Pháp đưa máy bay không kích đáp trả IS liệu có đúng luật?

Tổng thống Pháp Francois Hollande đã gọi vụ tấn công ở Paris là “hành động gây chiến” cần phải đáp trả “không khoan nhượng” và vào ngày 16/11, Pháp đã tiến hành một đợt không kích lớn vào trung tâm chỉ huy của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tại thành phố Raqqa (Syria).

Máy bay Pháp cất cánh để tiến hành không kích các cứ điểm của IS.

Nhiều nước cũng đã kêu gọi đẩy mạnh can thiệp quân sự vào Syria, nếu cần có thể điều động binh lính đến nước này. Nhưng liệu việc tiến hành chiến dịch quy mô lớn chống IS tại Syria có hợp pháp hay không?

Mọi quyết định tiến hành chiến dịch quân sự lớn của một chính phủ đều phải dựa trên hiến pháp trong nước. Có nước yêu cầu sự đồng thuận từ phía quốc hội, nhưng có nước thì cho phép người đứng đầu quốc gia tự do đưa quân theo ý muốn.

Trên hết, cho đến nay hoạt động không kích của Pháp, Mỹ, Úc, Anh và nhiều nước đồng minh khác vẫn còn gây tranh cãi, bởi theo luật pháp quốc tế, tất cả các nước phải hạn chế dùng vũ lực tại một quốc gia khác. Tuy nhiên, các nước có những lý do rất rõ ràng để điều động quân đội trong một số trường hợp và trong cuộc chiến chống IS chúng ta đã được chứng kiến nhiều lần.

Cụ thể, các nước thường lấy quyền tự vệ của một hoặc nhiều quốc gia để biện hộ cho các chiến dịch đánh bom chống IS và đây rất có thể sẽ được Pháp và nhiều nước khác viện dẫn để đẩy mạnh các hoạt động quân sự.

Không những vậy, theo điều 5 Hiệp ước Washington của Khối quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO), các nước trong khối có quyền hỗ trợ một quốc gia thành viên trong trường hợp bị tấn công. Vụ khủng bố ở Paris có thể được các nước coi là một hình thức công kích một quốc gia NATO.

Lần duy nhất điều luật này được áp dụng là vào thời điểm sau khi vụ khủng bố 11/9 đã xảy ra, NATO đồng ý rằng nếu vụ tấn công thực sự được tiến hành bởi các phần tử nước ngoài, họ sẽ hỗ trợ Mỹ trong việc thực hiện các hoạt động quân sự.

Tuy nhiên, vấn đề là IS không phải là một quốc gia. Theo luật pháp quốc tế, những quyết định quân sự nhằm chống lại một thể chế không được công nhận là một nhà nước thực sự, cho dù là nhằm mục đích tự vệ, là phạm pháp.

Ví dụ, mới đây Tòa án Quốc tế đã đưa ra phán quyết bác bỏ quyết định xây dựng bức tường an ninh ở biên giới Palestine của Israel. Tòa án cho rằng, đây không được coi là hành động tự vệ bởi nó chỉ có thể áp dụng giữa hai đất nước, trong khi Palestine chưa được chính thức là một quốc gia.

Vụ tấn công ở Paris là một trong những vụ việc tồi tệ nhất từng xảy ra. Nhưng liệu vụ khủng bố này có thể là lý do để leo thang cuộc chiến chống IS hay không vẫn còn gây ra rất nhiều tranh cãi.

Nội dung được thực hiện dựa trên tham khảo nguồn tin từ The Guardian, tờ báo thông tin đời sống xã hội có lượng bạn đọc đông đảo của Anh.