Liệu sẽ có “chiến tranh quy mô nhỏ” trên biển Đông?

Những tranh chấp của các nước trong khu vực với Trung Quốc nhằm bảo vệ chủ quyền biển đảo đã từ lâu trở thành tâm điểm của nhiều hãng thông tấn quốc tế. Trên thực tế, tất cả các nước trong khu vực đều bị vướng vào các tranh chấp này, từ Hàn Quốc, Nhật Bản cho đến Phillipines hay Việt Nam.

Đội tàu Hải Giám của Trung Quốc thường xuyên xuất hiện trên biển Đông

Chỉ tính riêng trong tháng 3, Bắc Kinh đã có những cuộc khẩu chiến gay gắt với Seoul về chủ quyền các đảo đá san hô, với Manila về kế hoạch xây dựng một bến phà trên biển và với Hà Nội về việc Bắc Kinh tiến hành xây dựng công trình giàn khoan thăm dò tìm kiếm dầu khí khổng lồ trên biển Đông. Thậm chí, không chỉ dừng lại ở lời nói, những tàu cá cùng với ngư dân của Việt Nam đã bị phía Trung Quốc ngang ngược bắt giữ. Sự vô lý ở chỗ, tất cả các vùng nước, đảo đá ngầm và đảo nổi diễn ra tranh chấp đều ở gần các nước nhỏ trong khu vực đã tuyên bố chủ quyền hơn là Trung Quốc.

Trung Quốc vốn bị rơi vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”trên eo biển Malacca. Nếu có xung đột tại khu vực này, nguồn cung cấp dầu thô và quặng sắt cần thiết để giữ cho nền kinh tế Trung Quốc sống sót và tăng trưởng có thể bị cắt đứt một cách dể dàng bằng cách xiết chặt eo biển kết nối Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Vì vậy, giới chức trách Trung Quốc liên tục có những động thái chiếm cứ và ráo riết tiến hành thăm dò, khai thác nguồn tài nguyên dầu mỏ và khí đốt trên vùng biển phía Tây Thái Bình Dương nhằm thoát ra khỏi tình trạng bấp bênh về nguồn cung nhiên liệu khổng lồ cho nền kinh tế. Theo ước tính, lượng dầu mỏ dự trữ ở Tây Thái Bình Dương có thể đủ đáp ứng cho nhu cầu của Trung Quốc trong vòng 60 năm.

Chính thức đạt mức chi tiêu kỷ lục cho quốc phòng lên tới hơn 100 tỷ USD trong năm 2012 (con số thực còn có thể cao hơn nhiều), quân đội Trung Quốc (PLA) đang dồn hết sức xây dựng lực lượng nhằm đạt được sức mạnh cần thiết để có dễ dàng đạt được mục đích giao tranh nhằm đảm bảo an ninh năng lượng của Trung Quốc.

Hệ thống tên lửa đạn đạo chống tàu mới mà Trung Quốc triển khai khiến Mỹ phải nghiêm túc suy nghĩ lại về việc quyết định lực lượng đồn trú của mình tại các nước đồng minh trong khu vực. Hoa Kỳ đã quyết định gửi đến các căn cứ này một số lượng lớn các máy bay chiến thuật tấn công mặt đất, tên lửa hành trình chống tàu và cả một hạm đội lớn tàu chiến cùng tàu ngầm có trang bị tên lửa.

Nếu Bắc Kinh tự tin rằng Mỹ sẽ đứng ngoài không can thiệp vào các cuộc tranh chấp, các nước láng giềng có thể sẽ bị “nắn gân” trong một tương lai gần. Tháng 8 tới, thế hệ máy bay chiến đấu J-15 sẽ được trang bị cho Thi Lang – tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc. Việc liên tục ra tăng số lượng các tàu khu trục Hải quân, tàu chiến nhỏ, máy bay trực thăng cùng tàu sân bay nhằm mục đích có thể tiến hành các cuộc tấn công chớp nhoáng bằng cách đổ bộ ào ạt hàng ngàn lính thủy quân lục chiên lên các đảo tranh chấp.

Việc dọn đường dư luận đã được giới chức Trung Quốc thực hiện liên tục trong suốt thời gian qua, trên các cổng thông tin truyền thông lớn của Trung Quốc, nhất là thời báo Hoàn Cầu, liên tục có các bài bình luận về việc Trung Quốc cần thiết phải thực hiện những cuộc “chiến tranh quy mô nhỏ” nhằm trấn áp đối thủ. Mới hồi tháng 3 vừa qua, Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng lên tiếng nhắc nhở PLA cần phải luôn luôn sẵn sàng cho các cuộc “chiến tranh địa phương”.

Theo Steve Tsang, Giám đốc Viện nghiên cứu chiến lược Trung Quốc của trường Đại Học Nottingham (Anh), các cuộc chiến tranh quy mô nhỏ có xảy ra hay không phụ thuộc rất nhiều vào đối sách của Trung Quốc với từng đối thủ khác nhau. Tsang tin rằng chiến tranh gần như là điều không thể xảy ra với Nam Hàn cho dù hai nước đã có những cuộc đấu khẩu gay gắt về chủ quyền đối với vùng đảo đá ngầm Leodo Reef ven hòn đảo du lịch Jeju nổi tiếng của Hàn Quốc.

