Phạm Văn Hạng vui như trẻ thơ khi lắp đầu rồng

Giám đốc Sở GTVT Đà Nẵng Đặng Việt Dũng bắt tay chúc mừng nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng - Ảnh: HC

Trải qua những cuộc... cãi nhau!

Thấy ông vừa xuất hiện từ xa, Giám đốc Sở GTVT Đà Nẵng Đặng Việt Dũng cùng nhiều người có mặt trên công trường đã reo lên: "Anh Hạng đến kìa". Và vẫn với phong thái của một chàng cao bồi miền Viễn Tây, nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng, người thiết kế sáng tạo đầu rồng cho cầu Rồng, vui mừng đón nhận những cái bắt tay chúc mừng của lãnh đạo Sở GTVT Đà Nẵng, BQL dự án cầu Rồng lẫn các cán bộ, kỹ sư, công nhân đang trực tiếp thi công.

Ông đi tới, đi lui nhìn ngắm 2 trong số 4 tổ hợp của đầu rồng đã được đưa tới hiện trường. Rồi tìm một góc khuất nắng, mở bản vẽ, săm soi từng chi tiết đầu rồng được Nhà máy gia công cơ khí 121 (thuộc Cienco 1) sản xuất theo ý tưởng thiết kế của mình. Thậm chí có lúc người đàn ông râu tóc đã bạc phơ này còn leo lên một tổ hợp của đầu rồng, hò reo, nhảy múa như... trẻ thơ!

Không khó để hiểu vì sao nhà điêu khắc lão làng này lại vui đến thế. Ngay từ khi thiết kế phương án kiến trúc cầu Rồng, Công ty Louis Berger (Mỹ) cũng đã có thiết kế đầu rồng nhưng không được lãnh đạo TP Đà Nẵng đồng ý. Bởi đó là đầu rồng của Tây, của Mỹ chứ không phải đầu rồng châu Á, và lại càng không phải là đầu rồng Việt Nam.

Giám đốc Sở GTVT giới thiệu với nhà điêu khắc lão làng này tổ hợp đầu rồng được sản xuất theo thiết kế sáng tạo của ông

Đầu năm 2012, BQL dự án cầu Rồng phát thư mời nhiều nhà hoạ sĩ, điêu khắc có tiếng trong cả nước đưa ra ý tưởng thiết kế đầu rồng cho cây cầu. Cuối cùng thì thiết kế của nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng được chọn, hoàn toàn không phải vì ông là con dân Đà Nẵng (nhưng "lang bạt kỳ hồ" khắp trong và ngoài nước), mà vì phương án kiến trúc do ông đưa ra tạo được sự thuyết phục đối với Hội đồng Kiến trúc quy hoạch TP Đà Nẵng.

Song mọi việc không hề giản đơn, suôn sẻ. Tại cuộc họp Hội đồng Kiến trúc quy hoạch TP Đà Nẵng ngày 15/3/2012, phương án do ông đưa ra lọt vào tầm ngắm song chưa được chuẩn thuận ngay mà trái lại tạo ra cuộc cãi nhau to kéo dài nhiều tháng. Vì thế ông đã đến nhiều bảo tàng trong nước tìm kiếm các mẫu đầu rồng thực sự là rồng Việt Nam.

Qua đó ông nhận thấy rồng thời Lý rất phù hợp để chọn làm mẫu thiết kế đầu rồng nhằm đưa cầu Rồng trở thành tác phẩm mỹ thuật thực thụ của đô thị Đà Nẵng, vừa mang tính đương đại, thể hiện tinh thần mạnh mẽ của đất nước Việt Nam phát triển trong thế kỷ 21 nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hoá, nghệ thuật dân tộc.

Nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng leo lên tổ hợp đầu rồng hò reo, nhảy múa như... trẻ thơ!

Tại cuộc họp Hội đồng Kiến trúc - Quy hoạch Đà Nẵng ngày 16/5/2012, nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng trình bày quan điểm của mình: Rồng thời Lý có đặc điểm cấu tạo khác hẳn các hình rồng thời trước hoặc cùng thời ở Trung Quốc (Hán, Đường, Tống). Đầu rồng thường ngẩng lên, không có sừng, miệng há to, mép trên không có mũi, kéo dài thành một cái vòi uốn mềm mại, vươn lên cao, vuốt nhỏ dần về cuối. Một chiếc răng nanh mọc từ cuối hàm trên, uốn cong và vắt qua vòi mép ở trên, có khi răng nanh rất dài, uốn lượn mềm mại để vươn lên, hoặc với vòi lên bao lấy viên ngọc...

