“Người Brazil” A-29B Super Tucano sắp chiến thắng ở Mỹ?

Máy bay A29 Super Tucano của không quân Brazil.

“Phi cơ huấn luyện nâng cấp” AT-6B đấu với A-29B Super Tucano

Quyết định chọn loại máy bay nào sẽ ảnh hưởng đến việc Không quân Hoa Kỳ tiến hành hỗ trợ đường không tầm gần (CAS) và chống nổi dậy (COIN) như thế nào. Mỹ cần có loại máy bay  mạnh mẽ, tỉ lệ chi phí/hiệu quả tốt, dễ bảo trì và phải được trang bị vũ khí thông thường mạnh, trong điều kiện kinh phí phù hợp.

Những loại máy bay cánh quạt một động cơ này gợi nhớ lại thời sau Thế chiến II. Nay Mỹ đòi hỏi chúng phải thực hiện những nhiệm vụ chiến thuật gần tương tự bằng nền tảng vũ khí và công nghệ của thế kỷ 21. Kẻ chiến thắng lần này sẽ không có sự hấp dẫn như của F-16C/D, F/A-18E/F hoặc F-15E; tuy nhiên, nó được đòi hỏi phải thực hiện nhiều nhiệm vụ hỗ trợ đường không tầm gần với chi phí khoảng 1.000USD cho mỗi giờ bay.

Lần đầu tiên kể từ năm 1975, quân đội Mỹ phải ra quyết định chọn lựa để có được 55 -100 máy bay dùng cho 2 loại nhiệm vụ CAS và COIN. 2 loại máy bay đã lọt vào vòng chung kết là AT-6B (sản phẩm hợp tác giữa Hawker Beachcraft và Lockheed Martin) và A-29B Super Tucano (do hãng sản xuất máy bay Brazil Embraer hợp tác chế tạo với công ty Mỹ Sierra Nevada).

Máy bay A-29 Super Tucano.

Máy bay AT-6

Máy bay AT-6 phóng rocket

Kẻ thắng phải có khả năng bay ở độ cao lên đến 30.000 feet so với mực nước biển, có phạm vi hoạt động 900 hải lý, có thể thực hiện tốt nhiệm vụ trong 6 tiếng đồng hồ liên tục. Các máy bay này sẽ được trang bị với thùng nhiên liệu, màn hình hiển thị đa chức năng (MFD) và màn hình hiển thị hoàn toàn tương thích trên mũ phi công (HUD) có tầm nhìn ban đêm (NVG). 

Nó cũng sẽ có thể thực hiện một loạt nhiệm vụ ngoài CAS như quay video, chuyển tiếp thông tin kiểm soát không lưu, hộ tống, giám sát tình báo và trinh sát (ISR). Đồng thời sử dụng nhiều loại trang bị như quang-điện, cảm biến hồng ngoại và laser. Nó phải được trang bị pod súng máy cỡ đạn .50, rocket 2,75 inch, tên lửa không-đối-đất như Hellfire hoặc Maverick, tên lửa không-đối-không AIM-9, bom dẫn đường laser Paveway II và Paveway IV, bom có điều khiển JDAM và bom đường kính nhỏ. Chiếc máy bay CAS - COIN tương lai sẽ có tiếng kêu như một con mèo, nhưng phải cắn giống như một con sư tử.

Hai luồng dư luận

Những người phản đối việc đưa vào biên chế những máy bay “hoài cổ” như thế này, họ nên xem xét hai yếu tố: 1) Không có nhiều máy bay có khả năng thực hiện “phổ nhiệm vụ” rộng như vậy, mang nhiều vũ khí nhưng có chi phí vận hành thấp như vậy, và 2) Việc chính quyền Obama tuyên bố cắt giảm chi phí quốc phòng khiến các giải pháp thay thế coi trọng tính hiệu quả / chi phí sẽ thắng thế.

Nhiều người đã ủng hộ AT-6B vì nó được chế tạo trên nền tảng T-6A Texan II - loại máy bay huấn luyện đã hoạt động tốt trong thời gian lâu dài trong không quân và hải quân Mỹ. Ngoài ra, cần thiên vị đối với cơ sở quốc phòng Mỹ để giữ việc làm tại Mỹ, và mối lo về phụ tùng thay thế cho A-29B Super Tucano...

Nhưng, nhiều người khác cho rằng những lập luận đó có ít tính  thuyết phục. Không giống như A-29B Super Tucano, AT-6 vốn đã không được phát triển cho các nhiệm vụ COIN - CAS. Do đó, Hawker Beachcraft đã phải nỗ lực thay đổi thiết kế của AT-6B, như trang bị động cơ mạnh mẽ hơn, tăng cường khung máy bay, thiết kế lại cánh để phù hợp với giá treo, buồng lái và giáp bọc động cơ. Không như nhiều người Mỹ nghĩ, AT-6 lại không phải là thiết kế máy bay của Mỹ; nó được phát triển dựa trên loại Pilatus PC-9M của Thụy Sĩ, do Hawker Beachcraft chế tạo từ năm 1998.

Máy bay Pilatus PC-9M

A-29B Super Tucano sẽ được chế tạo nhờ hợp tác với công ty Mỹ Sierra Nevada có trụ sở tại Jacksonville, Florida. A-29B là chiến đấu cơ đã được khẳng định từ thực tiễn hoạt động, từ ý tưởng chế tạo ban đầu đã nhằm để thực hiện các nhiệm vụ CAS - COIN, do đó không cần chỉnh sửa nhiều, và nó đã được bán chạy hơn T-6A Texan II trên thị trường quốc tế. 

Super Tucano đã phục vụ như máy bay chiến đấu trong không quân Brazil, Colombia, Ecuador, Cộng hoà Dominica, Indonesia và Chile. Sẽ sai lầm nếu đánh giá thấp A-29B Super Tucano, nó đã được thử nghiệm bởi Hải quân Hoa Kỳ khi tham gia vào chương trình Fury sắp diễn ra để phát triển nền tảng CAS - COIN cho nhân viên hoạt động đặc biệt. Còn AT-6B thì sẽ không được đánh giá trong Fury, bởi vì nó vẫn còn đang được phát triển!

Máy bay huấn luyện T6A Texan II của không quân Mỹ.

Không quân Hoa Kỳ, có lẽ, không muốn lặp lại những chương trình thảm hại và gây tranh cãi như các chương trình phát triển máy bay tiếp dầu trên không  KC-X hoặc máy bay tìm kiếm-và-cứu hộ CSAR-X. Loại máy bay CAS - COIN mới cần được vận hành ở căn cứ của Không quân Hoa Kỳ và các tàu sân bay của Hải quân Hoa Kỳ như là một giải pháp hiệu quả đối với thách thức ngân sách của Lầu Năm Góc.