“Nếu Trung Quốc bắt đầu những hành động quân sự chống lại Hàn Quốc đó sẽ là một việc nghiêm trọng với bất cứ ai. Mỹ nhất định sẽ có những hành động cứng rắn tại Hội đồng Bảo An nhằm áp đặt một lệnh ngừng bắn ngay lập tức" – Tsang nói.

Tuy nhiên, ngược lại, hành động chống lại một đối thủ nào đó trong khu vực Đông Nam Á lại là một vấn đề khác. Tuy không hề dễ dàng, nhưng Trung Quốc có khả năng đạt được những thắng lợi tức thời trong giao tranh nhờ ưu thế vượt trội về lực lượng, nhưng về lâu dài, việc duy trì sự chiếm đóng trên các khu vực đó lại rất khó khăn. Hơn nữa, việc tấn công đó có thể coi là một hành động “bứt dây động rừng”, sẽ nhanh chóng đẩy các nước khác trong khu vực vào hàng ngũ đồng minh thân cận của Mỹ để “chĩa mũi dáo” chống lại Trung Quốc.

“Nhưng về cơ bản, sẽ khó có một quốc gia nào có thể đơn độc đối phó lại được với Trung Quốc”. Tsang nói thêm. Trên quan điểm đó, hiệp ước liên minh phòng thủ giữa Philippines và Mỹ có thể giúp cho Đông Nam Á “miễn nhiễm” được với những cuộc tấn công chớp nhoáng của Trung Quốc.

“Tuy nhiên những điều khoản của hiệp ước cần được kiểm tra kỹ lưỡng. Chính phủ Mỹ cần phân định rạch ròi thế nào mới là một cuộc tấn công xâm phạm Phillipines để xác định trách nhiệm hành động đáp trả phù hợp và kịp thời. Sẽ chẳng có gì xảy ra nếu sự việc chỉ dừng lại ở mức độ tranh cãi tại các cuộc hội họp.” Tsang nói.

James Holmes, Phó Giáo sư chiến lược tại Đại học Chiến tranh Hải quân Hoa Kỳ, nói rằng Bắc Kinh có thể sẽ phải rời khỏi tất cả các bàn đàm phán nếu PLA tấn công bất cứ quốc gia Đông Nam Á nào.

“Bắc Kinh sẽ chỉ dám duy trì những cuộc tấn công nhỏ và thực hiện nó một cách mờ ám nhất có thể. Sự lớn mạnh của các lực lượng phòng thủ Đông Nam Á cùng với việc nâng cấp cơ sở khí tài như tên lửa chống tàu hay các hệ thống phòng vệ ven biển thật sự sẽ khiến Trung Quốc phải nhụt chí nếu có giao tranh lớn.” Holmes nói.

Ông giải thích rằng, lực lượng quân sự hùng hổ mà Trung Quốc phô trương sẽ chỉ là để “dọa ma” đối thủ và đi kèm đó là những hành động quấy nhiễu, khiêu khích liên tục ở quy mô nhỏ đối với các mục tiêu “vô thưởng vô phạt” như các tàu đánh cá hay tàu hàng nhỏ bằng các lực lượng tuần tra bảo vệ có vũ trang nhẹ trên biển như tàu Hải Giám.

“Lực lượng Hải Quân Đông Nam Á có thể thách thức những tàu Hải Giám, nhưng họ nên hiểu rõ rằng PLA có thể đáp trả bằng một lực lượng lớn gấp bội nếu như phía Đông Nam Á có hành động tấn công trước.”

Các nhà kinh tế cũng đồng thời bày tỏ sự lo lắng về nguy cơ một cuộc chiến tranh năng lượng quy mô nhỏ có thể xảy ra đối với những người láng giềng của Trung Quốc.

“Nếu một quốc gia nào đó bị Trung Quốc tấn công, thị trường chứng khoán thế giới sẽ bị chao đảo nghiêm trọng trong một thời gian ngắn nhưng Trung Quốc sẽ phải lĩnh về những hậu quả nhiều hơn bất cứ quốc gia nào khác và nghiêm trọng hơn cả tình trạng lạm phát, thất nghiệp và dư thừa sản phẩm.” Edwards, chuyên gia chiến lược Trung Quốc tại đại học Tamkang Đài Loan, cảnh báo.

Giống như ví dụ điển hình trong cuộc giao tranh ngắn, kéo dài chỉ trong vòng 9 ngày giữa Nga và Georgia hồi năm 2008. Với tiềm lực quân sự vượt trội của mình, Nga đã dễ dàng đẩy lùi Gioergia về phí đông Ossetia. Nhưng trong suốt hai tuần sau đó, truyền thông quốc tế tràn ngập những lời chỉ trích dành cho Nga và phương Tây càng thêm ghẻ lạnh hơn với Nga khiến cho Nga gặp không ít tổn thất. Trên quan điểm đó, Edwards cho rằng Trung Quốc sẽ phải cân nhắc thật kỹ lưỡng nếu không muốn phải trả giá đắt cho những cuộc phiêu lưu quân sự của PLA.

Phan Vinh

Theo Asia Times