Học nghề để vươn lên thoát nghèo

Đề án dạy nghề cho lao động nông thôn (Đề án 1956) là chương trình lớn của Chính phủ được triển khai từ năm 2010. Với Quảng Ninh - địa phương có địa bàn rộng; 8/14 huyện, thị xã, thành phố là miền núi, biên giới, hải đảo nên việc triển khai Đề án gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên, với sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, nhiều lớp dạy nghề cho lao động nông thôn (LĐNT) đã được mở và không ít người dân nông thôn, miền núi đã mạnh dạn nắm bắt cơ hội phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo.

Nhiều lao động ở nông thôn sau khi được tham gia các lớp dạy nghề đã tìm kiếm được việc làm cho thu nhập ổn định. Ảnh: Sản xuất gốm tại nhà máy gốm sứ Quang Vinh (Đông Triều).

Theo thống kê của Sở LĐ-TB&XH tỉnh, từ năm 2010 đến nay, trên toàn tỉnh đã mở được 316 lớp đào tạo nghề cho LĐNT. Theo đó, có 10.654 lao động tại 14 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn được đào tạo nghề gồm nông nghiệp và phi nông nghiệp như: Nuôi lợn rừng, chế biến món ăn, kỹ thuật lâm sinh, trồng nấm rơm, vận hành lái xe ô tô, trồng rau và hoa, chăn nuôi gia súc và gia cầm, nuôi trồng thuỷ sản, làm gốm thô… Nhiều hộ gia đình sau khi được trang bị kiến thức từ các lớp học nghề cho LĐNT đã vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng. Có thể kể đến trường hợp của gia đình ông Nguyễn Tân Giới, tổ 3, khu 8, thị trấn Trới (Hoành Bồ). Từ một hộ chăn nuôi nhỏ lẻ do không có kỹ thuật, sau khi được tham gia lớp học kỹ thuật nuôi lợn rừng sinh sản trong chương trình thực hiện Đề án 1956 của huyện, ông đã mạnh dạn đầu tư con giống, mở rộng trang trại, vươn lên làm giàu. Hiện nay, gia đình ông Giới đã thu được hàng trăm triệu đồng từ việc chăn nuôi. Ông Giới cho biết: “Nhờ được học lớp đào tạo nghề nông thôn ở huyện mà tôi đã biết thêm những kiến thức mới để phát triển chăn nuôi. Dù sao, khi có kỹ thuật trong tay, việc áp dụng ngoài thực tế cũng tự tin hơn”. Cũng tương tự trường hợp của ông Giới, gia đình chị Đặng Thị Toan, thôn Khe Lương, xã Kỳ Thượng (Hoành Bồ), khi được tham gia học lớp kỹ thuật lâm sinh, chị đã vận dụng những kiến thức được trang bị để phát triển kinh tế đồi rừng. Nhờ cán bộ giảng dạy giới thiệu địa chỉ mua hạt giống, chị đã tự ươm thành công cây giống để trồng rừng và bán cho bà con trong vùng… Bên cạnh những trường hợp như ông Giới, chị Toan biết vận dụng kiến thức được đào tạo từ các lớp nghề cho LĐNT để đầu tư phát triển sản xuất tại gia đình còn có không ít người đã tìm kiếm được việc làm thu nhập ổn định tại các nhà máy xí nghiệp. Chẳng hạn như: Chị Nguyễn Thị Hải, thị trấn Mạo Khê (Đông Triều), sau khi được tham gia lớp đào tạo nghề sản xuất gốm thô, chị đã được nhận vào làm việc tại nhà máy sản xuất gốm Quang Vinh. Chị Hải cho biết: “Trước kia tôi chỉ biết làm nông nghiệp, thu nhập vừa thấp lại không ổn định. Nhờ có chương trình dạy nghề cho LĐNT tôi đã được học nghề và tìm được việc làm”.

Từ những trường hợp thực tế kể trên cho thấy, các lớp đào tạo nghề đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của các cấp, các ngành, các tổ chức hội, đoàn thể nhân dân từ tỉnh đến các xã, thị trấn, của người lao động và của các cơ sở dạy nghề. Sau khi được đào tạo người lao động không chỉ được trang bị kiến thức nghề mà còn có khả năng tìm tòi những kiến thức mới thông qua các kênh thông tin khác. Cũng theo số liệu tổng hợp của Sở LĐ-TB&XH, qua 3 năm triển khai Đề án, toàn tỉnh đã có 200 hộ nghèo có người tham gia học nghề được thoát nghèo; 734 hộ gia đình có người tham gia học nghề trở thành hộ khá; 1.459 LĐNT sau khi học nghề đã chuyển sang làm lĩnh vực phi nông nghiệp.

Tuy vậy, hiện nay việc tuyên truyền các chính sách liên quan đến hoạt động đào tạo nghề cho LĐNT đến người dân còn gặp nhiều khó khăn. Các xã vùng sâu, vùng xa, mật độ dân cư thưa thớt, thời gian đào tạo phải theo quy trình, đào tạo tập trung cũng là một cái khó với bà con. Sự phối hợp giữa các đơn vị, ngành chưa chặt chẽ, dẫn đến tình trạng các đơn vị chưa nắm chắc nhu cầu nhân lực cần đào tạo nghề ở từng lĩnh vực (nông nghiệp, phi nông nghiệp, làng nghề…), từng vùng, từng địa phương, khu công nghiệp. Ở một số địa phương việc xác định nghề đào tạo chưa phù hợp dẫn tới tình trạng nội dung chương trình đào tạo còn quá rộng, chưa phù hợp với nhu cầu học nghề của người lao động và yêu cầu kỹ năng nghề của thị trường lao động ở nông thôn. Bên cạnh đó, việc định hướng nghề nghiệp và giải quyết việc làm khi kết thúc khoá học cho LĐNT học nghề nông nghiệp gặp khó khăn. Nguyên nhân là do chưa có cơ chế khuyến khích phù hợp để doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho nông dân, sản xuất còn mang tính nhỏ lẻ tự sản, tự tiêu; một số lớp chưa gắn đào tạo nghề với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.