"Rồng thời Lý toát lên sự mạnh mẽ song vẫn mang dáng dấp hiền hòa, mềm mại chứ không dữ dằn, tung hoành đầy vẻ quyền lực vua chúa. Điều đó rất phù hợp với một đất nước đang trên đường hội nhập, giang tay chào đón bạn bè quốc tế. Đó cũng là cảm nhận mà chúng tôi đã mang vào khi thiết kế đầu rồng cho cầu Rồng. Mặt khác, chúng tôi vẫn "tuân thủ" theo khung kỹ thuật của một con rồng thép mà nhà thiết kế cầu đã triển khai, để không dẫn tới "râu ông nọ cắm cằm bà kia". Và mô-típ này của đầu rồng tiếp tục được áp dụng cho đuôi rồng để tạo nên sự hài hoà!" - nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng cho hay.

Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh cùng Chủ tịch UBND TP Văn Hữu Chiến đã trực tiếp xem xét mô hình đầu rồng và đuôi rồng này, hỏi cụ thể từng chi tiết để nghe nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng giải thích cặn kẽ. Sau đó, cả hai người đã hoàn toàn đồng tình với phương án kiến trúc vừa được trình Hội đồng Kiến trúc - Quy hoạch TP lần thứ 2, và chỉ nhắc nhở nhà thiết kế là "khi triển khai trên thực tế phải bảo đảm thật mềm mại chứ không được... bù lon, ốc vít quá!".

Ông lấy bản vẽ, săm soi từng chi tiết đầu rồng

"Mình hạnh phúc nhưng... nhiều người phải cực!"

"Cảm giác đầu tiên của tôi là sung sướng khi tác phẩm của mình được đứng ở đây, giữa trời đất, giữa nhân dân, giữa cuộc đời. Đó là cả một niềm hạnh phúc. Nhưng... sự hạnh phúc của mình khiến quá nhiều người phải cực. Đó là điều tôi không biết phải làm sao để chia sẻ được hết. Tác giả chỉ đưa ra ý tưởng ban đầu và chịu trách nhiệm nghệ thuật, còn lại là biết bao nhiêu lao động, biết bao nhiêu trăn trở, rồi trách nhiệm với xã hội", nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng nói.

Rồi hồ hởi chia vui với các cán bộ, kỹ sư, công nhân trên công trường

Ông dẫn chúng tôi đến xem mắt rồng được thiết kế theo hình trái tim và nói: "Đó là để thể hiện người Đà Nẵng nhìn cuộc đời bằng lòng nhân ái, tính nhân văn. Còn đuôi rồng là một đoá hoa thực sự, 50 năm không héo, không tàn". Rồi từ cầu Rồng nhìn sang cầu Trần Thị Lý cũng đang khẩn trương xây dựng, ông mường tượng: "Đứng từ cầu Sông Hàn nhìn về phía này vào ban đêm sẽ thấy khi các hệ dây cáp cầu Trần Thị Lý được chiếu sáng nghệ thuật sẽ như những ánh hào quang từ trên trời rọi xuống, làm nền cho rồng bay lên!".

Một công nhân đứng gần đó góp chuyện: "Bọn em hay nói với nhau khi đứng từ cầu Rồng: "Nhìn sang bên phải hạc bay (có người nhìn hình dáng kiến trúc của cầu Trần Thị Lý như những chiếc rẻ quạt, có người thấy đó là những cánh buồm đang căng gió vươn khơi, và cũng có người hình dung đó như những cánh hạc từ trên trời hạ xuống nhân gian - PV), nhìn sang bên trái cầu quay sông Hàn". Đúng là vị thế của mỗi cây cầu trên sông Hàn đều rất hay, bọn em đi làm nhiều nơi mà chưa thấy nơi nào được như vậy cả!". Nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng choàng lấy vai người công nhân, cười hết sức sảng khoái.

Chung niềm vui đó, Giám đốc Sở GTVT Đà Nẵng Đặng Việt Dũng cho biết thêm, sau khi lắp xong đầu rồng, nhà thầu sẽ triển khai ngay việc lắp đuôi rồng và đến ngày 10/3 sẽ hoàn chỉnh cả đầu rồng, đuôi rồng và thân rồng để kịp đưa công trình về đích đúng hẹn cùng lúc với cầu Trần Thị Lý vào ngày 29/3/2013 nhân kỷ niệm 38 năm giải phóng TP Đà Nẵng.