Nhật Bản phát triển UAV, sẵn sàng "đối đầu" Trung Quốc?

Nhật Bản đang trên đà trở thành một trong những quốc gia phát triển máy bay quân sự không người lái, điều mà dư luận trong nước cũng như một số nước trên thế giới phản đối. Một chính trị gia Nhật Bản cảnh báo rằng công cuộc phát triển vũ khí của Nhật Bản “giống như thời trước Thế chiến II”. Nhằm hỗ trợ Tokyo, Mỹ đã triển khai hai máy bay do thám không người lái Global Hawk đến một căn cứ không quân ở miền Bắc Nhật Bản, khiến Trung Quốc và Triều Tiên không hài lòng.

Một máy bay không người lái RQ-4 của Mỹ tại căn cứ không quân Misawa, Nhật Bản.

Theo một nhà phân tích của IHS Jane’s, một trong những nhà xuất bản về lĩnh vực quốc phòng uy tín nhất trên thế giới, dự kiến Nhật Bản sẽ đầu tư 3 tỉ Yên (khoảng 372 triệu USD) trong vòng một thập kỷ tới nhằm tiếp tục chương trình phát triển máy bay chiến đấu không người lái.

“Trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến 2023, chúng tôi dự báo rằng Nhật Bản sẽ chế tạo ba máy bay Global Hawk cùng các loại tên lửa tìm diệt UAV để ngăn chặn hiểm họa vũ khí hạt nhân của Triều Tiên cũng như sự phát triển quân sự của Trung Quốc”, nhà phân tích giấu tên cho biết. “Nhật Bản đang phát triển UAV với tốc độ rất nhanh và có thể sẽ đạt được mục tiêu của mình trước năm 2020”.

Bên cạnh đó, nhà phân tích trên cũng cho biết chính phủ Nhật Bản sẽ đầu tư gấp 300% so với mức độ hiện tại vào việc chế tạo máy bay không người lái.

Theo báo cáo ngân sách quốc phòng Nhật Bản năm 2014, việc đẩy mạnh đầu tư chế tạo UAV là cần thiết, “nhằm xây dựng quốc phòng và đảm bảo an ninh trên biển và trên không của Nhật Bản, đáp trả bất kỳ hành động tấn công vào các đảo xa”. Đối với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, việc đẩy mạnh đầu tư phát triển quân đội là một trong những chính sách nhằm chống lại sự bành trướng của Trung Quốc trong khu vực.

Nhà phân tích của IHS Jane’s cho biết, một trong những mục tiêu lâu dài của chương trình phát triển máy bay không người lái Nhật Bản là có trong tay một lực lượng để bảo vệ lợi ích quốc gia. Đây được coi là hành động bất hợp pháp bởi Điều 9 trong Hiến pháp Nhật Bản nghiêm cấm chính phủ nước này gây hấn bằng các biện pháp quân sự.

Tuy nhiên, vào tháng 6/2014, ông Abe cho phép lực lượng vũ trang Nhật Bản có quyền tự do hoạt động hơn. Sau khi hội đàm với nội các của mình, ông Abe đã diễn giải lại Điều 9, qua đó quân đội Nhật Bản có quyền điều động quân đội để bảo vệ các quốc gia khác trên thế giới. Bằng cách này, ông không cần phải chờ quyết định của quốc hội cũng như chờ bỏ phiếu lấy ý kiến nhằm sửa đổi hiến pháp.

Tranh chấp quân đảo Senkaku/Điếu Ngư đã khiến quan hệ Nhật Bản và Trung Quốc trở nên lạnh nhạt.

Ngay sau đó, hàng trăm ngàn người dân Nhật Bản đã biểu tình bên ngoài tư gia của Thủ tướng Nhật Bản, có người đã tự châm lửa lên người mình để bày tỏ sự phản đối. Truyền thông Nhật Bản cũng chỉ trích động thái trên. Nhưng ông Abe không hề nao núng. Trong một cuộc họp báo, ông cho biết chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên và hoạt động quân sự của Trung Quốc là nguyên nhân ông diễn giải lại Điều 9.

Ông Noah Smith, một trợ lý giáo sư của đại học Stony Brook (Mỹ) cho biết dư luận Nhật Bản vẫn tỏ ra không mặn mà với việc chính phủ đẩy mạnh phát triển vũ khí cho quân đội, mặc dù một số khảo sát gần đây cho thây ý kiến của người dân đang dần thay đổi.

Việc Nhật Bản đẩy mạnh đầu tư phát triển UAV khiến Bắc Kinh tỏ ra không hài lòng. Mặc dù hai nước tuyên bố máy bay không người lái của họ sẽ chỉ được dùng cho mục đích do thám, các chuyên gia cảnh báo rằng khả năng một cuộc xung đột bằng UAV trong khu vực trong tương lai là rất cao.

Căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc về vấn đề tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đã lên cao trong những năm gần đây. Truyền thông Trung Quốc đưa tin vào năm ngoái rằng Bắc Kinh sẽ cho xây dựng 11 căn cứ máy bay không người lái dọc bờ biển để theo dõi tình hình trên các đảo. Thêm vào đó, Bắc Kinh đã cho thử nghiệm loại máy bay không người lái tàng hình mới gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Ông Smith cho rằng cuộc thử nghiệm này là nhằm trấn an dư luận trong nước thay vì khiêu khích Nhật Bản.

Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản, vì vậy việc leo thang quân sự có thể sẽ ảnh hưởng nặng nề đến đối với nền kinh tế Nhật Bản. Ông Smith cho biết Nhật Bản chưa chắc sẽ nhượng bộ trong vấn đề tranh chấp đảo. Như vậy, quan hệ giữa hai quốc gia có nền kinh tế phát triển nhất châu Á có thể sẽ còn rất căng thẳng.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo trang tin công nghệ quốc phòng Defense One của Mỹ. Defense One chuyên cung cấp tin tức, các bài phân tích về các chủ đề và xu hướng sẽ định hình tương lai của quốc phòng và an ninh quốc gia Mỹ.