Gặp người lính già từng đánh trận khai hỏa trên đồi Him Lam

Ảnh tư liệu

60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ đã qua đi nhưng trong ký ức về cuộc chiến lịch sử đối với ông Đặng Lâm, 79 tuổi, ở số 7/92 Cam Lộ, Hùng Vương, Hồng Bàng, Hải Phòng (hiện là trưởng ban liên lạc Hội truyền thống chiến sỹ Điện Biên tại Hải Phòng), vẫn còn nguyên vẹn. Ông luôn tự hào đã từng được tham gia trận đánh khai hỏa vào 17h10 ngày 13-3-1954, góp phần làm nên một chiến thắng vang dội của bộ đội ta khi chiếm lĩnh đồi Him Lam.

In đậm ký ức chiến tranh

Tìm gặp những nhân chứng sống tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ đang sinh sống tại TP Hải Phòng, chúng tôi được trò chuyện với ông Đăng Lâm, một nhân chứng lịch sử tham gia trận đánh mở màn trên đồi Him Lam. Mặc dù ở cái tuổi xưa nay hiếm nhưng ông Lâm vẫn còn minh mẫn, nhớ như in từng chi tiết khi ông cùng đồng đội được giao nhiệm vụ đưa quả bộc phá vào hàng rào đồi Him Lam để mở đường cho bộ đội ta tấn công cứ điểm trọng yếu của địch…

Ông Đặng Lâm (bên trái) cùng người bạn già

Lúc này, ông Lâm nhận nhiệm vụ tại Đại đội 58, Tiểu đoàn 428, Trung đoàn 141, Đại đoàn 312. Thực hiện lệnh chiến đấu của trên, đại đoàn cùng một số đơn vị bộ đội chủ lực nhận nhiệm vụ trong đợt tiến công thứ nhất là tiêu diệt cả 3 trung tâm đề kháng Him Lam, Độc Lập và Bản Kéo, phá vỡ thế trận phòng ngự từ Tây Bắc sang Đông Bắc tập đoàn cứ điểm, đánh chiếm các vị trí vành ngoài, tạo điều kiện để ta thắt chặt vòng vây và tiến công vào khu trung tâm.

Sinh ra và lớn lên ở Yên Định, Đầm Hà, Quảng Ninh, năm 1952, khi tròn 17 tuổi, nghe theo tiếng gọi của Đảng, ông Lâm lên đường tòng quân rồi được huấn luyện tại Trung đoàn 77, Đại đoàn bộ binh 312. Đại đoàn 312 là một trong những lực lượng bộ binh nòng cốt tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, sau một thời gian huấn luyện kỹ chiến thuật chiến đấu bộ binh, Đại đoàn 312 nhận lệnh hành quân lên Tây Bắc. Hơn 1 tháng hành quân từ Phú Thọ lên Điện Biên Phủ, ông cùng đồng đội đã phải vượt núi, băng rừng gần 500km rồi đến huyện Tuần Giáo, Lai Châu để chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ…

Ông Lâm xúc động kể lại: “Trước khi đánh, đơn vị phải chọn người với 2 yếu tố là lai lịch rõ ràng và thân hình có tầm vóc mạnh khỏe. Do có thân hình to cao nên tôi được chọn vào tổ bộc phá thuộc Tiểu đoàn 428. Khi pháo binh bắn vào đồi Him Lam xong thì tổ bộc phá phải xông lên, mang bộc phá luồn vào hàng rào thép gai, giật nổ để mở đường tiến. Xác định đây là trận đánh then chốt mở màn chiến dịch nên anh em trong tổ ai cũng hồi hộp. Việc áp sát địch bằng đường hào của đơn vị, tôi cùng đồng đội phải cực kỳ bí mật vì liên quan đến yếu tố bất ngờ của trận mở màn.

Lúc này, tôi được giao nhiệm vụ mang 2 quả bộc phá đặt vào hàng rào cứ điểm Him Lam để mở đường cho bộ binh tiến công. Quả thứ nhất hoàn thành nhiệm vụ, nhưng đến quả thứ 2, khi tôi vừa đặt xong để mở tiếp hàng rào thì bị địch phát hiện, bọn chúng bắn tới tấp. Lúc đó tôi bị thương, máu phía tai chảy ồ ạt, mảnh đạn găm vào người khiến tôi bị ngất đi. Sau đó, tôi được đồng đội khênh cáng chuyển về phía sau trận địa. Vết thương vẫn rỉ máu nhưng tôi vẫn tiếp tục cùng đồng đội đánh chiếm cứ điểm Him Lam…”.

Xác định đây là trận đánh then chốt, mở màn chiến dịch vào ngày 13-5, Tư lệnh chiến dịch đã giao nhiệm vụ đánh Him Lam cho Đại đoàn 312 và tăng cường cho Đại đoàn 2 đại đội sơn pháo 75mm, đại đội lưu pháo 105mm chi viện trực tiếp. Đúng 17h, pháo bắn cấp tập, mãnh liệt vào các trận địa pháo của địch. Từ 18h30, bộ binh ta đồng loạt tiến công, kết quả hỏa lực bắn chuẩn bị tốt đã làm tê liệt các trận địa pháo, sân bay, phá hủy nhiều mục tiêu, công sự, trận địa hỏa lực của địch, chi viện có hiệu quả cho các tiểu đoàn bộ binh hoàn thành việc chiếm lĩnh trận địa tiến công. 

