Không giảm giá xăng do điều hành lúng túng

Thông tin này được bà Đàm Thị Huyền – Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Xăng dầu VN (Petrolimex) đưa ra tại buổi họp giao ban trực tuyến tháng 7 của Bộ Công thương diễn ra sáng 1/8.

Tháng 6, có thời điểm giá xăng có thể giảm

Trước thông tin Nhà máy lọc dầu Dung Quất dừng sản xuất để bảo dưỡng từ 15/7, bà Đàm Thị Huyền cho biết, trước đó Petrolimex đã chủ động kế hoạch để đảm bảo nguồn xăng dầu nhập khẩu. Tuy nhiên, áp lực nguồn cũng không quá lớn, do trong hai tháng 6 và 7 sản lượng tiêu thụ của Petrolimex sụt giảm mạnh, hiện chỉ còn khoảng 532.000 m3/tháng, chỉ bằng 65% tháng cao điểm nhất trong quý 1/2011, là 860.000 m3/tháng. Sau thời gian dài Quỹ bình ổn xăng dầu “âm” nặng, tính tới đầu tháng 7 đã dương trở lại, khoảng 102 tỷ đồng.

Theo lãnh đạo Petrolimex, có hai nguyên nhân khiến lượng hàng bán ra của đơn vị này sụt giảm mạnh trong các tháng 5 và 6, là do: “lực cầu” yếu, trong khi áp lực kinh doanh có lãi luôn là bài toán nan giải đối với đơn vị này. Tức là khi kinh doanh xăng dầu lỗ thì áp lực đổ dồn vào Petrolimex nên lượng bán ra tăng rất cao, nhưng khi có lãi thì lượng bán ra của DN lại sụt giảm mạnh, khiến Petrolimex lung túng trong việc điều hành. Bà Huyền dẫn chứng, tồn kho cao, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Petrolimex phải duy trì tồn kho bình quân 30 ngày, phải đảm bảo kế hoạch nhập khẩu hàng ổn định. Khi qua giai đoạn bình ổn giá, thị trường chững lại, Petrolimex rất khó khôi phục ngay nguồn này, nên có thời điểm như đầu tháng 6/2011 mức tồn kho của Petrolimex lên đến gần 40 ngày - vượt quy định hơn 30%.

Thực tế, trong 2 tháng qua, kinh doanh xăng dầu lỗ nhưng có một nghịch lý là một số đơn vị phải đưa cho đại lý một khoản thù lao, hay còn gọi là khoản chênh lệch giá khá lớn. Nhờ vậy, mà các khâu trung gian được lợi rất nhiều. Các đại lý muốn đẩy hàng tồn kho phải qua đại lý và vì vậy mà bài toán giám giá xăng dầu cứ đi vào thế luẩn quẩn. Mặc dù tại thời điểm đó Bộ Tài chính đã có văn bản đồng ý, nhưng bà Huyền cho hay, Petrolimex lúng túng không biết xử lý cách nào. “Nếu lấy lãi của giai đoạn sau bù lỗ cho giai đoạn trước thì chúng tôi sẽ không dám làm gì cả vì phải tích lũy để trả nợ”, bà Huyền nói và cho rằng đây là một bất cập rất lớn trong điều hành vĩ mô. “Mâu thuẫn giữa tồn kho cao, dư nợ vay ngoại tệ lớn đang trở thành bài toán luẩn quẩn, khiến cho áp lực giảm giá bán lẻ trong nước không thể thực hiện được, dù nếu xét về lượng xăng dầu nhập khẩu tại chỗ trong tháng 6, đã có thời điểm có thể giảm giá bán lẻ trên thị trường”, bà Huyền phân trần.

Lại thiếu ngoại tệ cho nhập khẩu xăng dầu

Bài toán thiếu ngoại tệ cho nhập khẩu xăng dầu vừa được “giải tỏa” cách đây 3 tháng, thì nay đang tái diễn. Hiện Petrolimex đang âm 2.000 tỷ đồng chưa xử lý được, muốn vay ngoại tệ để trả ngân hàng cũng không mua được. Thêm vào đó, dư nợ bình quân của Petrolimex đến đầu tháng 4/2011 tưởng chừng đã được giải quyết khi số ngoại tệ của Petrolimex mua được rất thường xuyên. Nhưng khoản lỗ do giai đoạn bình ổn giá chưa được xử lý, nên doanh nghiệp vẫn chưa có đủ tiền mua ngoại tệ để trả hết nợ vay ngân hàng

Mặc dù trong quý II/2011, Petrolimex đã từng bước vượt qua khó khăn nhưng kinh doanh vẫn lỗ, do đó việc tiếp cận vay vốn bị hạn chế. Cho dù chỉ số uy tín của Petrolimex rất cao, nhưng vì quy định tín dụng thận trọng của Ngân hàng Nhà nước nên việc các ngân hàng có tiếp tục cho Petrolimex vay vượt hạn mức như mọi khi hay không cũng là bài toán nan giải.

Một bất cập khác, Bộ Tài chính xây dựng chi phí định mức từ năm 2010, nhưng đến nay, mặt bằng chi phí kinh doanh đã gia tăng cao mà Bộ này vẫn chưa đưa ra mức chi phí mới. Để đối phó với khó khăn, thời gian qua Petrolimex đã đẩy mạnh việc bán ra, đẩy mạnh lãi suất, giãn hoãn những chuyến tàu có thể thu xếp được để không phải nộp phạt, nên thời điểm này bình quân tồn kho của Petrolimex đã giảm từ 38ngày xuống còn 32 ngày.

Đến thời điểm này, giá xăng dầu thế giới đã tăng trở lại. Mỗi lít xăng bán ra, giá cơ sở chênh lệch với giá bán hiện hành, âm khoảng 600 đồng đối với xăng; âm gần 400 đồng đối với dầu diesel và với 500 đồng/lít đối với mazut. “Vì thế, nếu cơ quan quản lý không xử lý nhanh và hợp lý về thị trường và giá cả thì áp lực lỗ như thời gian trước lại dồn về Petrolimex”, bà Huyền khẳng định.

Nguyễn Hoài