Đặc sản cá xương

Sinh ra và lớn lên ở một làng chài miền Trung, ba tôi rất thích ăn cá trích bởi đó là món ăn gắn bó với ba suốt thời thơ ấu.

Vào những mùa cá trích, ba luôn nhắc má mua. Lúc đầu, má gạt đi: “Bao nhiêu cá ngon không ăn, mua chi cái thứ cá xẹp lép toàn xương!”. Ba cười hồn hậu: “Xẹp lép toàn xương vậy mà là một trong những loại cá giàu canxi và dinh dưỡng nhất đó!”.

Rồi ba kể, hồi ở quê ba, chừng tháng Hai, tháng Ba âm lịch, cá trích theo luồng tiến vào gần bờ, ngư dân thả lưới, đánh bắt từng đàn. Những sọt cá trích lớn nhỏ đủ loại, tươi nguyên, sáng bóng, vảy lấp lánh ngoài chợ. Ngày ngày, ba chỉ cần xách rổ, hoặc mót cá rơi, hoặc người ta cho cả mớ... Số cá này, không chỉ đủ ăn suốt mùa mà bà nội còn phơi khô. Những con cá trích mặn mòi vị biển được bà nội chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon đến nỗi mỗi khi nhắc lại, ba vẫn thòm thèm. Và thế là, vào những mùa cá trích, chúng tôi lại được ăn các món ngon từ cá trích do chính tay ba chế biến.

Món đầu tiên ba hay làm là cá trích nướng, bởi chế biến rất đơn giản. Chỉ cần rửa sạch cá, bắc lên vỉ than, nướng chừng mươi, mười lăm phút, thỉnh thoảng trở qua trở lại, là xong.

Những khi đó, chúng tôi ngồi quây quần xung quanh bếp, chờ ba đưa cho con cá trích nướng thơm lừng rồi lóc vảy, gỡ hai bên thân cá, chấm với muối tiêu chanh. Miếng cá trắng ngần, vừa bùi vừa béo, ngọt lừ trong miệng, ăn no vẫn không ngán.

Bữa khác, chúng tôi được ăn món cá trích chiên. Với loại cá trích nhỏ mà ba hay gọi là “cá nhi đồng”, ba để nguyên con, rửa sạch, ướp chút muối, bột ngọt rồi bỏ vô chảo chiên, ăn giòn rụm. Loại cá lớn, ba lóc thịt hai bên thân, chiên giòn với bột, ngon chẳng kém gà rán.
Một món nữa ba hay nấu là cá trích “om” nhừ xương, có vị giống cá trích đóng hộp công nghiệp nhưng ngon hơn nhiều. Ba làm sạch cá, cắt đầu, lạng bỏ lườn. Sau khi ướp gia vị (muối, đường, hành tím, tỏi, ớt, bột ngọt...), ba cho cá vào nồi đất cùng với cà chua, ít dầu ăn và nấu riu riu nhiều giờ liền đến khi xương cá mềm nhũn.

Cá trích vốn nhiều xương, nhưng sau khi “om” thì vô tư ăn cả xương mà không lo mắc cổ. Sản phẩm này có thể để nhiều ngày liền không hư, khi ăn thì hâm lại, càng hâm càng ngon ngọt. Ba còn nói, cá trích “om” là bài thuốc rất tốt cho người đau xương khớp, như ông bà hay nói: “Đau khớp đớp cá trích”.

Dạo sau này, má cũng như chúng tôi, đều chuộng món cá trích, bởi như má thú nhận, không chỉ ngon, bổ dưỡng mà cá trích còn rất rẻ nên có thể tiết kiệm được kha khá tiền.

Cứ thế, ba đưa chúng tôi đi qua những mùa cá trích thật đầm ấm. Giờ ba đã đi xa. Mùa cá trích, tôi cũng mua về, chế biến nhiều cách, như ba đã từng làm, cho chồng và các con ăn. Nhưng cả nhà ai cũng lắc đầu, chê cá nhiều xương, lại xẹp lép, không ngon như các loại
cá khác.

Có thể vì tôi chế biến không ngon như ba. Mà cũng có thể vì tôi đã không thể truyền lại cho chồng con một tuổi thơ đầm ấm với những món cá trích ba nấu…