Độc đáo cuộc đua thuyền "khắc nghiệt" nhất Việt Nam

Lễ hội Chùa Keo (Thần Quang Tự) tại làng Hành Thiện, tỉnh Nam Định diễn ra từ ngày 8 đến 15/9 âm lịch hàng năm. Đây là ngôi chùa thờ Phật và Không Lộ Thiền sư - vị Quốc sư triều Lý nổi tiếng trong các lĩnh vực thơ, thầy thuốc, đúc đồng. Lễ hội này được tổ chức để kỷ niệm ngày sinh của ông (14/9/1016).

Như đa số các lễ hội tại miền Bắc, lễ hội này cũng bao gồm 2 phần là "lễ" và "hội". "Lễ" là các nghi thức tế, cúng bái, rước kiệu... trong khi "hội" là các trò chơi dân gian gắn liền với cuộc sống của người dân vùng này. Trong ảnh là sắc chỉ phong "Quốc sư" được các thanh niên cung nghing trong phần "rước kiệu".

Cũng tại phần lễ này còn có nhiều chiếc kiệu được "rước" quanh chùa như Long Đình, Hương Án, Thuyền Rồng... những thanh niên tham gia rước kiệu được gọi là "phù giá".

Ảnh trên là "Kiệu Chính" - chiếc kiệu được trạm trổ tinh xảo, cầu kỳ nhất trong số các kiệu được rước đi. Bên trong chiếc kiệu này có bài vị đội mũ, áo Vua ban, đỉnh trầm, bình hoa.

Phần sôi động nhất và được nhiều người mong đợi nhất là cuộc thi bơi trải được diễn ra vào các ngày 12 và 15. Trải là chiếc thuyền được làm bằng gỗ, có chiều dài khoảng 12m với 10 "chân chèo" (9 người chèo, 1 người lái). Đây là hoạt động để tưởng nhớ nghề chài lưới của Không Lộ Thiền sư.

Khác với đa số các cuộc thi bơi trải, những người tham gia cuộc thi này phải đứng chứ không ngồi" do đó từ "chân chèo" đã được sử dụng thay vì "tay chèo" như thường lệ.

Cuộc đua có 15 trải (đại diện cho 15 xóm trong làng) bắt đầu xuất phát từ con sông quanh làng. Do lòng sông nhỏ hẹp nên tại đây các trải không được vượt nhau.

Khi ra đến sông Cái (sông Ninh Cơ - một nhánh của sông Hồng) các đội có thể vượt nhau. Đây là cuôc thi không chỉ đòi hỏi sức mạnh mà còn cả sự dẻo dai bởi các "chân chèo" phải chèo liên tục trong khoảng thời gian từ 4 đến 4,5g để hoàn thành quãng đường hơn 40km.

Có thể nói đây là một cuộc thi "khắc nghiệt" bởi trong suốt cuộc đua các trải không được thay người. Tuy vậy nhưng chiếc trải có thể đạt tốc độ 18km/h vào những lúc xuôi con nước hay so kè để vượt nhau.

Do đó để đảm bảo sức khỏe các trải sẽ mang theo mía, cam, chuối hay những lon nước ngọt... còn chất kích thích bị cấm tuyệt đối.

Để được tuyển chọn các "chân chèo" phải đạt được những yêu cầu như có chiều cao phù hợp với từng vị trí đứng, thành thạo các động tác... trong khi người lái phải thông thạo luồng lạch, con nước...

Đây là môn tập thể nên đòi hỏi tinh thần đồng đội rất cao, các chân chèo phải phối hợp nhịp nhàng do vậy nhiều điệu hò đã được tạo ra để giảm mệt mỏi, giữ nhịp chèo được đồng đều.

Tại sông Ninh Cơ, các trải sẽ chèo 3,5 vòng rồi xuôi về theo đường đã đi ra. Để đảm bảo quãng đường là như nhau thì trải đậu số 1 sẽ đâm nêu số 15 và ngược lại.

Để động viên tinh thần các chân chèo, mỗi xóm đều có một đội cổ động chạy theo reo hò trong suốt cuộc đua.

Khi về đích là lúc các chân chèo đã rất mệt, lúc này những người đi theo cổ vũ sẽ liên tục hò theo nhịp "2...3" để giữ nhịp.

Có những người đã không thể hoàn thành cuộc đua, khi đó họ sẽ nằm ngay trên thuyền hoặc bơi vào bờ. Các thành viên còn lại vẫn tiếp tục chèo. Tuy vậy số này không nhiều.

"Cây nêu" là một cây tre được cắm xuống lòng sông, các trải sẽ kết thúc cuộc đua khi cho mũi trải đâm vào gốc cây này. Cây nêu được trải đạt giải nhất đâm vào sẽ "bị" người dân vặt trụi lá, cành nhỏ vì họ tin rằng nó mang lại may mắn trong suốt một năm.

Phần thưởng cho cuộc đua là những cặp bánh giày mang giá trị rất lớn về tinh thần.