Hội bảo tồn di sản chữ Nôm của Mỹ trao giải thưởng cho GS.Trần Nghĩa
![]() |
Ông Mack Bannet, Phó Chủ tịch VNPF trao Giải thưởng Balaban năm 2012 cho giáo sư Trần Nghĩa. Ảnh. Xuân Hải. |
Với hàng chục năm nghiên cứu và bảo tồn di sản văn hóa chữ Nôm, giáo sư Trần Nghĩa, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cúa Hán Nôm đã cho ra đời 40 cuốn sách, cùng 150 bài viết nghiên cứu về Hán Nôm được đăng trên các tạp chí Văn học, Nghiên cứu Lịch sử, tạp chí Han Nôm, Sciences, Estudes Vietnamiennes.... Để ghi nhận những đóng góp này, VNPF đã tổ chức lễ trao giải thưởng thường niên Balaban năm 2012 cho giáo sư Trần Nghĩa.
Phát biểu tại buổi lễ, giáo sư Trần Nghĩa cho biết, đây là một vinh dự lớn, góp phần khích lệ những đóng góp của ông trong công cuộc bảo tồn chữ Nôm của Việt Nam. Trước năm 1945 Hán Nôm là công cụ “lợi hại” dựng nên nền văn học thành văn của dân tộc. Chữ Hán là phương tiện giao tiếp giữa nước ta với các nước trong khối đồng văn, là thứ chữ dùng trong mọi hoạt động của Nhà nước và giới tri thức. Chữ Nôm có giá trị thấp hơn nhưng nó lại vô cùng quan trọng khi thể hiện lời ăn, tiếng nói của dân tộc Việt Nam.
Theo ông Nghĩa, nghiên cứu di sản chữ Nôm cũng chính là đi vào quá trình phát triển ngôn ngữ, văn học dân gian, phong tục tập quán, đời sống văn hóa của dân tộc, trong đó có nhiều tác phẩm văn học đỉnh cao. Những gì đã lưu giữ của Hán Nôm hiện nay đã và đang giúp mở lại con đường văn hóa rực rỡ trong quá khứ của dân tộc Việt Nam.
Giải thưởng Balaban thường niên của VNPF là giải thưởng dành cho các cá nhân có những đóng góp quan trọng trong việc đẩy mạnh công cuộc bảo tồn và truyền bá di sản hơn 1000 năm tuổi của chữ viết Nôm và Hán Nôm cổ trước khi chữ Quốc ngữ trở thành ngôn ngữ quốc gia.
Giải thưởng này được thành lập bởi Quỹ học bổng Việt – Mỹ năm 2009, được mang tên John Balaban – tên của một nhà thơ, giáo sư tiếng Anh tại đại học North Carolina State. Đồng thời là người sáng lập và chủ tịch của Hội bảo tồn di sản chữ Nôm, John Balaban đã dành nhiều tâm huyết trong việc bảo tồn chữ viết cổ. Giáo sư John Balaban còn được công nhận như là một dịch giả, nhà biên tập nổi tiếng đã giới thiệu thơ của Hồ Xuân Hương, ca dao Việt Nam, cùng một số tác phẩm văn chương đương đại với nền văn học nước ngoài.
Hội bảo tồn di sản chữ Nôm được thành lập năm 1999 tại Mỹ. Hội được hình thành sau khi xuất bản cuốn Spring Essence: The Poetry of Ho Xuan Huong (Tuyển tập thơ Hồ Xuân Hương) ra đời, do John Balaban chủ biên và dịch. Đối với phương Tây, sự tồn tại một di sản văn học trên 1000 năm bằng chữ Nôm là một khám phá mới lạ và cuốn sách được in bằng bằng phông true type theo tiêu chuẩn quốc tế.
Mục tiêu chính của Hội bảo tồn di sản chữ Nôm là cung cấp các công cụ tin học để truy cập và trao đổi các văn bản chữ Nôm. Sự thành công của cuốn sách Spring Essence đã tạo ra khả năng mở khóa các kho văn bản hàng thế kỷ nay vốn thường chỉ được viết bằng chữ Nôm hoặc diễn âm ra chữ quốc ngữ từ các bản khắc trên gỗ không đầy đủ.
Tại lễ trao giải sáng nay, VNPF cũng đã trao học bổng cho Tiến sỹ Trần Trọng Dương, cán bộ Viện nghiên cứu Hán Nôm nhằm khích lệ những đóng góp của ông trong công cuộc nghiên cứu và bảo tồn di sản văn hóa chữ Nôm hiện nay.