S-400 là hệ thống tên lửa phòng không di động chiến lược tầm cao do phòng thiết kế tên lửa Almaz thiết kế. Đây là 1 phiên bản tên lửa thuộc họ tên lửa tầm cao S-300. Trong quá trình phát triển, S-400 được gọi bằng tên định danh là S-300PMU3, về sau đổi thành S-400.

Sự khác biệt giữa S-400 với các phiên bản S-300 trước chủ yếu là những cải tiến sâu hơn về các thiết bị điện tử cùng với việc triển khai thêm 4 loại tên lửa mới cho hệ thống, giúp người sử dụng có thể tùy chỉnh các tên lửa mang theo nhằm tăng khả năng tác chiến chống lại các loại mục tiêu nhất định.

Các hệ thống phòng không S-300 và S-400 của Nga bao phủ 90% không phận lục địa Á-Âu. (Ảnh: Mitchell Institute)

Mới đây, các chuyên gia đã phân tích và nhận thấy rằng hệ thống phòng không S-300 và S-400 của Nga kiểm soát phần lớn bán cầu phía đông của hành tinh. Theo đó, dưới sự kiểm soát của các radar của các hệ thống tên lửa phòng không S-300 và S-400, 90% không phận thuộc lãnh thổ của nước tại lục địa Á-Âu và gần như toàn bộ phần phía bắc của châu Phi được kiểm soát. Hơn nữa, ngay sau khi Ấn Độ nhận được S-400, thì con số này có thể tăng hơn nữa.

Theo các nghiên cứu, các vị trí triển khai của hệ thống phòng không S-300 và S-400 của Nga ở đông bán cầu. Đồng thời, từ dữ liệu được công bố, chỉ có một số khu vực vẫn chưa được kiểm soát như một phần không phận của Afghanistan, Mông Cổ và một số quốc gia khác.

Giới chuyên gia lưu ý rằng, các nghiên cứu này thể hiện rõ nhất sự phổ biến của vũ khí Nga, ngay cả khi Mỹ đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với bất kỳ quốc gia nào mua được vũ khí hiện đại nhất của Nga. Trong số đó có thể kể đến Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ,…

Ngày nay, các tổ hợp tên lửa S-300 và S-400 được coi là một trong những hệ thống phòng không đáng tin cậy nhất trên thế giới, mặc dù trong các trận chiến chính thức những phương tiện này chưa bao giờ được sử dụng kể từ khi Nga phát triển.

Một tổ hợp tên lửa S-400 thường có 8 bệ phóng di động (4 ống phóng/bệ) với 32 tên lửa và một trạm chỉ huy, đi kèm xe radar đa năng, radar đo độ cao cùng xe điều khiển. Radar của S-400 có thể phát hiện mục tiêu từ khoảng cách 600 km. Hệ thống này được Nga đưa vào sử dụng từ tháng 8/2007.

S-400 là một trong những hệ thống tên lửa phòng không hiện đại nhất thế giới và có thể bắn trúng các mục tiêu cách xa tới 400 km, cũng như tiêu diệt các mục tiêu trên không (máy bay, tên lửa, UAV...) từ độ cao 5 m đến 27 km.

Ngoài Nga thì Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã biên chế hệ thống phòng không tối tân S-400. Một số quốc gia khác đang đàm phán với Nga để mua hệ thống phòng không tối tân này. Theo các báo cáo, Nga đang có khoảng 28 trung đoàn S-400, mỗi trung đoàn bao gồm 2 hay 3 tiểu đoàn (4 hệ thống/tiểu đoàn), chủ yếu ở vùng duyên hải và biên cương. S-400 sẽ đóng vai trò xương sống của hệ thống tên lửa phòng không của Nga cho tới khi hệ thống phòng không S-500 hoàn thiện.

Thực hư tin đồn S-500 có thể bắn hạ vệ tinh quân sự cách hàng trăm km

Hệ thống phòng không mới nhất S-500 Prometheus của Nga sẽ có thể bắn hạ không chỉ tên lửa, máy bay mà còn cả vệ tinh không gian.

Thanh Bình (lược dịch)