“Cuộc chiến diễn ra hết sức ác liệt, nhất là trên hướng chủ yếu, khi tiến công cứ điểm 102. Đây là cứ điểm rắn nhất của trung tâm Him Lam, đại đoàn phải tung cả lực lượng dự bị vào tham gia chiến đấu, đồng thời có một mũi của Tiểu đoàn 128 đánh từ 101A sang phối hợp mới chiếm được cứ điểm cuối cùng này. Sau hơn 3 giờ đồng hồ chiến đấu kiên cường của quân ta, khoảng 23h30 cùng ngày, trận đánh kết thúc, trung tâm đề kháng Him Lam bị hoàn toàn xóa sổ. Hơn 200 tên lính Pháp bị chết, 270 tên bị bắt làm tù binh, tiểu đoàn lê dương số 3 bị loại khỏi vòng chiến đấu. 

Thêm vào đó, chỉ huy pháo binh Pháp là Piroth kinh ngạc nhận thấy pháo binh Pháp hoàn toàn không có khả năng dập tắt pháo binh Việt Nam như ông ta từng tuyên bố một cách chắc chắn. Kết quả này cùng với thất bại kế tiếp ở đồi Độc Lập khiến Piroth suy sụp, hổ thẹn. Ông ta nhận thấy Điện Biên Phủ sẽ thất thủ, và sau đó đã tự sát..”, ông Lâm bồi hồi nhớ lại.

Với quân đội nhân dân Việt Nam thì trận đánh mở màn đã thành công ngoài sự mong đợi của bộ chỉ huy. Nếu một trung tâm đề kháng mạnh như Him Lam còn không đứng vững chỉ sau 3 giờ trước cuộc tiến công của ta thì tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ quyết không phải là một pháo đài không thể công phá…

Tự hào là người lính bộ binh xung kích

Ông Lâm kể lại: “Sau khi ta chiếm được các cụm cứ điểm Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo, cánh cửa phía Bắc xuống lòng chảo Mường Thanh đã mở thông. Nhưng phân khu trung tâm của địch vẫn còn 4 trung tâm đề kháng, gồm trên 30 cứ điểm liên kết chặt chẽ với nhau nằm giữa cánh đồng bằng phẳng trên hai bờ sông Nậm Rốm. Ngày 27-3, Đại đoàn 312 được lệnh phối hợp 2 đại đội sơn pháp 75mm, hai đại đội cối 120mm, một đại đội cối 82mm, có nhiệm vụ tiến công tiêu diệt các cứ điểm đồi E, D1 và D2 thuộc trung tâm đề kháng Đôminích.

...

Thời gian bắt đầu tiến công đợt 2 vào chiều 30-3. Trên hướng Đông Bắc, Trung đoàn 141 sử dụng tiểu đoàn 16 và 428 tiến công cứ điểm đồi E. Sau 1 giờ 30 phút chiến đấu, trung đoàn đã tiêu diệt gọn tiểu đoàn Angieri số 3, chiếm lĩnh đồi E. Cùng thời gian, trung đoàn 209 cũng sử dụng 2 tiểu đoàn 166 và 154 tiêu diệt gọn 1 tiểu đoàn địch và chiếm lĩnh cứ điểm đồi D1. Đại đoàn 312 đã hoàn thành nhiệm vụ đánh chiếm đồi E, D1.

Sau khi chiếm được đồi E, Đại đoàn 312 có nhiệm vụ giữ chốt điểm không cho địch chiếm lại. Bên cạnh nhiệm vụ giữ đồi E, ông cùng đồng đội còn thực hiện các nhiệm vụ đột xuất khi có lệnh như đi tiếp tế lương thực, nhận lương thực từ kho về cấp phát cho các đơn vị…

Nhớ lại giây phút hân hoan mừng chiến thắng, ông Lâm kể lại: “Lúc đó, tôi cùng một số chiến sỹ rời trận địa, nhận lệnh đi lấy lương thực tại kho hậu cần. Khi vừa đến nơi thì nhận được tin chiến thắng, thế là anh em chúng tôi ôm chặt lấy nhau òa khóc trong niềm vui. Đó cũng là giây phút sung sướng nhất trong thời trai trẻ của tôi. Với những đóng góp trong chiến dịch 56 ngày đêm “khoét núi ngủ hầm”, trong trận đánh đồi Him Lam, ông Lâm được Đảng, nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng nhất. Trong trận đánh đồi E, ông vinh dự đón nhận Huân chương Chiến công hạng ba.  

Kết thúc chiến dịch Điện Biên Phủ, ông Lâm tiếp tục xây dựng quân đội, đến năm 1961 thì chuyển công tác, với thương tật làm giảm 23% sức lao động, là thương binh loại 4/4. Nhớ lại những ký ức cuộc chiến khốc liệt trên chiến trường Điện Biên Phủ năm xưa, ông đã trăn trở, suy nghĩ về việc gắn kết những đồng đội cùng chiến đấu trên một chiến hào khi về với cuộc sống thời bình. Sau nhiều ngày lặn lội đi đến từng nhà đồng đội để vận động, năm 2004, nhân dịp kỷ niệm 50 chiến thắng Điện Biên Phủ, ông cùng đồng đội thành lập Hội truyền thống chiến sỹ Điện Biên Phủ tại TP Hải Phòng.

Với sự hăng hái, nhiệt tình, ông đã cùng các hội viên trong hội vượt mọi khó khăn, tập hợp nhau lại, tiếp tục phát huy bản chất cao đẹp của “Bộ đội cụ Hồ”. Các thành viên luôn đoàn kết, thương yêu nhau, giúp đỡ, thăm hỏi, động viên nhau lúc đau ốm, tiễn đưa nhau lúc qua đời… Ông luôn vận động các hội viên phát huy tinh thần “tất cả vì đồng đội”, luôn sống vui, sống khỏe, sống có ích, là tấm gương sáng để thế hệ trẻ noi theo.

Theo Hồng Hải/ ANHP.VN