Ông Biden tính gì khi xem xét kế hoạch bán F-35 cho UAE?

Chính quyền ông Biden được cho là đang thúc đẩy kế hoạch bán F-35 cho UAE, động thái này diễn ra khi mà UAE đang xem xét mua vũ khí Nga để thay thế.

Reuters ngày 14/4 cho biết, một người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ, Chính quyền ông Biden đã tuyên bố trước Quốc hội rằng, họ đang xúc tiến kế hoạch bán hơn 23 tỉ USD vũ khí cho Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), bao gồm cả máy bay chiến đấu F-35 tiên tiến.

Người phát ngôn này cho biết, Chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục xúc tiến kế hoạch bán vũ khí cho UAE. "Chúng tôi vẫn đang tiếp tục xem xét chi tiết việc sử dụng những vũ khí này và đã tham khảo ý kiến của các quan chức UAE".

Máy bay F-35 tối tân của Mỹ. Nguồn: Sina.

Theo các báo cáo, kế hoạch bán vũ khí cho quốc gia vùng Vịnh đã được hoàn thiện trước khi ông Trump rời nhiệm sở. Trước đó, ông Biden đã đình chỉ kế hoạch này để kiểm tra lại thỏa thuận.

Trong những tháng trước khi kết thúc nhiệm kỳ của mình, chính quyền Trump đã phê duyệt nhiều hợp đồng bán vũ khí với trị giá lên đến hàng chục tỉ USD, bao gồm cả kế hoạch bán 50 máy bay chiến đấu F-35 cho UAE.

Báo cáo đề cập rằng một số nhà lập pháp Mỹ đã chỉ trích sự tham gia của UAE vào cuộc chiến Yemen, tin rằng xung đột Yemen đã trở thành một trong những thảm họa nhân đạo nghiêm trọng nhất trên thế giới. Họ lo ngại việc bán vũ khí có thể vi phạm cam kết trước đó của Mỹ nhằm đảm bảo ưu thế quân sự của Israel trong khu vực.

Tháng 12/2020, Thượng viện Mỹ đã cố gắng ngăn Mỹ bán máy bay chiến đấu F-35 cho UAE, nhưng cuối cùng đã thất bại do lập trường khác nhau giữa các đảng phái. Ngày 20/1/2021, chỉ khoảng một giờ trước khi ông Biden nhậm chức Tổng thống Mỹ, ông Trump đã nhanh chóng hoàn tất việc bán vũ khí quy mô lớn này cho UAE.

Tuy nhiên, vào cuối tháng 1/2021, chính quyền Biden tuyên bố sẽ đánh giá lại dự án, UAE cho biết họ mong đợi kết quả đánh giá và hoan nghênh hai bên cùng hợp tác để xoa dịu căng thẳng và tái khởi động đối thoại khu vực.

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 13/4 cho biết, nếu kế hoạch này có thể được thực hiện theo đúng lộ trình, dự kiến vũ khí và thiết bị sẽ được chuyển giao cho UAE vào năm 2025 hoặc muộn hơn.

Được biết, thời Chính quyền Trump muốn thúc đẩy kế hoạch bán vũ khí cho UAE là nhằm giúp nước này răn đe các mối đe dọa tiềm tàng từ Iran. Ý đồ thực sự của Trump là muốn đưa ông Biden vào “thế khó” ở Trung Đông, bởi kế hoạch này chắc chắn sẽ gặp phải phản ứng mạnh mẽ của Israel, do việc UAE sở hữu F-35 sẽ làm mất cân bằng cán cân sức mạnh quân sự ở Trung Đông.

Cùng với đó, ông Biden có kế hoạch trở lại đàm phán hạt nhân với Iran, việc ông Trump thúc đẩy kế hoạch bán F-35 cho UAE sẽ làm Tehran “nổi giận” và khó có thể chấp nhận trở lại đàm phán nếu Mỹ không hủy kế hoạch này.

Tuy nhiên, phía UAE lại đang tỏ ra không mấy “mặn mà” với F-35 của Mỹ. Thời gian qua, UAE đã rất kỳ vọng về việc mua được tiêm kích tàng hình F-35 Lightning II, tuy nhiên do sự phản đối mạnh mẽ của Israel và thái độ “cân nhắc” của Mỹ, Dubai đã cảnh báo sẽ đổi sang mua vũ khí Nga nếu yêu cầu của mình không được đáp ứng.

Giới chuyên môn nhận định, nếu Chính quyền Biden tiếp tục “xem xét” hợp đồng này, có thể sẽ đưa UAE quay trở lại đàm phán với Moscow về việc mua máy bay chiến đấu của Nga. Rất có thể là mua tiêm kích đa năng thế hệ 4,5 Su-35.

"UAE bày tỏ sự không hài lòng tột độ với hành động của Washington và rất có thể sẽ từ chối đàm phán thêm với Mỹ về việc cung cấp các loại vũ khí này do quan điểm của Washington liên tục thay đổi, mua một lô Su-35 của Nga với cùng kinh phí lớn là khá rõ ràng, ngay cả máy bay chiến đấu Su-57 cũng được xem xét", báo chí Nga cho biết.

Vẫn chưa rõ chính xác những hành động mới đây của Tổng thống Mỹ Joe Biden là nhằm mục đích gì, khi mà từ sau khi cầm quyền, chính sách của ông Biden ở Trung Đông có thể nói là hết sức mờ nhạt, và tập trung cao độ vào khu vực châu Âu, Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Một số chuyên gia Nga cho rằng, động thái của ông Biden có thể là nhằm ngăn chặn Nga tăng cường hơn nữa ảnh hưởng ở Trung Đông thông qua việc xuất khẩu vũ khí sang khu vực này.

Hiện tại vẫn còn quá sớm để nói về triển vọng UAE mua vũ khí Nga, bởi Mỹ vẫn sẵn lòng áp dụng các biện pháp trừng phạt theo Đạo luật CAATSA với UAE, chưa kể đến việc họ có thể cung cấp các phiên bản nâng cấp của F-15 và F-16 tính năng tương đương Su-35 như biện pháp thay thế.