi lời khuyên?

Nguyễn Hải Hà (Ba Đình, Hà Nội)

Của cho không bằng cách cho (ảnh minh hoạ)

Trả lời:  

Chào chị Hà! 

Đọc những tâm tư của chị tôi rất chia sẻ với sự bối rối của chị cũng như các bậc phụ huynh hiện nay về việc dạy con sẻ chia trong đó có làm từ thiện. 

Từ thiện theo đúng nghĩa là đem cho, là trợ giúp và sẻ chia. Trẻ có tính thiện bản năng. Nhìn những hoàn cảnh nghèo khó, chúng ta hay cảm giác xót xa và mong muốn chung tay giúp họ.

Tuy nhiên, khi con trẻ mong muốn làm việc thiện, các con thường không biết cách nào để làm cho tốt. Các cháu có thể nhiệt tình cho quá khả năng của mình.

Giáo dục các con làm từ thiện thế nào là vô cùng quan trọng. Trước hết việc sẻ chia cần đi liền với thái độ chân thành. Thái độ sỗ sàng của người lớn không phải chỉ gây tổn thương cho những người nghèo khó mà thực sự sẽ gây tổn thương cho những đứa trẻ.

Tôi nhớ mãi lời tâm sự của một cậu bé lớp 2: Cháu đang ôm túi gạo nếp 2kg của mẹ mới mua để về nấu xôi, đợi mẹ mua nốt đồ rồi về thì 1 bạn nhỏ lấm lem lại gần, xòe tay xin tiền cháu. Cháu thương bạn quá nên cho bạn luôn 2kg gạo mẹ vừa mua. Hôm đó, khi thấy mẹ, cháu reo lên khoe mẹ là cháu đã làm việc tốt thì bị mẹ mắng cho một trận. Tối đó, cháu còn bị phạt. Cháu thật không hiểu tại sao làm việc tốt còn bị mắng, bị phạt.

Thái độ người lớn về việc giáo dục trẻ sẻ chia có ảnh hưởng tới sự thiện tâm của trẻ sau này. Vậy nhưng, chúng ta phải dạy con thế nào?

"Của cho không bằng cách cho", cho con cá không bằng cho cần câu. Ở tình huống này, nếu cậu bé học giỏi, cậu bé dạy bạn học là cách sẻ chia tốt nhất, hoặc cậu bé tặng bạn những cuốn vở được thưởng vì học giỏi thì mọi việc sẽ rất tốt đẹp.

Rõ ràng, việc dạy con sẻ chia không hề đơn giản và chúng ta cần cẩn trọng lời ăn tiếng nói khi các con đang tràn ngập tình thương và mong muốn thiện tâm. 

Trở lại với tình huống của ông bố nêu trên, tôi nghĩ cách làm của người đàn ông này vừa khiến con trẻ tổn thương vì thấy căng thẳng và tính toán quá, vừa khiến người được chia sẻ cảm thấy ngượng ngùng. Rõ ràng, khi chúng ta hành xử sỗ sàng, mọi thứ tốt đẹp đã mất đi ý nghĩa.

Tính toán trong lúc sẻ chia rất dễ khiến người xung quanh có cảm giác bức xúc, khó chịu. Không ở đâu xa, các bạn có thể nhìn thấy từ việc người nổi tiếng đi làm từ thiện. Trường hợp sao A chi số tiền lớn làm thiện nguyện còn sao B lại chưa bằng,  nhiều người đã lên tiếng chê bai trên cộng đồng mạng khiến những ngôi sao bị bêu riếu tổn thương.

Tôi nhớ 1 bộ phim của Mr Bean về việc từ thiện. Ông ta ra phố và nhìn thấy 1 nhạc sĩ mù đang kéo đàn với 1 bát xin tiền chưa có xu nào. Ông ta bèn lấy ra chiếc khăn tay, trải ngay ngắn cạnh đó và đứng nhảy bên cạnh. Một người đi ngoài phố cho ông ta 1 đồng xu. Ông ta bèn lấy đồng xu đó cho người nghệ sĩ mù kia.

Theo tôi, sẻ chia có rất nhiều cách nhưng cách tốt nhất vẫn là sự sẻ chia từ sức lao động của mình và trợ giúp phương tiện để họ có cuộc sống tốt đẹp lâu dài.

Hy vọng những chia sẻ của tôi giúp chị phần nào trong cách dạy con làm từ thiện.

Ông bố quát con "sao không biết đánh lại" và sự trả giá cho thói dạy con bằng bạo lực

Thấy con đứng khóc khi bị bạn giành xích đu, người bố liền quát “Đồ ngu, sao không biết đánh lại”, rồi túm áo cậu bé chơi cùng doạ "Không nhường bạn, tao bẻ gãy giò”.

Ths Giáo dục Đào Thuý Nga