Mỹ sốt sắng hành động với Đài Loan nhưng lạnh nhạt với Trung Quốc

Mỹ đã bổ nhiệm đại diện cấp cao ở Đài Loan, nhưng vị trí đại sứ Mỹ ở Trung Quốc vẫn bị bỏ trống suốt 9 tháng qua.

Theo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), đây là dấu hiệu cho thấy chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn tăng cường các mối quan hệ với Đài Loan, trong khi vẫn duy trì chính sách gia tăng sức ép với Trung Quốc.

Trong thông báo vào đêm ngày 6/7, Viện Mỹ ở Đài Loan (AIT), cơ sở được xem như đại sứ quán Mỹ ở Đài Bắc, thông báo bà Sandra Oudkirk sẽ trở thành Giám đốc AIT vào cuối mùa hè năm nay để thay cho ông Brent Christensen.

Bà Sandra Oudkirk gặp gỡ nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn vào năm 2019. (Ảnh: SCMP)

Bà Oudkirk đảm nhận cương vị mới vào đúng giai đoạn quan trọng chứng kiến những thay đổi lớn trong các mối quan hệ của Đài Loan với Mỹ và Trung Quốc. Trong khi đó, dù vị trí đại sứ Mỹ tại Trung Quốc đã bị bỏ trống được 9 tháng, nhưng chính quyền của Tổng thống Biden vẫn chưa có động thái nào sớm quyết định ai sẽ giữ chức vụ này.

Để đối phó trước sức ép ngày càng lớn từ phía Trung Quốc với Đài Loan, Washington đã cho tăng cường các mối quan hệ bán chính thức với Đài Bắc trong lĩnh vực thương mại, văn hóa và cả quân sự.

Bà Oudkirk từng có thời gian công tác tại AIT và gần đây làm việc trên cương vụ quan chức cấp cao Mỹ phụ trách nhóm Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương, cùng chức vụ phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Australia, New Zealand và các đảo ở Thái Bình Dương. Bà Oudkirk cũng sẽ trở thành người phụ nữ đầu tiên giữ chức Giám đốc AIT.

Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn đã gửi lời chúc mừng tới bà Oudkirk thông qua tài khoản Twitter vào ngày 7/7.

Điều đáng nói, trong khi Mỹ đã bổ nhiệm đại diện hàng đầu tại Đài Bắc, vị trí đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh vẫn còn trống kể từ khi ông Terry Branstad kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 10/2020. Được biết, vào đầu năm nay, ông Nicholas Burns, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách các vấn đề chính sách và ông Rahm Emanuel, cựu Thị trưởng Chicago nằm trong danh sách các ứng viên sáng giá nhất có thể trở thành đại sứ Mỹ tại Trung Quốc.

Lâu nay, Trung Quốc chỉ xem Đài Loan là một tỉnh ly khai và vẫn thuộc lãnh thổ đại lục. Do đó, Bắc Kinh phản đối mọi mối quan hệ và tương tác giữa Đài Loan với chính quyền các nước khác.

Dù Washington và Đài Bắc không thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức, nhưng Mỹ hiện là quốc gia ủng hộ mạnh mẽ nhất đối với Đài Loan trên trường quốc tế và còn là nhà cung cấp vũ khí chính cho Đài Loan.

Kể từ khi bà Thái Anh Văn trở thành nhà lãnh đạo Đài Loan vào năm 2016, Trung Quốc liên tiếp gia tăng sức ép ngoại giao, kinh tế và quân sự để "dằn mặt" các lực lượng ủng hộ giành độc lập cho Đài Loan.

Điển hình, trong năm qua, quân đội Trung Quốc đã cho tăng cường điều động máy bay quân sự và tàu chiến đi qua hoặc hoạt động quanh đảo Đài Loan. Thậm chí, Trung Quốc cấm công dân đi du lịch sang Đài Loan. Hồi tháng Hai, Trung Quốc đã cấm nhập khẩu dứa của Đài Loan. Động thái của Bắc Kinh khiến Đài Loan cáo buộc là “chính trị hóa” ngành nông nghiệp.

Còn vào hôm 1/7, nhân lễ kỷ niệm 100 năm đảng Cộng sản Trung Quốc, phát biểu tại Quảng trường Thiên An Môn, Chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố Trung Quốc sẽ hoàn thành “thống nhất” Đài Loan và “đập tan” mọi nỗ lực giành độc lập cho hòn đảo này.

“Không một ai được đánh giá thấp quyết tâm lớn, sự sẵn sàng kiên định cùng năng lực hùng mạnh của người dân Trung Quốc trong công tác bảo vệ chủ quyền và hợp nhất lãnh thổ”, ông Tập khẳng định.

Từ thời chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump, Mỹ bắt đầu có thêm những hành động cứng rắn nhằm ngăn Trung Quốc có nỗ lực thay đổi hiện trạng đối với Đài Loan. Dưới thời ông Trump, Mỹ đã điều động một số quan chức cấp cao tới Đài Loan và ký kết thỏa thuận bán 66 tiêm kích F-16. Đây là lần đầu tiên Mỹ bán các chiến đấu cơ hiện đại cho Đài Loan kể từ thời chính quyền cựu Tổng thống George H.W. Bush vào năm 1992.

Hiện tại, chính quyền của Tổng thống Biden vẫn tiếp tục thi hành đường lối chính sách của người tiền nhiệm khi cho tăng cường các mối quan hệ với Đài Loan. Trong tháng Sáu, Mỹ đã cho nối lại các cuộc thảo luận về đầu tư và thương mại vốn bị trì hoãn thời gian dài với Đài Loan. Đây được xem là bước đi đầu tiên trên hành trình Mỹ - Đài ký kết một thỏa thuận thương mại song phương.